रगत गोठेवपाची शक्त उणी करपाक काळजाच्या आताकासारकिल्ल्या दुखण्यांनी वखदां दितात.
रगताची निर्मतीः रगत हाडां मेरवांत (Bone Marrow) घडटा. भ्रूणाचे २ म्हयन्याचे पिरायेचेर रगत निर्मणी जाता आनी हें कार्य मनीस जितो आसामेरेन चालूच उरता. भ्रूणांत सुरवेक रगत यकृतांत निर्मती. भ्रूणाचीं हाडां मेरवाच्या तिसऱ्या म्हयन्याचेर घडपाक सुरू जातात. भ्रूणाची प्लीहा (Spleen) ही गांठ ३ म्हयन्यांचेर रगत निर्मितीचें काम करता. भ्रूण ९ म्हयन्याचो जायमेरेन यकृत रगत तयार करता. जल्मा उपरांत मात हाडां मेरवांच रगत तयार करतात. सुरवातेक चपटया हाडांच्या मेरवांनी रगत घडटा. भुरगो ४-६ म्हयन्यांचो जातकच लांब हाडांचीं मेरवांय रगत घडोवपाचें काम करतात. कांय रोगांचे तपासणेंत हाडांचो मेरू तपासतात. जाण्टयांत छातयेच्या मदल्या हाडाचो मेरू तपासतात जाल्यार भुरग्यांत ओटीपोटाच्या (Peluis)हाडाचो मेरू तपासतात.
ल्युकेमिया(Leukemia)ह्या रगताच्या कॅन्सराच्या दुखण्यांत हाडांचो मेरू पिडेस्ताक दितात. हाका मेरू भिसरण(Bone Marrow Transfusion)अशें म्हण्टात.
रगत पंगड(Blood Group): रगत जुळणी(Cross Matching)प्रक्रियेक गरजेचे रगत-गट-तांबडे रगतपेशींचे कातीचेर कांय प्रथिनां आसतात. ह्या प्रथिनांच्या आदाराचेर मनशाचो रगत पंगड थरता. देखून तांकां रगत पंगडाचे घटक अशें म्हण्टात. हे घटक अनुवंशीक आसतात. ह्या घटकांचे प्रतिघटक रगतरसांत आसतात. पूण एका रगत-पंगडाचे घटक आनी प्रतिघटक एकठांय(एकाच मनशांत)आसनात. घटक आनी प्रतिघाटक हांचो संयोग जाल्यार तांबडयो रगतपेशी इबाडून त्यो फुटूंकलेगीत शकतात. एका मनशाचें रगत दुसऱ्याक घालचे पयलीं दोगांचेय रगत पंगड जुळटा वा ना हें पळोवंक जाय.
रगत पंगडाचे घटक जरी ३०० वयर आसले तरीय अ, ब आनी आर एच(RH)प्रणाली रगत जुळोवणेंत चड म्हत्वाची मानतात.
अ, ब, रगत पंगड प्रणाली- हे प्रणालींत अ, ब, अब आनी ओ (A,B,AB & o) हे रगत पंगड आस्पावतात.
१)‘अ’ रगतपंगडांत तांबडे रगतपेशींत ‘अ’ पंगडांचे घटक तर रगतरसांत ‘ब’ चे प्रतिघटक आसतात.
२)‘ब’ रगतपंगडात तांबडे रगतपेशींत ‘ब’ घटक तर रगतरसांत ‘अ’ प्रतिघटक आसतात.
३)‘अब’ रगतपंगडांत तांबडे रगतपेशींत ‘अ’ आनी ‘ब’ चे घटक तर रगतरसांत प्रतिघटक आसतात.
४)‘ओ’ रगतपंगडांत तांबडे रगतपेशींचे घटक आसनात तर रगतरसांत अ आनी ब चे प्रतिघटक आसतात.
‘अ’ रगतपंगडाचें रगत ‘अ’ आनी ‘ब’ रगतपंगडाच्या लोकांक दिवंक जाता.
‘ब’ रगतपंगडाचें रगत ब आनी अब रगतपंगडाच्या लोकांक दिवंक जाता.
‘ओ’ रगत पंगडाच्या रगतांत घटक नाशिल्ल्यान तें खंयच्याय रगतपंगडाच्या लोकांक दिवंक जाता. देखून ह्या रगतपंगडाक संवसारीक दाता(Universal donor)म्हणटात.
‘अब’ रगतपंगडाचें रगत फकत ‘अब’ पंगडाच्या लोकांकूच दिवंक जाता. पूण ह्या रगतपंगडांत प्रतिघटक नाशिल्ल्यान खंयच्याय पंगडाचें रगत ह्या पंगडाच्या लोकांक दिवंक जाता. देखून ह्या पंगडाक संवसारीक घेवपी(Universal Receiver)अशें म्हण्टात.
‘ओ’ रगतपंगडाचें रगत जरी सगळ्या रगतपंगडाच्या लोकांक दिवंक जाता आनी ‘अब’ रगतपंगडाच्या लोकांक सगळ्या रगतपंगडाचें रगत घेवंक जाता तरी वैज सरसकट अशें करिनात त्याच रगतपंगडाचें रगत त्याच रगतपंगडाच्या लोकांकूच दितात. रगत घालपाची प्रक्रिया सदांच रगत जुळोवणी(Cross Matching)करूनच जाता.
‘आर एच’(RH)रगतपंगड प्रणाली- ८५% लोकांक ‘आर एच’ चे घटक तांबडे रगतपेशीचेर आसतात तर १५% टक्के लोकांत हे घटक आसनात. ‘आर एच’ चे घटक आशिल्ल्या लोकांक आर एच पोझिटीव(RH+ve)म्हण्टात. जाल्यार हे घटक नाशिल्ल्या लोकांक आर एच नेगेटीव(RH-ve)म्हण्टात. ‘आर एच’ पंगडाच्या घटकांक प्रतिघटक आसनात.
रगत तपासणीः आधुनिक वैजकी शास्त्रांतली एक म्हत्वाची प्रक्रिया. रगत तपासणेंत १)रोगाचें निदान, २)रोगाची खरसाण, ३)वखदांचो रोगाचेर परिणाम, ४)रोग पळोवणी(Screening)मुखेलपणान करप जाता.
रगत तपासणेंत अ रगतपेशींची आनी ब रगतरसाची तपासणी जाता.
पेशीतपासणेंत मुखेलपणान ह्यो तपासण्यो जातात- १)हिमोग्लोबिनाचें प्रमाण आनी प्रकार २)पेशींची संख्या आनी ३)पेशींची घडण.
हिमोग्लोबीनाच्या प्रमाणावयल्यान पिडेस्ताक अॅनिमिया आसा वा ना हें कळटा. हिमोग्लोबिनाच्या प्रकाराचे तपासणेंत हिमोग्लोबीन घडणेच्या कांय अनुवंशीक रोगांचें निदान करपाक जाता. पेशींचे संख्येवयल्यान इंन्फेक्शनांच्या दुखण्याचें निदान, रगताच्या कॅन्सराचें निदान, ताची खरसाण आनी प्रकार कळटा.
रगतरस तपासणेंत ग्लुकोज(साखर), कोलेस्टेरोल, चरबी, लोखण, हार्मोन्स, प्रतिघटक हांची तपासणी जाता. तशेंच वैजकी कायद्याकय आदार करपाक हालीं रगत तपासणी करतात.
