दिसतात. १९५७ वर्सा ही कादंबरी सोव्हिएत रशियेभायर उजवाडा आयली आनी १९५८ वर्सा पास्तेरनाकाक साहित्याचो नोबॅल पुरस्कार फावो जालो. पूण ताणें तो न्हयकारलो. व्हलद्यीम्यिर दुदुनत्सेव्ह हाचे ‘नॉट बाय ब्रॅड अलोन’ (१९५७) हे कादंबरिनूय रशियेंत आनी रशियेभायरुय प्रचंड गोंदळ घालो. त्व्हार्दोव्हस्की हाचे नोवये व्रेन्या (इं. शी. द न्यू टायम्स) ह्या नेमाळ्यांत कांय वादग्रस्त कादंबऱ्यो उजवाडा आयल्यो. तातूंत आलेक्सांडर सपल्झेनिस्तीन हाचे अदीन देन इवाना दिनीसोविचा (वड डे इन द लायफ ऑफ इव्हान दिनीसोविच, इं. अ. १९६३) हे कादंबरेचो आस्पाव जाता. यिव्हटशेंकोच्योय कांय कादंबऱ्यांनी कॅन्सर वॉर्ड (१९६८), द फसर्ट सर्कल (१९६८), ऑगस्ट १९१४ (१९७१), द गुलाग आर्चिपॅलागो (पुराय इं. अ. ३ खंड, १९७४-७८) हांचो आस्पाव जाता. ताका १९७० चो साहित्याचो नोबॅल पुरस्कार मेळ्ळो. सोल्झेनित्सीन हांचे चडशें लिखाण सोव्हिएत रशियेंत वादग्रस्त थरलें आनी १९७४ वर्सा ताका देश सोडचो पडलो. विसाव्या शेंकड्याचे अखेरेक हेर उल्लेख करपासारके सहित्यिक अशे- बारीस स्लट्स्की (कवी), लिओनिद मार्टिनॉव्ह (कवी), आर्सेनी तारकोव्हस्की (कवी), बुलात ओकुडझा (कवीयित्री), वेल्ला आरव्मादुलिना (कवयित्री), ग्लेबगॉर्बोव्हसर्क (कवी), अल्यिक्सांडर कुशनर (कवी), गेन्नसदी आयगी (कवी), व्हसिली अकस्यॉनॉव्ह (कथाकार), फाझिल इस्कंदर (कवी आनी कथालेखक), बोरीस बाल्टर (कथा- कादंबरीकार), अंड्रयेई सिन्याव्हस्की (कादंबरीकार आनी समिक्षक) हांचो आस्पाव जाता. १९६० उपरांतच्या रशियन नाट्यलिखाणाच्या संदरेभांत व्हिक्तोर रोझॉव्ह आनी अलेक्सी अर्बुझॉव्ह हीं नांवां चड उल्लेख करपासारकीं आसात.
कों.वि.सं.मं.
रशियाः संवसारांतलें सगळ्यांत व्हडलें राश्ट्र. १९२२ ते १९९१ मेरेन सोविएत युनियनातलें तें एक सगळ्यांत व्हडलें गणराज्य आनी एक बळिश्ट कम्युनिस्ट देश आशिल्लो. १९८० वर्सा सावन सोविएत युनियनातल्या साबार गणराज्यांनी स्वातंत्र्याची मागणी केल्ली. उपरांत १९९१ त तांणी उठावूय केल्लो. त्याच वर्सा सोविएत युनियनाचें विभआजन जालें. रशियेन आपली कम्युनिस्ट राजनिती सोडून दिवन नवी र४जकीय, न्याय आनी अर्थीक पद्दत आपणायली.
रशियेचे उत्तरेक आकिर्टक म्हासागर, अस्तंतेक काळो दर्या आनी बाल्टीक दर्या, दक्षिणेक आशिया खंड, जाल्यार उदेंतेक पॅसिफिक म्हासागर आसा. रशियेन युरोप तशेंच आशिया खंडाचोय व्हड भआग खेडायला. क्षेत्रफळ १७,०७५,४०० चौ.किमी. देशाची चडांत चड लांबाय (उदेंत- अस्तंत) ९,६५० किमी. जाल्यार चडांत चड रुंदाय (उत्तर- दक्षिण) ४,५०० किमी. लोकसंख्याः १४६,८६१,०२२(१९९८).
भूंयप्रकारः भूंयतज्ञांनी, रशियन भुंयेचेर मेळपी वेगवेगळें मातयेचे प्रकार, रुखावळ आनी विंगड विंगड वाठारांतलें वेगवेगळें हवामान हांकां अणसरून सादारणपणान चार विभाग केल्ले आसात. हे विभाग उत्तर ते दक्षिण अशे- (१) टंड्रा, (२) रान, (३) स्टॅप्स, (४) दोंगरी आनी रेंवटी प्रदेश.
टंड्रा हो विभाग रशियेचे साप्प उत्तरेक आसा. त्या विभागांत रुखावळ ना. थंय गिमाचो तेंप साप्प उणो आसून, शिंयाळे खूब कडक. त्या विभागांतली सुमार अर्दावयर जमीन सदांच गोठिल्ले स्थितींत आसून, तिका पर्माफ्रॉस्ट अशें म्हण्टात. त्या प्रदेशांतली मुखेल वनपस्त म्हळ्यार झोंपां साप्प उण्या प्रमाणांत मोटवीं झाडां आनी वेगवेगळ्या प्रकारचो शेळो थंय आसा. रेनडियर, आकिर्टक लांडगे, सोंशे, एर्मिन आनी लॅमिंग हीत्या विभागांत मेळपी मुखेल मोनजात.
टंड्रा विभागा सकयल रानाचो प्रदेश मोडटा. ह्या रानाच्या साप्प उत्तरेकडच्या भागाक ‘टायगा’ अशें म्हण्टात. थंय सिडार, फर, पायन आनी स्प्रूस हे सारकिल्ली कॉनिफरस रूखावळ आसा. त्या भागांतली माती वशाड गोबरीशी आसून तिका पोड्झोल अशें म्हण्टात. रानाच्या सक्षिण भागांत कॉनिफरस, आस्पॅन, बर्च, एल्म, मेपल, ओक आनी हेर प्रकारचे वेगवेगळे रूख आसात.
रान विभागाचे दक्षिणेक स्टॅप्स हो तणाचो प्रदेश मोडटा. ह्या प्रदेशाचो उत्तरेक चडसो भाग सपाट आसून तातूंत चरवांचीं मळां आनी जळींमळीं काय झाडांय दिश्टी पडटात, जाल्यार दक्षिणेकडच्या भागांत फकत तणूच वाडटा. ‘चॅर्मनोझेम’ ही रशियेंतली सगळ्यांत पिकाळ जमीन ह्या भागांत आसा. हाका लागून स्टॅप्स जमनीचो चडसो उपेग शेतवडी खातीर जाता.
रशियेचो साप्प सकयलो प्रदेश रेंवटी आनी पर्वतांचो आसून, त्या भागांत वेगवेगळ्या प्रकारची माती तशेंच थंयच्या ऊंचा-सकयल वाठारांत वेगवेगळें हवामान आसता.
भूंयप्रकाराचे नदरेन भूंयतज्ञांनीय रशियन भुंयेचे वेगवेगळे पांच विभाग केल्ले आसात. तांणी अस्तंतेकसावन उदेंतेकडेन केल्ले पांच विभाग अशे-१) युरोपीयन प्लॅन, २) उराल दोंगरी प्रदेश, ३) वॅस्ट सायबेरीयन प्लॅन, ४) मध्य सायबेरीयन पठारी प्रदेश आनी ५) उदेंत सायबेरियन ऊंच प्रदेश.
रशियेचो युरोप आनी आशिया खंडांनी आस्पाव जाता. युरोप खंडांत आस्पाव जावपी देशाचो चडसो भाग सपाट आसून, ताची दर्याथरासावन सरासरी उंचाय १८० मी. आसा. सैमीक सांठ्यांचें प्रमाण जरी साप्प उणें आसलें, तरी लोकवस्ती आनी चडशे उद्देगधंदे
