- 37
nga kunon ug gipahinumduman niya sa mga buroka ang makadaug kahutdan sa katapusang sinina.
— Nangatawo man bitaw nga walay sinina ug unya usab inigkamatay na, ang atong lawas mangahimo man lamang abog! — mitubag si Tales.
Ug sa hugot midumili siya pagbayad ni sa paghatag bisan usa ka dangaw sa iyang kayutaan, kon ang mga prayle dili makagmatuod nga matarong ang ilang mga tinguha pinaagi sa pagpakita ug usa ka bisan unsang kalig-onan. Ug sanglit ang mga prayle wala may mga kamatuoran nga ikapakita, nakigburoka sila, ug si Kabesang Tales misukol usab, nagatuo nga, kon dili man ugaling ang tanan, aduna gayud ing pipila ka tawo nga nahigugma sa katarungan ug nagatahud sa mga balaod.
— Nagaalagad ako karon ug nakaalagad na sa hari sulod sa daghang mga tuig, pinaagi sa akong salapi ug sa akong mga kahago, — magakanayon siya niadtong mga tawo nga nanagtambag kaniya nga dili na lamang siya mopadayon sa pakigburoka; — karon pangayuon ko nga hatagan ako niya ug katarungan ug kinahanglan gayud nga mohatag siya kanako.
Ginuyod sa usa ka dautang palad ug sanglit daw nagatuo siya nga niadtong burokaha nahiapil ang iyang kaugmaon ug ang iyang mga anak, salapi nga iyang tinigum sa dugay mga panahon gihinayhinay niya paggasto ug pagbayad ug mga manlalaban, mga “escribano” ug mga “procurador,” walay labut sa mga “oficial” ug mga “escribiente” nga nanagpahimulos sa iyang ka burong ug sa iyang dautan nga kahimtang. Maga-utas siyag ngadtonganhi sa kaulohan sa lalawigan, adunay mga adlaw nga dili siya makakaon ug adunay mga gabii nga dili siya makakatulog, ug maga-utas lamang siyag hisgot ug mga sinulat, mga “presentaciones’ ug mga “apelaciones,” ugb. Dinhi nakita ang usa ka dumog nga wala pa igkita sa tibuok nga Pilipinas: ang dumog sa usa ka alaut nga “indio,” burong ug walay mga higala, nga milaum sa iyang katungod ug sa katarong sa iyang gilabanan, misukol sa usa ka kapunongan nga makagagahum uyamut nga gikahadlokan ug gikurogan sa mga maghuhukom nga nanagagad lamang sa iyang kabobut-on ug mga sugo. Nakig-away siya sa walay diyutay nga pagsibug sama sa holmigas nga mopaak bisan nasayud nga pigsaton, sama sa langaw nga modasmag sa bildo linamat sa iyang katin-aw. Ah! kadtong kolon nga kunon nga
