1959 (कोडीहळ्ळी – बेंगलोर), 32) रिजनल रिसर्च लऍबोरेटरी (RRL) – 1964 (भुवनेश्वर), 33) स्ट्रक्चरल इंजिनिअरींग रिसर्च सेंटर (SERC) – 1965 (रूडकी), 34) स्ट्रक्चरल इंजिनिअरींग रिसर्च सेंटर (SERC) – 1965 (चेन्नई), 35) रिजनल रिसर्च लॅबोरेटरी (RRL) – 1976 (त्रिवेंद्रम), 36) रिजनल रिसर्च लॅबोरेटरी (RRL) – 1981 (भोपाळ), 37) टी रिसर्च अॅसोशिएशन (TRA) – 1964 (कलकत्ता), 38) इलॅक्ट्रीकल रिसर्च अँड डेव्हलपमेंट अॅसोसिएशन (ERDA) – 1978 (मुंबय), 39) इंडियन नॅशनल सायंटिफिक डॉक्युमेंटेशन सेंटर (INSDOC) – 1952, 40) पब्लिकेशन्स अँड इन्फर्मेशन डायरेक्टोरेट (PID) – 1951 आनी 41) नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स, टेक्नॉलॉजी अँड डेव्हलपमेंट स्टडीज (NISTADS) – 1973.
भारतांतली आनी हेर देशांतली कांय म्हत्वाचीं रसायनशास्त्राविशींचीं नेमाळीं अशीं आसात –
केमिकल बुलेटीन (1914, शिकागो); जर्नल ऑफ केमिकल एज्युकेशन (1924, न्यूयॉर्क); केमिकल रिव्ह्यूज (1924, वॉशिंग्टन); जर्नल ऑफ जॅपनीज केमिस्ट्री (1947, टोकिओ); केमिस्ट्री इन कॅनडा (1949, ओटावा); जर्नल फ जनरल केमिस्ट्री ऑफ द यू. एस. एस. आर. (1949, न्यूयॉर्क); केमिकल अँड फारमॅस्युटिकल बगुलेटीन (1953, टोकिओ); चायनीज केमिकल सोसायटी जर्नल (1954, तैपेह) ; मॉस्को युनिव्हर्सिटी केमिस्ट्री बुलेटीन (1960, न्यूयॉर्क); रशियन केमिकल रिव्ह्यूज (1960, लंडन); सोव्हिएत प्रोग्रेस इन केमिस्ट्री (1966, न्यूयॉर्क); केमिकल सोसायटी, लंडन रिव्ह्यूज (1972, लंडन); केमिस्ट्री लेटर्स (1972, टोकिओ); इंटरनॅशनल न्यूज लेटर ऑन केमिकल एज्युकेशन (1974, ऑक्सफर्ड) आनी जर्नल ऑफ केमिकल रिसर्च (1977, लंडन).
इन्स्टिट्यूशन ऑफ केमिस्ट्स (इंडिया); जर्नल (1929, कलकत्ता); केमिकल एज ऑफ इंडिया (1949, मुंबय, 5,500); केमिकल वीकली (1956, मुंबय, 5,000); इंडियन जर्नल ऑफ केमिस्ट्री; सेक्शन ए : इन ऑरगॅनिक, फिजिकल, थिओरेटिकल अँड अॅनॅलिटिकल केमिस्ट्री (1963, नवी दिल्ली, 1400); इंडियन जर्नल ऑफ केमिस्ट्री सेक्शन बी : ऑरगॅनिक अँड मेडिकल केमिस्ट्री (1976, नवी दिल्ली); केमिकल इरा (1964, कलकत्ता);केमिकल्स इंटरनॅशनल (1965, नवी दिल्ली 5, 760); इंडियन केमिकल जर्नल 1966, मुंबय, 4500); केमिकल अँड पेट्रोकेमिकल्स जर्नल (1970, मुंबय, 4,000); केमिकल टेक-ऑफ (1971, नवी दिल्ली, 6,000); केमिकल टायम्स (मुंबय) आनी इन्स्टिट्यूट ऑफ कॅमिस्टस् (इंडिया), प्रोसिडिंग्ज (कलकत्ता).
कों. वि. सं. मं.
पूरक नोंदः जीवरसायनशास्त्र.
रसूल, मीरः (जल्मः सुमार 1822; मरणः सुमार 1870).
नामनेचो काश्मीरी कवी. ताच्या जल्म-मरणाविशीं श्चीत म्हायती तशेंच ताच्या हेर चरित्राविशीं म्हायती उपलब्द ना. ताच्या काव्यांतले कांय आनुषंगिक निर्दश आनी परंपरा हांच्या आदारान ताचें कोंगी हिचेकडेन प्रेमसंबंद आसले, तशेंच ताणें तरणेपणांत अभिजात फार्सी काव्याचो अभ्यास केल्लो, अशीच म्हायती मेळटा. ताचे प्रतिमासृश्टींत अभिजात फार्सी कवी निजामी – ए – गंजवी हाचे प्रतिमासृश्टीचें पडबींब पडला अशें आसुनूय फआर्सींतलीं नांवां आनी गूण विशेशण, तशेंच वाक्प्रचार काश्मीरींत हाडून रूढ करपाचें श्रेय रसूल मीराक दितात. मीराचें वेगळेंपण म्हळ्यार ताणें गूढवादी परंपरेची आनी मस्नवी प्रकाराची रूढ फास्की आत्मविश्वासान आनी मोट्या धिरान सोडून दिवन, आपली स्वतंत्र आनी वेगळी काव्यरचना केली. ताणें आपली लौकीक स्वरुपाची विशुध्द प्रेमकविता ईश्वराविशींच्या प्रेमाच्या गर्भितार्थान घुस्मटूंक दिली ना. ताच्या गितांची भावनेचो, उत्स्फुर्ततायेचो माधुर्याचो आनी संपन्न लयीचो एक स्वर भरिल्लो आसा. ओडलायणी शैली, तिच्यांतलें ऐंद्रिय आव्हान आनी नादमधुर शब्दाकळा हांका लागून तो एकुणिसाव्या शेंकड्यांतलो सर्वश्रेश्ठ काश्मीरी गीतकार म्हणून नामनेक पावला.
श्रीनगराच्या ‘गुलाम मोहमंद नूर मोहमंद’ प्रकाशनान मीराच्या कांय गितांचो संग्रह ‘बहार- ए- गुल्शन-ए-काश्मीर’ नांवान उजवाडायलो. एम्. युसूफ तेंग हाणें मीराचे जिणेचेर आनी कृतीचेर 1960 त एक पुस्तका संपादीत केली. ती काश्मीरच्या ‘कल्चरल अकादमी’ न उजवाडायली. ताच्या नांवान ‘जैब निगार’ नांवाची एक मस्नवीही सांगल्या. पूण ती आजमेरेन उपलब्द जावंक ना.
दुरू शाहबादाक मीराचें दफन केलें. थंय ताची कबर आसा. ताचे कबरीक आयज कितलेशेच काश्मीरी कवी आनी लोक भेट दितात आनी नव्या आशयान काश्मीरी काव्य समृध्द करपी ह्या श्रेश्ठ कवीचे स्मृतीक आपलीं आर्गां ओंपतात.
कों. वि. सं. मं.
रसेल, बर्ट्रांडः (जल्मः 18 मे 1872, ट्रेलेक – इंग्लंड; मरणः 2 फेब्रुवारी 1970, पेनरिन – डायड्रायथ).
विसाव्या शेंकड्यांतलो एक श्रेश्ठ अस्तंती तत्ववत्तो. तत्वज्ञानांतल्या विश्लेशणवादी म्हणून वळखतल्या पंथाची बुन्याद रसेलान जी.
