Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/159

From Wikisource
This page has not been proofread.

कोळहुंदरा प्रमाण दिसपी जनावर स्टॅप्स प्रदेशांत सांपडटा.

इतिहासः युरोप आनी आशिया खंडांनी पातळिल्ल्या ह्या देशांच्या इतिहासाक दोनूय खंडांचें दायज मेळ्ळां. १९१७ त ‘बॉल्शॉव्हीक’ ह्या क्रांतीकारी गटान झार सरकार उमथावन उडोवन रशियेंचें नांव ‘रशियन सोव्हिएत फॅडरेशन ऑफ सोशिआलिस्ट रिपब्लीक’ (R.S.F.S.R) अशें दवरलें. १९२२ त R.S.F.S.R आनी हेर तीन गणराज्यां मेळून ‘युनियन ऑफ सोव्हिएत सोशिआलिस्ट रिपब्लीक’ नांवाचें नवें राश्ट्र तयार केलें. ताका सोव्हिएत युनियन अशेंय म्हण्टाले. पूण १९९१ त सोव्हिएत युनियन विभक्त जालें. उपरांत रशिया, युक्रेन आनी बेलारूस देशांनी हेर गणराज्यांक उलो मारून ‘कॉमनवॅल्थ ऑफ इंडॅपँडॅण्ट नेशन्स’ हें नवें संघराज्य तयार केलें.

पुर्विल्लो इतिहासः सिमेरीयन हे बाल्कन लोक इ.स.प.१२०० त काळ्या दर्याच्या उत्तर भागांत म्हळ्यार सद्याच्या दक्षिण युक्रेन प्रदेशांत रावताले. इ.स.प. ७०० च्या सुमाराक स्कायपीयन ह्या मध्य आशियाच्या इराणी लोकांनी सिमेरियन लोकांचेर हार घाली. इ.स.प २०० मेरेन तो प्रदेश स्कायथीयन लोकांच्या शेकातळा आसलो. उपरांत सारमातीयन ह्या दुसऱ्या इराणी लोकांनी तांचेर हार घाली. स्कायथीयन आनी सारमातीयन लोकांचो काळ्या दर्याच्या उत्तर भागांत रोमी लोकांच्या शेकातळा आशिल्ल्या ग्रीक वसणुकीकडेन लागींचो संबंद आशिल्लो. हाका लागून तांनी ग्रीक आनी रोमी लोकांच्यो साबार पद्दती आपणायल्यो.

गोथ हे जर्मनीक जमातीन इ.स. २०० त तो प्रदेश आपल्या शेकातळा व्हेलो. उपरांत तांचो ३७० मेरेन थंय शेक चलतालो. त्याच वर्सा हून ह्या आशियेंतल्या झुजारी वृतीच्या लोकांनी तांचेर हार घाली. हून लोकांचो मुखेली आटीला हाका ४५३ त मरण आयले उपरांत हून सम्राज्याचे वांटे जाले. उपरांत ५०० च्या मध्याक सावन हून लोकांचीच एक दुसरी जमात ‘अवार’ ह्या प्रदेशाचेर आपलो शेक गाजोवपाक लागली. ६०० च्या मध्याक ‘खाझर’ ह्या आशियेंतल्या लोकांनी दक्षिण वोल्गा आनी कॉकॅससच्या उत्तर प्रदेशाचेर जैत मेळयलें. उपरांत ते ज्यूदेव जाले आनी तांणी भोंवतणच्या लोकांकडेन वेपारी संबंद जोडले.

स्लावीक लोकांच्या पंगडांनी इ.स. ८०० च्या सुमाराक उदेंत युरोपांत साबार नगरां उबारिल्लीं. त्या तेंपार तांचो वेपारूय नेटान चलतालो. पूण स्लाव लोक खंयच्यान आयले हें आयज लेगीत स्पश्टपणान खबर ना. कांय इतिहासकारांच्या मतान ते ४०० च्या सुमाराक पोलंडाच्यान आयले, जाल्यार हेर कांय जाणांच्या मतान ते काळ्या दर्या भोंवतणच्या वाठारांतल्यान आयले. सद्या वेलारस, रशिया आनी युक्रेन गणराज्यांतल्या स्लाव लोकांक ‘उदेंत स्लाव’ अशें म्हण्टात.

रशियेचो इ.स. ८०० च्या सुमाराचो इतिहास ११११ त कीव शारांत बरयल्ल्या बखराचेर आदारिल्लो आसा. बखरा प्रमाण नॉव्हगोरोड शारांत रावपी स्लावीक लोकांनी वायकींग जमातीक त्या प्रदेशाचेर राज्य चलोवन थंय सुवेवस्था स्थापीत करपाक प्रार्थना केली. त्या तेंपार वायकींग लोकांक वारांगीयन रूस अशें म्हण्टाले. वायकींग जमातीकडच्यानूच त्या प्रदेशांतल्या लोकांनी रशिया हें नांव घेतलें अशें त्या बखराचो आदार घेवपी इतिहासाकार मानतात. वारांगीयन कुळाचे लोक ८६२ त रुरीक हाच्या फुडारपणा सकयल नॉव्हगोरोड शारांत येवन रावले. हाका लागून त्या प्रदेशांत ‘रूस लोकांची भूंय’ म्हण्टाले अशेंय ते बखरींत मुकार सांगलां. पूण चडशा इतिहासकारांच्या मतान वायकींग लोकांनी खुद्द स्लाव्ह लोकांचेर घुरी घालून नॉव्हगोरोड शार आपल्या शेकातळा व्हेलें. कांय इतिहासकारांच्या मतान ‘रूस’ ह्या उतरावयल्यान ‘रशिया’ नांव आयलां. तें काळ्यादर्या भोंवतणी रावपी सुरवेच्या स्लावीक जमातीकडच्यान आयलां. उदेंत स्लाव लोकांनी कीव शारांत ८०० त स्थापीत केल्ल्या पयल्या राज्याक ‘कीवान रूस’ अशें म्हण्टाले. डँपर न्हंयच्या कांठार वशिल्लें कीव शार त्या वेळार एक म्हत्वाचें उद्देगीक केंद्र आशिल्लें. कीव सद्या युक्रेन गणराज्याची राजधानी आसता.

बखरींत दिल्ले म्हायती प्रमाण ८८२ त ऑलेग ह्या वारांगीअन राजकुंवरान कीव शाराचेर जैत मेळयलें. त्या तेंपार नॉव्हगोरोड तशेंच भोंवतणच्या प्रदेशांनी अशो कांय प्रिन्सीपालीटीस आशिल्लयो. ९००त ‘किवान रूस’ हे प्रिन्सिपालोटीन कीव प्रिन्सिपालिटीचें व्हडपण मानून घेतिल्लें. कीव सैन्याक हेर प्रिन्सिपालिटीचेर आयिल्ल्योसाबार घुरयो परतुपाक तेंको दिल्लो. हाका लागून तांचें म्हत्व मुखार वाडत गेलें. कीव शाराची त्या वेळार वेपारी मळाचेरूय खूब उदरगत जाली. ह्या सगळ्या कारणांक लागून कीव राजकुंवराक ‘ग्रँड प्रिन्स’ म्हणपाक लागले. त्या काळांत उदेंत स्लाव लोक सैमीक अद्भूत घडणुकांतूच विस्वास दवरताले. पूण ९८८ त ग्रँड प्रिन्स व्लादिमीर पयलो हाणें क्रिस्तांव धर्म आपणावन तो राजकीय धर्म म्हणून घोशीत केलें. हाका लागून ताचे राजवटींत साबार लोकांनी क्रिस्तांव धर्म आपणायलो. उपरांत व्लादिमीर रशियन ऑर्थोडॉक्स इगर्जेचो संत जालो.

इकराव्या शेंकड्यांत हेर प्रिन्सिपालिटीचोय शेक वाडत गेलो. कांय राजकुवंरांनी ग्रँड प्रिन्स ही पदवी घेतिल्ली. इकराव्या शेंकड्याच्या मध्याक कीव राज्याक देंवती कळा लागली. उपरांत सत्ता हाशील करचे खातीर ग्रँड प्रिन्स हांचेमदीं झगडीं जावपाक लागलीं. ते स्थितीचो फायदो घेवन १२०० त टार्टर ह्या मोगल सैन्याक कीव्हान रुसाचेर घुरी घालून थंय आपलो शेक बसयलो.

इ.स. १२३७ त आक्रमक गंघीस खान हाचो पूत बाटू हो १,५०,०० ते २,००.००० मोगल सैन्य घेवन रशियेंत घुसलो.