Jump to content

Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/52

From Wikisource
This page has been validated.


36

EL FILIBUSTERISMO


iyang gihuptan. Ang daghang nangaibog niadtong yutaa mihagad nga maoy motrabaho.

Si Kabesang Tales mituo nga ang prayle nagatiaw-tiaw lamang, apan minatuod gayud diay ang iyang sulti kay mitudlo man ngani sa usa niya ka binatonan aron mao nay mahupot. niadtong yutaa. Ang alaut nga Kabesang Tales naluspad, misiyok ang iyang dalonggan, usa ka gabon nga mapula daw mitaptap sa iyang mga mata ug didto nakita niya ang iyang asawa ug ang iyang anak babaye, mga maluspad, maniwang, nanagtinga, tinakbuyan sa hilanat sa hitakig. Ug unya nakita niya ang mabaga nga kalibonan nga nahimo nang kaumahan, dinaligdigan sa usa ka sapa nga singot; nakita niya didto ang iyang kaugalingong panagway, siya, ang alaut nga Tales nga nagadaro pinagba sa adlaw, naputos sa samad ang iyang mga lapa-lapa tungud sa mahait nga mga bat6 ug mga gamut sa kahoy nga iyang panghitumban, samtang kadtong uldog nga prayle nagasuroysuroy luwan sa iyang salakyanan ug kadtong binatonan nga buut manunod sa iyang kaumahan diha sa ulahi, nagasunod kaniya sama sa usa ka ulipon sa luy6 sa iyang agalon. Ah, dili ug dili gayud mahimo! Usa kana mahimo, nga magun-ob lamang hinoon kadtong mga kaumahan ug maunlad sa kahiladmari sa yuta uban kanilang tanan. Si kinsa man kadtong lumalangyaw aron makahupot ug katungod sa iyang kayutaan? Sa pag-abut niya dinhi gikan sa iyang lungsod, nagadala ba siya nganhi bisan usa na lamang ka pugnit nga abog niadtong yutaa? Nahago ba ang usa ka tudlo sa iyang mga kamut aron pag-ibot bisan usa na lamang niadtong mga gamut nga nanagwakat sa iyang kabaolan?

Sanglit nainit ang iyang buot tungod sa mga hulga sa prayle nga naningkamot gayud aron tahuron ang iyang kagahum ug ilhon siya sa atubangan sa ubang mga tawo nga nanag-abang sa ilang kayutaan, si Kabesang Tales misupil, midumili pagbayad bisan usa ka diyot, ug sanglit nakita gihapon niya kadtong gabon nga natina sa dugo, miingon siya nga mao day makatag-iya niad­tong iyang kaumahan kadtong unang tawo nga mobisibis niini sa dugo sa iyang kaugatan.

Ang tigulang Selo, sa pagkakita sa nawong sa iyang anak, wala na mangahas paghisgot sa iyang buaya, apan gisulayan niya paghupay ang kasuko ni Tales, gihisgotan niya sa mga kolon