- 71
tipig gihapon sa hiyas sa iyang kagawasan, maingon nga ang usa ka tawo magatipig sa iyang kagawasan samtang dili siya mobiya sa iyang kaugalingong paagi sa pagpanabut. Ang pinulongan mao ang hunahuna sa mga lungsod. Salamat kay ang inyong kagawasan ginabantayan pag-ayo aron dili mawagtang: ang kahilayan sa mga tawo nagatukaw kaniya! . . .
Si Simoun mihunong ug mihikap sa iyang agtang. Ang Bulan, nga niadtong higayona nagakadiyutay, bag-o pang mikayaw sa langit ug nagabanwag sa yuta sa iyang maalop nga ka hayag nga nanuhotsuhot sa kasangahan sa mga kahoy. Pinutos sa mga uban ang iyang ulo ug nagabungiot ang nawong nga gidan-agan sa kahayag sa “lampara” nga gibutang sa yuta, ang magbabaligyag alahas nahisama sa “espiritu” nga dautan sa kalasangan nga nagapalandong mga hitabo nga makalilisang. Si Basilio, nga nagpakahilum sa pagdungog niadtong mapait nga mga maymay, nagpatalinghog dinuko ang ulo. Si Simoun mipadayon pagsulti:
— Ako nakakita sa pagsugod ninyo nianang butang nga inyo karong gipanglimbasugan, ug daghang mga gabii nga wala ako mahikatulog nasubo uyamut nga nagpalandong sa inyong ginabuhat, kay nakaila ako nga tipon kaninyo may mga batan-on nga adunay mga salabutan ug mga kasingkasing talagsa-on, ug kanang mga batan-ona nanaghago ug nanaghalad sa ilang kusog alang sa usa ka butang gituhoan nilang maayo, silabon, sa pagkatinuod, hagabudlay sila batok sa ilang lungsod . . . Makapila na mahitabo nga ako nakahunahuna pagsangpit ug pagpaila kaninyo aron pagpakita sa kangil-ad sa inyong pagabuhaton! Apan sa pagpalandong ko sa dautang dungog nga akong naangkon, nakapalandong usab ako nga ang akong mga pulong dagway lalainon ninyo pagsabut, ug natahap ako nga ang sangputanan sa akong pagabuhaton mahasupak unya sa akong gitinguha . . . Maka pila na ako makahunahuna sa pagduol sa inyong Makaraig, sa inyong Isagani! Usahay nakahunahuna ako sa ilang kamatayan, buut ko unta sila laglagon dinhi sa kalibutan . . .
Mihunong si Simoun.
— Mao kini ang hinungdan, Basilio, nganong dili ko ikaw patyon, bisan nakasabut ako nga magaungaw sa kadaut kay mahimo man nga ikaw mahinayak paglitok ug usa ka pulong nga makapaila kanako . . . Ikaw nakaila kinsa ako, nasayud ikaw sa kadaku sa akong giantus ug mituo ikaw kanako; ikaw dili
