गाब आनी प्येव्हसन्यर हाच्या फुडारपणाखाला स्थापना जालो. १९२० त रचनावादी पंथाच्या व्हडल्या प्रदर्शना वेळार तांणी आपलो ‘वास्तववादी’ जाहीरनामो उजवाडायलो. तातूंत पयलींच्या रचनावाद्यांचें कलेंतल्या वेव्हारीक उददिश्टांचेर तांणी टिका केली आनी विशुध्द कलेचोच पुरस्कार केलो. कलेंत फकत धनत्वाची(वॉल्युम)न्हय जाल्यार अवकाशांतले गतीची संकल्पना म्हत्वाची आशिल्याचें प्रतिपादन तांणी केलें. काळाचें ज्युस्त रूप कलेंत उकतें करपाखातीर, गतिशील घटकांचो अविश्कार कशे तरेन जावंचो हें दाखोवपाखातीर नायूम गाबान शुध्दगतिकी(कायनेटिक)शिल्पाची निर्मणी केली. गाब आनी प्येव्हसन्यर हांणी १९२२ त रशिया सोडली. उपरांत तांच्या प्रभावाक लागून अस्तंत युरोपांत रचनावादाचो प्रवेश जालो. भाब, कंडयीनस्कई आनी मोहॉइनॉडय हाचेकडल्यान बोहाउस ह्या जर्मनींतल्या कला शिक्षण संस्थेंत रचनावादी तत्वां प्रसृत जालीं आनी ताका लागून विसाव्या शेंकडयांतल्या वास्तूकला आनी आकृतीबंध हांचेर ताचो व्हड प्रभाव पडलो. दुसऱ्या म्हाझुजा उपरांतच्या काळांत बऱ्याच शिल्पकारांनी उण्या अदीक प्रमाणांत रचनावादी आपणायलो. हे प्रणालींतलो सगळ्यांत प्रभावी अमेरिकन शिल्पकार म्हळ्यार अलॅक्झांडर कॉल्डर आनी रिचर्ड लिओपोल्द. कॉल्डराचीं अमूर्त थीरशिल्पां आनी चलशिल्पां(मोबायल्स) ह्या संदर्भांत उल्लेख करपसारकींच आसात. तशेंच, लिओपोल्दाचीं सूर्य आनी चंद्र हीं शिल्पां प्रभावी आसात.
रजस्वलाः रजोदर्शनाचे अवस्थेंत आशिल्ली बायल. बायलांक नियमीतपणान म्हयन्याचें आंगार जावपाचो सुरवेचो तीन दिसांचे काळ हो रजोदर्शनाचो काळ मानतात. धर्मशास्त्रान अशे बायलेक भश्ट मानिल्ली आसून अशे बायलेकडेन संपर्क आयल्यार न्हावचें पडटले अशेंय सांगलां.
रजस्वलेक भश्ट मानपाची चाल सगळ्या समाजांनी दिसता. कांय समाजांनी रजस्वलेचे भश्टाचे चार दीस मानतात, जाल्यार आदिवासी समाजांत ते चडूय आसतात. किरीस्तांव धर्म सोडलो तर हेर भोवतेक धर्मांनी रजस्वलाचो काळ पाळटात.
रजस्वलेक भश्ट मानपाची चाल ही चड पुर्विल्ली न्हय. वस्त्रहरणाच्या वेळार द्रौपदी रजस्वला आसुनूय तिका सभेंत हाडिल्ली आनी सभेंत हाडचेआदीं ती वाडयांत सगळेकडेन भोंवताली. हाचेवयल्यान महाभारतांत रजस्वलेक अश्पृश्य माननाशिल्ले. उपरांतच्या काळांत मात रजस्वलेक भश्ट मानूंक लागले.
स्मृतीकारांनी रजस्वलेचे कांय नेम सांगल्यात ते अशेः रजोदर्शना उपरांत चवथ्या दिसा माथ्यार न्हातकच बायल भृतकर्माक(घरांतले वेव्हार)आनी पांचवें न्हाण घेतकच देवपिर्तृकर्माक शुध्द जाता अशें शंखान सांगलां. रजोदर्शनाचे अवस्थेंत बायलेन न्हाण आनी वस्ती वजर्य करप, मौन धारण करप, रातचें फकत एक फावटीं मातयेच्या आयदनांत शीत जेवप, जमनीर न्हिदप आनी चवथ्या दिसा सुर्योदया उपरांत न्हावन घोवाचें तोंड पळोवप अशें व्यास स्मृतींत सांगलां.
रजस्वला बायलेविशीं जायत्यो कल्पना आनी विधीनिशेध सागल्यात. हे अवस्थेंत आशिल्ले बायलेन घरांत एके वटेन बसप, कित्याकच हात लावप ना. घरांत देवपूजा वा जेवण चलता आसतना उलोवप ना, वेदमंत्र आयकप ना, सुर्याकडेन पळोवप ना, सकयल मान घालून बसप, एके रजस्वलेन हात लावप ना, झाडापेडाक हात लावप ना, ल्हान भुरग्याचेर, गुरवार बायलेचेर आनी दुयेंत मनशाचेर आपली सावळी पडूंक दिवप ना. तशेंच ह्या काळांत संभोग वजर्य आसता.
आर्विल्ल्या काळांत देवधर्माचे बाबतींत सोडल्यार हेर बाबतींनी रजोदर्शनाचे नेम पाळिल्ले दिसनात. सद्याचे परिस्थितींत कुटुंबां विभक्त जाल्ल्यान आनी तीं शारांनी, फ्लॅटांनी रावंक लागिल्ल्यान, तशेंच बायल नोकरी धंद्याफाटल्यान आशिल्ल्यान आयच्या काळांत रजोदर्शनाचे नेम पाळप कठीण जालां.
रझाक,अब्द-अलः (जल्मः ६ नोव्हेंबर १४१३ हेरात, समरकंद-रशिया; मरणः १४ ऑगस्ट १४८२).
समरकंदामदल्या मध्ययुगांतलो फार्सी इतिहासकार. ताचें पुराय नांव कमालुद्दीन अब्द्-अल् रझाक. समरकंदी ह्या नांवान ताका चड वळखतात. ताचो जल्म मुसलमान धर्मोपदेशकाच्या घराण्यांत जालो. ताचो बापूय जलालुद्दीन इशाक हो सुलतान शाहारुखच्या दरबारांत काझी आनी इमाम आसलो.
रझाक अब्द-अल् हाणें मुसलमान परंपरेप्रमाण शिक्षण घेतलें. बापायवांगडा तो दरबारांत वतालो, तेन्ना ताका शाहारुख राजाकडल्यान इदूजाझ(खास मान्यताय)मेळिल्ली. बापायक मरण येतकच १४३७ तो व्हडल्या भावावांगडा दरबारांत वतालो. थंय ताणें अझुद्दीन ह्याच्या ग्रंथार एक चिकित्सक टिका अरबी भाशेंत बरयली आनी ती शाहारुखाक अर्पण केली. तेन्ना सुलतानान ताची दरबारांत नेमणूक केली. दोन वर्सां उपरांत बादशान ताची हिंदुस्थानांतल्या विजयनगराच्या साम्राज्यांत राजदूत म्हणून नियुक्ती केली. रझाकान १३ जानेवरी १४४२ वर्सा आपले भोंवडेक सुरवात करून तो कालिकत, मंगळूर, बेलूरच्यान हंपीक पावलो. हांगा सुमार सात म्हयने तो हंपीक रावलो. या प्रवासांतलो अणभव ताणें मतल-उस-सादैन ह्या ग्रंथांत बरोवन दवरल्यात. तातूंत ताणें दक्षिण हिंदुस्थानांतल्या शिल्प वास्तुकलेविशीं तोखणाय केल्या. तशेंच, कालीकतच्या झामुरींचें राज्य आनी विजयनगरचें साम्राज्य हेविशी म्हायती बरयल्या.
