तशेंच सल्फर डाय-ऑक्सायड आनी दुसरेय जायते वायू तयार करून तांच्या गुणधर्मांचो अभ्यास केलो. कार्ल व्हिल्हेल्म शेले हाणेंय स्वतंत्रपणान ऑक्सिजन वायू तयार करून ताका ‘अग्नी वायू’ (फायर एअर) हें नांव दिलें.
आंत्वान लॉरां लव्हॉयझर हाणें शिशें आनी पारो तापोवन प्रयोग केलो. गंधक, फॉस्फरस, कार्बन सारकिल्ल्या अधातूचीं प्रीस्टली हाणें वर्णिल्ल्या वायूचीं संयुगां अम्लधर्मी आसतात अशें दिसून आयले उपरांत लव्हॉयझरान ह्या वायूक ‘अम्लजनक’ ह्या अर्थाच्या ग्रीक उतरावयल्यान ‘ऑक्सिजन’ हें नांव दिलें. ताणें हायड्रोजन हें नांव दिलें.
लव्हॉयझरान आपल्या प्रयोगी पुराव्याच्या आदाराचेर 1783त आनी भर्जन (भाजप) ह्या क्रियांत हवेंत आशिल्लो ऑक्सिजन, हो घटक जळपी पदार्थां कडेन जाव धातूं कडेन संयोग पावता आनी तांची ऑक्सायडां तयार करता असो सिध्दांत मांडलो. ह्या सिध्दांताक प्रसिद्द फ्रेंच रसायनशास्त्रज्ञांनी आनी इंग्लीश आनी जर्मन रसायनशास्त्रज्ञांनी मान्यताय दिली. तशेंच लव्हॉयझरान सी. एल. बेरतॉले आनी हेर फ्रेंच रसायनशास्त्रज्ञांच्या पालवान रसायनांच्या नामकरणांत सुदारणा करपाचे नदरेन 1787त एक ग्रंथ बरयलो. ताका परंपरगत नांवांच्या जाग्यार संयुगांची रसायनीक संघटना दाखोवपी नांवां चड मानवलीं. अकार्बनी रसायनशास्त्रांत सद्या प्रचलीत आसिल्ल्या मानकरण पद्दतीक ही पद्दत आदारावळ थारिल्ली. ह्याच शेंकड्यांत निकेल, मँगॅनीज आनी मॉलिब्डेनम, युरेनियम, झिर्कोनियम, सिरियम, टेल्युरियम, टमगस्टन, इट्रियम, बेरिलियम, क्रोमियम, निओबियम, टँटॅलम, पॅलॅडियम, ऱ्होडियम, ऑस्मियम आनी इरिडियम ह्या मूलद्रव्यांचो सोद लागलो.
एकुणिसाव्या शेंकड्यांत अणुसिध्दांताचो विकास जालो आनी मूलद्रव्याचे अणुभार थारावपाचे यत्न जाले. शुध्द रसायनीक पदार्थाचें संघटन थारिल्लें आसता काय तें वेगवेगळें आसपाक शकता हाचे विशीं पयलीं एकमत नाशिल्लें. रसायनीक पदार्थाचें संघटन, तो पदार्थ तयार करपा खआतीर वापरिल्ल्या विक्रियाकारकांच्या संहतीप्रमाण (प्रमाणानुसार) वेगवेगळें आसता अशें क्लोद ल्वी बेरताले (1903) हाणें प्रतिपादन केलें. रसायनीक पदार्थांचें जतनायेन विश्लेशण केलें तेन्ना तांचीं संघटना थारायल्ली आसता म्हणपाचें झोझेफ ल्वी प्रूस्त हाका दिसून आयलें आनी शेवटाक हेंच मत खरें मानलें. हाचे वयल्यानूच ‘थारयल्लो प्रमाण नेम’ अस्तित्वांत आयलो. रसायनीक संयोगाविशींचो ‘गुणीत प्रमाण नेम’ जॉन डाल्टन हाणें सुचयलो. ताचो अणुसिध्दांत आनी अणुभाराची संकल्पना रसायनशास्त्रांत मूलभूत म्हत्वाची थरली. ताचे उपरांत तापमान आनी दाब सारको आशिल्ले अवतिकायेंत मेजल्यार विक्रियेक पावपी वायूरूप द्रव्याच्या घनफळांचे गुणोत्तर ल्हान पुर्णांकानी दाखोवपाक येतलें अशें आसतात म्हणपाचो सोद झोझेफ ल्वी गे ल्युसॅक ह्या फ्रेंच रसायनशास्त्रज्ञाक लागलो. हाचेवयल्यान सारक्या घनफळाच्या वायूरूप द्रव्यांत आंकडो सारको आसुंये असो ताणें तर्क केलो. शेवटाक यन्स याकॉप बर्झीलियस हाणें जतनायेन प्रयोग करून जायत्या मूलद्रव्यांचे अणुभार थारावन प्रसिद्द केले.
अणुभार थारावपा खातीर उपेगी पडटलें अशें एक निरीक्षण 1819 त फ्रेंच रसायनशास्त्रज्ञ प्येअर ल्वी डुलाँग आनी आलेक्सी तेरेअझ हाणें प्रसिद्द केलें. असोच पालव दिवपी एक नेम आइलहार्ट मिचर्लिख ह्या जर्मन रसायन शास्त्रज्ञान प्रसिद्द केलो. तशेंच झां बातिस्त आंद्रे द्यूमा हाणें घन आनी द्रव पदार्थांची बाश्प घनता थारावपाची एक पद्दत तयार केली. ताचे वयल्यान मागीर 1960 उपरांत संयुगांचे आनी मुलद्रव्यांचे रेणुभार थारावप सोंपें जालें.
विद्युत् रसायनशास्त्रः आलेस्सांद्रो जुझेप्पे व्होल्टा हाणें इ.स. 1800 त, धातूंच्या दोन चकत्यांमदी मिठाच्या उदकान भिजिल्लो कपडो वा टीपकागद दवरलो आनी अशो जायत्यो चकत्यो एकाचेर एक दाळून कडेच्या म्हणजे सगळ्यांत वयली आनी सगळ्यांत सकयल्ली, ह्यो चकत्यो तारेन जोडल्यो जाल्यार विद्युत् प्रवाह मेळटा म्हणपाचें दाखयलें. अशा प्रवाहाचो उपेग करून विल्यम निकल्सन आनी अँथोनी कार्लायल हाणें उदकाचें अपघटन (decomposition) घडयलें. विजेच्या प्रवाहाचो उपेग पदार्थांचें रसायनीक अपघटन घडोवपा खातीर करूं येता आनी अशा अपघटनांत हायड्रोजन वायू आनी धातू हे ऋणाग्राकडेन आनी ऑक्सिजन आनी अम्लधर्मी पदार्थ धनाग्राकडेन जमतात अशें बर्झीलियस आनी सर हंफ्री डेव्ही हांणी दाखोवन दिलें. हाचेवयल्यान रसायनीक ओड वा रसायनीक आसक्ती हिचें स्वरूप विद्युतीय आसपाक जाय
