झुज उबारलें. दुसरें म्हाझुज काबार जाले उपरांत रशियेन हेर उदेंत युरोपी राश्ट्रांनी कम्युनिस्ट राजवट पातळावपाचो वावर नेटान सुरू केलो. 1948 मेरेन जायते देश सोव्हिएत युनियनाचे अंकीत देश जाले. तातूंत बल्गेरया, झॅकोस्लोवाकिया, हंगेरी, पोलंड, रोमानिया आनी उपरांत उदेंत जर्मनीचो आस्पाव जातालो. दुसरे वटेन अमेरिका युरोपांत आनी हेरकडेन लोकशाय राखून दवरपाक वावुरताली. अशे रितीन सोव्हिएत युनियनाच्या फुडारपणा खाला कम्युनिस्ट राश्ट्रांभितर आनी अमेरिकेच्या शेतकळा लोकशायी राश्ट्रांभितर शीत झुज सुरू जालें. दोनूय पंगडांभितर नवीं नवीं आयुधां करपाची सर्त सुरू जाली. हे शीत झुज उपरांत 1980 च्या सुमाराक मेरेन चालूच आशिल्लें.
स्टालीनाक 5 मार्च 1953 त मरण आयलें. उपरांत सप्टेंबरांत निकीता क्रुध्चेव कम्युनिस्ट पक्षाचो मुखेली जालो. स्टालीनान पातळायल्लो आकांतवाद क्रुश्चेवान पयस केलो. तशेंच ताणें साबार कैद्यांक मुक्त करून वेपार, संचारण हांचेवयली खुबशीं बंधनां काडून उडयलीं. ताणें कम्युनिस्ट प्रणाली हेर देशांनी पातळावपाचो बवावर चालूच दवरलो. तशेंच, ताणें उदेंत नी अस्तंती युरोपीय देशांमदले संबंद सुदारपाचे खूब यत्न केले. पूण ताका येस मेळ्ळें ना. 1964 त कम्युनिस्ट अधिकाऱ्यांनी क्रुश्चेवाक सत्तेभायरो करून लोओनीद ब्रेझनेव हाका कम्युनिस्ट पक्षाचो मुखेली केलो, जाल्यार आलेक्सी कोसिजीन सोव्हिएत यनियनाचो अध्यक्ष जालो. ब्रेझनेव आनी कोसिजीन हांणी गरजेच्यो वस्तूंच्या उत्पादनांत वाड करून गरिबां खातीर खूब घरां बांदलीं. तशेंच सोव्हिएताचो प्रभाव आफ्रिकेच्या देशांनी पातळावपाक सुरवात केली. 1975 मेरेन ब्रेझनेव हो सोव्हिएताचो बळिश्ट फुडारी जालो. ताका अस्तंत आनी उदेंत देशांमदले संबंद सुदारपाक कांय प्रमाणांत येस मेळ्ळें. पूण 1980 च्या सुमाराक मनीसहक्क केल्ले वाडीक लागून सोव्हिएत युनियनाचो आनी अमेरिकेचे संबंद आनीक इबाडले.
सोव्हिएत युनियन आनी अमेरिका हांचे मदीं तनावाची परिस्थिती निर्माण जाल्ली आसतनाच 1985 त मिकायल गोर्बाशॉव कम्युनिस्ट पक्षाचो अध्यक्ष जालो. ताणें राजकारणांत, साहित्य, कला आनी हेर क्षेत्रांनीय आपले विचार मांडपाक रशियन लोकांक मेकळीक दिली. सत्तेर येनाफुडेंच तो सोव्हिएत आनी अस्तंती देशांमदले संबंद सुदारपाच्या वावराक लागलो. तशेंच, सोव्हिएत अर्थीक वेवस्तेचेर घाल्लीं साबार नियंत्रणां पयस करपाक ताका येस मेळ्ळें. 1989 त काँग्रेस प्रतिनिधी मंडळाचे वांगडी वेंचून काडचे खातीर सोव्हिएत युनियनांत पयलेच खेपे वेंचणूक घेतली. उपरांत अ- कम्युनिस्ट पक्षांकूय वेंचणुकेंत वांटो घेवपाक दिल्ल्यान कम्युनिस्ट पक्षाच्या वरिश्ठ अधिकाऱ्यांनी गोर्बाशॉवाक खर विरोध केलो. तरीय 1990 त जाल्ले वेंचणुकेंत काँग्रेसीच्या वांग्ड्यांनी गोर्बाशॉवाक सोव्हिएताचो अध्यक्ष म्हणून वेंचून काडलो. 1980 सावन सोव्हिएत युनियनाच्या कांय गणराज्यांनी केंद्र सरकाराकडेन स्वाशासनाची मागणी केल्ली. हाका लागून 1991 त गोर्बाशॉव आनी हेर धा गणराज्यांचे फुडारी एकठांय येवन तांणी गणराज्यांक स्वशासनाची मेकळीक मेळची म्हूण कबलात घडोवन हाडपाचें मान्य केलें. हाका लागून 19 ऑगस्ट, 1991 दिसा कम्युनिस्ट पक्षाच्या अधिकाऱ्यांनी गोर्बाशॉवाआड उठाव करून ताका बंदखणींत घालो. ह्या उठावाल बोरीस यॅल्त्सीनान खर विरोध केलो. उठावा उपरांत गोर्बाशॉव परत सत्तेर आयलो. पूण कम्युनिस्ट पक्षाचो अध्यक्ष म्हणून ताणें राजिनामो दिलो. त्या उठावा उपरांत सोव्हिएताच्या लोकांनी आपल्याक चड स्वातंत्र्य मेळचें अशी मागणी केल्ली. सप्टेंबर 1991 त काँग्रेसीच्या शिश्टमंडळान गणराज्यांभितर नवी युती आनी नवें संविधान जायमेरेन अंतरीम सरकार स्थापीत केलें. 8 डिसेंबर 1991 दिसा यॅल्त्सीन तशेंच बॅलारूस आनी युक्रेनचो अध्यक्ष एकठांय येवन स्वतंत्र राज्यांच्या राष्ट्रकुलाची घोशणा केली. तेचपरी तांणी सोव्हिएत युनियनाचो अखेर घोशीत करून हेर गणराज्यांकूय राष्ट्रकुलांत येवपाक आमंत्रीत केले. जार्जिया तशेंच इस्टोनिया, लाटविया आनी लिथुआनिया हीं बाल्टीक राज्यां सोडून हेर स्वतंत्र गणराज्यां राखणे वेवस्था आनी अर्थीक संबंदांविशीं राष्ट्रकुलाक मेळ्ळी. अशे रितीन यॅल्त्सीनान सोव्हिएताच्या केंद्र सरकाराचेर ताबो मेळयले उपरांत 25 डिसेंबर, 1991 दिसा गोर्बाशॉवान पल्या अध्यक्षपदाचो राजिनामो दिलो.
रशियन राज्यांची नव्यान स्थापणूक जाले उपरांत नव्या सरकाराची उबारणी करपाक आनी अर्थीक स्थिती जाग्यार घालपा खातीर रशियेक नव्यो येवजण्यो आंखच्यो पडल्यो. दरेचेर आशिल्लो सरकारी निर्बंध काडिल्ल्यान म्हारगाय खूब वाडली नी रशियन लोकांचो राहणीमानाचो दर्जो खूब सकयल देंवलो. राष्ट्रकुलांतल्या वांगड्या कडेन नवे संबंद जुळोवन तांचेर आपलो शेक कसो दवरप होय कठीण प्रस्न रशिये मुखार उबो रावलो. सोव्हिएत युनियनाचें विभाजन जाले उपरांत अस्तंत आनी उदेंत देशां भितरले खूबशे तणाव पयस जाले.
राज्यवेवस्थाः सोव्हिएत युनियनाचें डिसेंबर 1991 त विभाजन जावंचे पयलीं थंय कम्युनिस्ट राजवट चलताली. 1917 ते 1991 मेरेन कम्युनिस्ट हो सोव्हिएताचो एकमेव पक्ष आशिल्लो. सगळ्या क्षेत्रांनी मुखेलपणान ताचोच शेक आशिल्लो. 1991 त बोरीस यॅल्त्सीन सोव्हिएत युनियनाचो अध्यक्ष म्हणून वेंचून आयलो. त्याच वर्सा सोव्हिएत युनियनाचे कुडके जाले उपरांत बोरीस यॅल्त्सीनच रशियेचो अध्यक्ष म्हणून राज्य कारभार चलोवपाक लागलो. पूण सुरवेच्या काळांत थंयची राजकीय स्थिती अस्थिरूच आशिल्ली. अर्थीक
