अरबस्तान अशें सिध्द जाता. सुगंधी द्रव्यांचें उत्पत्तिस्थान म्हणून अरबस्तानाची नामना पयलींपासून अशिल्ली. यावन नांवान वळखतलो पदार्थ ग्रीस देशांत वा युरोपांतल्या दुसऱ्या खंयच्याच भागांत उत्पन्न जायना. ताचें मूळ स्थान अरबस्तानूच. पुर्विल्ल्या पर्शियन साम्राज्याच्या आमदानींत अरबस्तानाकडच्यान घेवपाची खंडणी चड करून ह्याच पदार्थाच्या रुपान घेताले.
भारताक ग्रीसापरस अरबस्तान चड लागींचें आनी वेपाराक लागून अरबांचो भारताकडेन चड संबंध आशिल्लो. अरब हें नांव संस्कृतांत सांपडना. देखून अरबांक यवन म्हणटाले जावंये अशें वयल्या स्पश्टीकरणावयल्यान जाणवता. अॅण्टिओकुस हो सिरियेचो राजा आशिल्लो आनी सिरिया हो अरब वा यवन लोकांचोच देश. ताका लागून ताचो योनराजा म्हणून उल्लेख केला जावंये.
संस्कृत नाटकांत यवन बायल दिसता. शस्त्रागाराचेर पाळत दवरप, राजाक शस्त्रां दिवप अशीं धाडशी कामां ती करता. ही यवनी, अरबी वा तुर्की वा हबशी जातीची आसुंये. त्या जाग्याचेर ग्रीक बायल आसप शक्य ना. कारण ग्रीक बायलो आर्यवंशी आशिल्ल्यो.
दराहमिहिराचे बृहत्संहितेंत यवनांचो उल्लेख आयिल्लो आसा. तशेंच तातूंत ग्रथित केल्लें फलज्योतिश आनी शाकुनादी शास्त्र हे विशय चड करून इजिप्शियन आनी खाल्डियन लोकांचेच आशिल्ले. हाचे वयल्यान वराहमिहिराक अभिप्रेत आशिल्ले यवन हे ग्रीक नासून, इजिप्शियन, खाल्डियन ह्या अरबी वंशाचे लोक आसपाक जाय.
तशेंच अरबस्तानांत इस्लामी धर्माची स्थापणूक जाले उपरांत यवन हें उतर मुसलमानांक किद्याक लायलें तेंय कळटा. इस्लामाचे अनुयायी मूळचे अरब आशिल्ले. ताका लागून अरबांक पयलींपासून लायिल्लें यवन हें नांव मुसलमानानींच लायलां आसुंये.
सिकंदरान भारताचेर घुरी घाले उपरांत जायत्या ग्रीक राजांनी भारतीय वाठारांचेर घुरयो घाल्यो आनी वायव्य शिमेच्या कांय भागांचेर राज्यय केलें. ह्या सगळ्या लोकांक यवन ह्या नांवान वळखतात. त्या यवनांचो इतिहास असो आसा-
यवन राजवंशः सिकंदर हो भारताचेर घुरी घालपी पयलो यवन राजा आशिल्लो. तो परत गेलो तेन्ना पंजाब, सिंध आनी सिंधू न्हंयेचे अस्तंतेकडल्या परोपनिसदै ह्या प्रदेशांचेर यवनांची सत्ता आशिल्ली. पूण रोकडोच चंद्रगुप्त मौर्य हाणें तो प्रदेश जि़खलो आनी थंय आपलें राज्य स्थापलें. सन पयलीं ३०५ च्या सुमाराक सिरियेचो यवन राजा सेल्युकस हाणें भारताचेर घुरी घाली पूण चंद्रगुप्तान ताका हारयलो. ताका लागून सेल्युकसान काबूल, कंदहार आनी हेरात हेय प्रदेश चंद्रगुप्ताक दिले.
सनपयलीं २०६ त सेल्युकसाचो उत्तरधिकारी अॅष्टिओकुस हाणें काबूलाचेर स्वारी केली. पूण ताका तो प्रदेश जिखप शक्य जालें ना. सनपूर्व १९० च्या अदमासाक बॅक्ट्रियाचो यवन राजा डेमिट्रिअस हाणें काबूल, पंजाब, सिंध हे प्रदेश जिखले.
यवन राजांमदले मारामारीक लागून पुण्यमित्र शुंग हाका सिंध न्हंयेमेरेनचो प्रदेश यवनमुक्त करपांत यश आयलें. ताचेउपरांत सिथियन लोकांची बॅक्ट्रियाचेर घुरी घाल्ल्यान थंयचे यवन राजा अफगाणिस्थान आनी पंजाब ह्या प्रदेशांत आयले. तांचीं जायतीं ल्हान ल्हान राज्यां आशिल्लीं.
मिनांडर हाणें सनपयलीं १६०-१४० मेरेन काबूल आनी पंजाब ह्या प्रदेशांचेर राज्य केलें. तशेंच ताणें भडोचमेरेन यवनांची सत्ता स्थापली. पूण ती थोडयाच काळापुरती थरली.मिनांडर हाणें बौध्द पंथ आपणायलो आनी बौध्द साहित्यांतच ताका मिलिंद हें नांव दिलां.
बेसनगराक एक गरूडध्वज आसा. ताचेवयल्यान शिलालेखांत तो गरूडध्वज हेलिओडोरस नांवांच्या यवन पुरूसान उबारिल्ल्याचो उल्लेख आसा. शुंग वंशांतलो राजा भागभद्र हो विदिशेक राज्य करतालो तेन्ना, सनपयलीं ११३ च्या अदमासाक तक्षशिलेचो यवन राजा अॅण्टिआक्लिदस हाणें हेलिओडोरस हाका आपलो राजदूत म्हणून विदेशाक धाडिल्लो.
हर्मेअस हो निमाणो यवन राजा. इ.स. च्या पयल्या शेंकडयाचे सुरवेक काबूलांत राज्य करतालो. तक्षशिला आनी पुष्कलावती हांगाचीं यवन राज्यां शकांनी तेपयलींच ना केल्लीं.
डेमिट्रियसपसून हर्मेअसमेरेन सुमार २०० वर्सां यवनांचें राज्य वायव्य शिमाप्रांत आनी पंजाब ह्या भागांत आशिल्लें. सिकंदर आनी सेल्युकस हांणी जरी भारताचेर घुरयो घाल्यो तरीय भारतीय संस्कृतायेचेर तांचो मातय प्रभाव पडलोना. पूण मिनांडरान बौध्द पंथ आपणायलो आनी हेलिओडोरसान वैश्णव पंथ आपणायलो. हाचेवयल्यान भारतीय संस्कृतायेचोच यवनांचेर चड प्रभाव पडलो अशें म्हणूं येता.
यशपालः (जल्मः ३ डिसेंबर १९०३, पंजाब - फिरोझपूर; मरणः २७ डिसेंबर १९७६).
आधुनिक हिंदी कथाकार, कादंबरीकार, निबंदकार आनी क्रांतिकारक देशभक्त. ताच्या बापायचें नांव हिरालाल आनी आवयचें नांव प्रेमदेवी. तांचो राबितो हिमाचल प्रदेशांतल्या कांग्रा जिल्ह्यात आशिल्लो. यशपालाची आवय फिरोझपूर छावणेंत अध्यापिका आशिल्ली. ताचें शिकप सुरवेक गुरूकुल कांगडींत आनी उपरांत लाहोरचे नॅशनल कॅालेजींत जालें. यशपालाचो धाकलो भाव धर्मपालूय क्रांतीकारी कार्यांत वांटो घेतालो आनी ताका बंदखणूय भोगची पडिल्ली. प्रकाशवती कपूर हिचेकडेन ताचें ७ ऑगस्ट १९३६ त नोंदणी पद्दतीन लग्न जालें.
