किनारी प्रदेशांतलें नाल्ल हें मुखेल उत्पादन. नाल्लापसून तेल काडप, तशेंच नाल्लाच्या काथ्यापसून आनी माडापसून, ब्रश, राजू, पांयपुसणीं, पोतयो, सान्नी, सोबेच्यो वस्तू तयार करपाचे वेवसाय व्हड प्रमाणाचेर चलतात. माडाच्यो उणे उंचायेच्यो पूण चड नाल्ल दिवपी नव्यो जाती सोदून काडपा खातीर रत्नागिरी लागसार भाट्ये गांवांत नाल्ल संशोधन केंद्र सुरू केलां. वाणोली, सिंगापूरी, टी. डी. ह्या माडाच्या नव्या जातींची लागवड करतात. रूच बरी आशिल्ल्यान गुहागरी हो नाल्ल चड बरे प्रतीचे मानतात.
गुहागर, राजापूर, रत्नागिरी, दापोली आनी मंडणगड म्हालांनी माडयांची कुळागरां आसात. हांगा सुपारेचें उत्पादन व्हड प्रमाणाचेर जाता. पणस हें हांगाचें खाशेलपण. गरे सुकोवप, साटां करप हे वेवसाय हांगा चलतात. हांगाच्या काजवाक परदेशांत खूब मागणी आसा. काजवाचे गर काडून ते हवाबंद डब्यांनी भरून बाजारपेठेंत धेडप हे वेवसाय चडशे रत्नागिरी जिल्ह्यांत शिरगांव आनी खेडशी गांवांनी चड चलतात. देवरुखा लागसार सडवलीक गुच्छ तणाची (सिट्रॉनॅला ग्रास) लागवड केल्या. ताचेपसून तेल काडटात. हें तेल अत्तर, उजवाती, शाबू ह्या वासाच्या वस्तुंनी वापरतात. मिरयांचें उत्पादनय हांगा काडटात.
दर्यादेगेवयल्या प्रदेशांतल्या दाल्दी, खारवी, भंडारी, गाबीत आनी कोळी हे नुस्तेमारीचो वेवसाय करतात. दर्यांत धरिल्लें नुस्तें जिल्ह्यांत ४९ बंदरांचेर देंवोवपाची सुविधा आसा. अरबी समुद्रांत विसवण, बांगडे, कल्ली, रांवस, पांपलेट, पेडवे, रेणवे, सुंगटां हें नुस्तें मेळटा. सुंगटांचेर प्रक्रिया करपाचे तशेंच तीं हवाबंद करपाचे जिल्ह्यांत पांच कारखाने आसात. हर्णै, जैतापूर आनी रत्नागिरीक कवचां पांच कारखाने आसात. रत्नागिरीक मत्स्य संशोधन केंद्र आनी नुस्तेमारीचें शिक्षण दिवपी विद्यालय सुरू केलां. खावपाक उपेग शिल्ल्या नुस्त्याचो उपेग साऱ्या खातीर करतात. राजापूर म्हालांतल्या नाटे गांवांत नुस्त्याचो गोबर तयार करपाचो उद्देग आसा. तोय साऱ्या खातीर वापरतात. दर्यादेगेर मीठ तयार करपाचोय उद्देग चलता.
रत्नागिरी जिल्ह्यांत सुमार 98 कारखाने आसात. चिपळूणा लागसार खेर्डी, खेडांतलो लोट्याचो माळ आनी रत्नागिरी लागसार मिरजोळेक उद्देगीक वसणुको आसात. हांगाच्या कारखान्यांक कोयना जलविद्युत् प्रकल्पांतल्यान वीज पुरवण जाता. चिपळूणा लागसार अगंज तिख्याचीं आयदनां, कागद, खड्डो, अॅल्युमिनियमाचीं आयदनां आनी रंगबिरंगी तिजुले करपाचे उद्देग चलतात. रत्नागिरी लागसार शिमीट , शिमिटाच्यो वस्तू, लोखणी जनेलां, दारां, तिख्याच्यो वस्तू, व्हडीं बांदप हे उद्देग हांगा चलतात. चिपळूण म्हालांतल्या खेर्डी आनी पेढांबे गांवांनी काजवाच्या बोंडापसून फेणी तयार करप, चिपळूण आनी दापोली म्हालांतल्या आंजर्ले गांवामत वखदां तयार करप, रत्नागिरी जिल्ह्यांत पाली, बसणी आनी खेडशीक शाबू तयार करप, पाडगांव – देवरूख आनी लांजे गांवांनी मातयेचीं आयदनां, राजापूर म्हालांतल्या आडिवरे, दापोली म्हालांतल्या गव्हे आनी चिपळूणाक नळे तयार करप हे उद्देग चलतात. रत्नागिरीक शाडूचे मातयेपसून गणपतीच्यो मुर्ती तयार करपाचो वेवसाय चलता. शेतकी उत्पादनाचेर खूब उद्देगधंदे चलतात. तांदूळ करपाच्यो आनी लाकूड कापपाच्यो गिरण्यो हे हांगाचे म्हत्वाचे वेवसाय.
रत्नागिरी, चिपळूण आनी संगमेश्वराक शेतम्हालाच्यो मुखेल बाजारपेठो आसात. रत्नागिरी म्हालांतल्या रनपार (रंदपार) – पावस हेमजगतीं ‘स्वरूपानंद शिपबिल्डिंग अँड शिप रिपॅर यार्ड लिमिटेड’ हो तारवां बांदणी आनी दुरुस्ती प्रकल्प उबारपाचो आसा. ह्या प्रकल्पा खातीर लागपी तंत्रज्ञवर्ग तयार करपा खातीर एक प्रशिक्षण केंद्रय सुरू जावपाचें आसा.
कोंकण रेलवे रत्नागिरी जिल्ह्यांतल्यान वता. मुंबय – कोंकण – गोंय हो 17 क्रमांकाचो राश्ट्रीय म्हामार्ग ह्या जिल्ह्यांतल्यान वता. चिपळूणासावन कुंभार्ली घाटांतल्यान कराडाक आनी रत्नागिरी सावन आंबेघाटांतल्यान कोल्हापूराक रस्तो वता. रत्नागिरीक विमानतळ आसा. जिल्ह्यांत बाणकोट, हर्णै, दाणोळ, गुहागर, पालशेत, बोरया, जयगड, तिवरे, रत्नागिरी (भगवती बंदर), रनपार (रंदपार), पूर्णगड मुसाकाझी हीं ल्हान व्हड बंदरां अरबी दर्यादेगेर आसात.
लोक आनी समाजजीणः रत्नागिरी नुस्तेमारी जिल्ह्याची लोकसंख्या 1991 वर्सा 15,39,416 इतली आशिल्ली.
दर्यादेगे लागसारच्या खेडेगांवांनी नुस्तेमारी करपी वसती आसा. खेड्यांतली घरां देंवत्या पाख्यांचीं आसात. हांगाच्या लोकांचो शेती हो मुखेल वेवसाय आसून ते कुकडां आनी गोरवां पोसपाचोय धंदो करतात. तांदूळ, गंव आनी खोबऱ्याचो ते आपल्या जेवणांत आस्डाव करतात. तांदळांची भाकरी, भाजी, नुस्तें हें तांचें मुखेल अन्न आसून जेवतना ते चडशे कोकमाचें सार (कडी) घेतात. रोजगारा खातीर चडशा लोकांचें मुंबय स्थलांतर जालां.
गौरी – गणपती, शिगमो हे तांचे मुखेल सण. तेन्ना भजनां, फुगड्यो, शिगम्या वेळार पालखी नाचोवप ह्यो कार्यावळी जातात. खरवी लोक सुतांपुनव व्हड उमेदीन मनयतात. दोंगराळ प्रदेशांत धनगरांची वसती आसून तेय शेती करतात. ह्याच वाठारांत कातकरीय रावतात. हे लोक म्होंव एकठांय करप, शिकार करप हे वेवसाय करून आपलें पोट भरतात. रत्नागिरी जिल्ह्यांत मुसलमान लोकांचीय बरीच वसती आसा. तशेंच हांगा अनुसुचीत जाती – जमातींचेय लोक आसात.
