स्पद एका सेकंदांत 250 इतले आसूंक शकतात. तशेंच पाखांच्या एका झटक्यात एक स्पंद ह्या प्रमाण आवाज उप्रासता. हो किडो मादीक आपोवपाक एके तरेचो किर्र आवाज, मादीक मीलनाक उधु क्त करपाक दुसरे तरेचो आवाज काडटा. नरांत आनी मार्दीत फुडल्या पांयांचे पोकळेंत कर्णेंद्रियां आसतात. आवजाची दिशा थारावंक मेळटा.
रातकिड्याच्या आवजाचेर तापमानाचो परिणाम जाता. उत्तर अमेरिंकेतल्या झाडाचेर रावपी रातकिडो इकँथस फुलटोनी हो थर्मामीटर क्रिकेट म्हणून वळखतात. कारण ताच्या किरकिऱय़ा वयल्यान तापमानाचो आदमास करूंक मेळटा, मादी आपलीं तांतयां जमनींत वा वनस्पतीच्या कांडाचेर घालता.
उत्तर गोलार्धांत रातकिडे सादारण शिंयाळ्या आदिं जाण्टे जातात. वसंत ऋतूंत तांतयातल्यान डिंभ 6-12 खेपे कात उडयतात. जाण्टे अवस्थेंत रातकिडो सादारण 6-8 सप्तकां जियेता. रातकिडो सगळे तरेचें अन्न खाता. मनशाचे वसणुकेंत वा उश्टवारयार हे किडे दिश्टी पडटात. कांय रातकिड्यांच्यो जमनीत रावपी जाती झाडाच्या मुळांचेर जगतात आनी ताका लागून तांचो आंकडो चड जाल्यार पीकांक धोको उपरासता. ग़रयाक हो किडो लावन ताचें हांयस करून नुस्तें गरयेक फारावंक ताचो उपेग करतात. प्रयोग शाळेंतय हे किडे खूब प्रमाणांत वापरतात. चिनांत करमणुकीखातीर रातकिड्यांचीं झुजां लावपाची चाल हजार वर्सांपरसय चड काळ चलता. कों. वि. सं. मं.
रातराणीः (मराठीः रातराणीः हिंदीःरात की रानीः इंग्लीशः क्वीन ऑफ द नायट, लेडी ऑफ द नायट, नायट सिरिंगः लॅटीनः सेरिंगाः, लॅटीनः सेस्ट्रम नॉक्टर्नमः कूळः सालॅनेसी). हें पातळून वाडपी झाड मुळचें वेस्ट इंडिजातलें आसून ताचो प्रसार भारत, पाकिस्तान, बांगलादेश, श्रीलंका, तशेंच मेक्सिको, मध्यं अमेरीका, उश्ण कटिबधांतलें अमेरिकेचे वाठार, वेस्ट इंडिज आदी वाठारांनी आसा. रातराणीचे प्रजातींत वट्ट सुमार 150 जाती आसून तातुंतल्यो भारतांत फकत आठ जाती मेळटात. रातराणीची उंचाय सुमार 1.25 ते 3.75 मी. आसून खांदयो लेव पुडिकोराच्यो आनी हुमकळपी आसतात. पानां सार्दी एकाआड एक तांतया आकाराचीं, लांबशी-पातळ सुमार 10 सेंमी. लांब, आनी 4 सेंमी. रुद आनी चकचकीत आसून तोंकाकडेन अशीर आसतात. फुलां लेव हळदुवसार सुमार 2 सेंमी. लांब आसून जुलय – सप्टेंबरांत पानाचे खार्चीत, तेंगशेर फुलां येतात. फुलां रातचीं फुलतात. तांचो मंद वास सगळेकडेन पातळटा. ह्या फुलांपासून अत्तर काडटात. हे वनस्पतीचो अर्क मोडणें मारप ह्या दुयेंसाचेर वखद म्हण वापरतात.
दर्यापातळेसावन ऊंच- सकयल प्रदेशामेरेच्या सगळ्या वाठारांत हें झाड जाता. पोरसांत तशेंच वयेंकडेन ह्या झाडाची लागवड केल्ली दिश्टी पडटा. ह्या झाडाचीं छाट कलमां वा गुटी कलमां लावन पावसाळ्यांत लागवड करतात. जानेवारी ते एप्रिल म्हयन्यांत फुलां येतात. फुलांचो भार सोंपतकच सादारपणान एक म्हयन्या उपरांत चड वाडिल्लयो ताळ्यो कापून उडयल्यार फुलां चड येतात. ह्या झाडाक मावा आनी पिठ्या भिकुणांचो त्रास जाता. तेखातीर 10% बीएचसी धुंवरी फरवतात. -कों. वि. सं. मं
राधा : गोकुळांतली एक गोपी. कृष्णाची मोगीका आनी वैश्णव संप्रदायांतली आराध्य देवी. वेगवेगळ्यो कथा मेळटात. पूण राधेचे उत्पत्तीविशींच्या सादारण मताप्रमाण, राधा ही आर्य जातीची देवता नासून, ती मुळांत आभिर जातीची कुलदेवता आसली. आर्यांचो आभीराकडे जेन्ना लागींचो संबंद आयलो, तेन्ना तांणी हे आभीर देनतेक आपणायली आनी तिचो उगम सांख्यशास्त्रांतल्यान जाला अशें काय जाणकार समजतात. राधा आनी कृष्ण ह्या दोंगांयचे आदार सांख्यशास्त्रांतले प्रकृति- पुरुष जाता. वैश्णव धर्मांत प्राधान्य मेळोवपी राधा ही आपल्या मुळरुपांत सांख्याची प्रकृती आसा. वैश्णव साहजिया संप्रदायांत दादल्या- बायलेच्या तत्वांचें प्रतिपादन करताना बायल तत्व म्हळ्यार श्रीकृष्ण अशे उल्लेख मेळटात. रसिक वैश्णवांच्या मतान राधा- कृष्ण हे अनुक्रमान रती आनी रस आसता.
पुराणाच्या पयलीं म्हळ्यार इसवीन पयल्या शेंकड्यांत महाराष्ट्रांत गाथासप्तशती निर्माण जाल्यो, तातूंत राधेच्यो गाथा मेळटात. त्या काळांतली राधा ही कृष्णाची सखी आनी मोगीका आसली. भागवत पुराणांत राधेचो प्रत्यक्ष उल्लेख ना तरी एक विशिश्ट गोपी (गवळण) सगळ्या गवळणीं परस कृष्णाक चड आवडटाली.तो तिचेवांगडा
