Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/234

From Wikisource
This page has not been proofread.

1904 वर्सा भरिल्ले पयले ‘भारत महिला परिशदे’चें अध्यक्षपद रमाबार्इक फावो जालें. न्यायमूर्तीन स्थापन केल्ले समाजीक परिशदे वांगडा हे परिशदेचेंय कार्य सुरु जालें.


इ. स. 1904 ते इ. स. 1924 ह्या काळांत रमाबार्इ हे परिशदेच्या कार्यांत सक्रिया आशिल्ली. बायलेक आपल्या कर्तृवाची, हक्कांची, अधिकारांची जाणीव जावची म्हण रमाबार्इन उपाट यत्न केले. दुकळांत सांपडिल्ल्यांक, हुंवारांत, उज्यांत सांपडिल्ल्यांक पयशे, कड्डण, कपडे अशा सगळ्या मार्गांनी आदार करपाचें कार्य तिणें सेवासदनाच्या बायलांवतीन हातांत घेतलें.


संकटांत सापडिल्ल्यांक आदार करप हेंच तिचें जिवितकार्य जाल्लें. फक्त महाराष्ट्रांतूच न्हय तर हेर प्रांतांनी ती स्वता भोंवन तरातरांचे उपक्रम सुरु करताली. गुन्यांवकारी बायलांक तांचे जिणेंक बरी दिका दिवन तांकां वेवसायीक शिक्षण मेळून, त्यो स्वताच्या पांयांचेर उब्यो रावन तांकां मानान जियेवंक मेळचें म्हूण रमाबार्इन खूब यत्न केले.


बायलांक मतदानाचो हक्क मेळचो म्हूण रमाबार्इन शासनाकडे मागणी केली. ताचें म्हत्व सगळ्या थरांतल्या बायलांक पटचें म्हूण तिणें सभा घेतल्यो, ताच्या हक्काची तांकां जाणविकाय करुन दिली. खबरापत्रांनी लेख बरोवन आपली मतां उक्तायलीं. हाचो परिणाम विधमडळाचे वेंचणुकेंत बायलांक मतदानाचो हक्क मेळ्ळो. जिणेचे विमाणेमरेन रमाबार्इ येरवडा बंदखणीक भेट दिताली. -कों. वि. सं. मं.

रानदुकर : (पळेयात दुकर ).

रानमाजर : (पळेयात माजर).

रानसुणो : (पळेयात सुणो).

राबी, इझिडॉर इझाक : (जल्म : 29 जुलय 1898, रेमॅनॉव्ह, ऑस्ट्रिया; मरण : 11 जानेवारी 1988, न्यूयॉर्क). अमेरिकेन भौतिकीविज्ञ. अणुकेंद्राच्या चुंबकीय गुणधर्माची नोंद करपाखातीर उपयुक्त थरिल्ल्या अनुस्पंदन पद्दतीच्या सोदाखातीर ताका 1944 वर्साच्या भौतिकीचें नोबॅल इनाम फावो जालें.

1899 वर्सा तो आपल्या घरच्यांसयत अमेरिकेक गेलो आनी थंय ताणें 1919 वर्सा कॉर्नेल विधापिठाचो रसायनशास्त्राची पदवी घेतली. उपरांत ताणें 1927 वर्सा स्फटिकांच्या चुंबकीय गुणधर्मांचेर संशोधन करुन कोलंबिया विधापिठाची पीएच्. डी घेतली. शिश्यवृत्ती मेळिल्ल्यान युरोपांत ताका आर्नोल्ट झोमरफेल्ड, नील्स बोर, व्होल्फगांग पाडली, ओट स्टर्न आनी व्हेर्नर हायझेनबेर्क ह्या नामनेच्या शास्त्रज्ञांवांगडा काम करपाची संद मेळ्ळी. 1929 वर्सा तो कोलंबिया वि.पिठ सैध्दांतिक भौतिकीचो अधिव्याख्यातो आनी फुडें 1937 वर्सा प्राध्यापक जालो.

दुसऱ्या म्हाझुजांत तो मॅसॅचूसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टॅक्नॉलॉजीच्या रेडिएशन लॅबॉरेटरीचो सहयोगी संचालक अशिल्लो. ताणें सूक्ष्मतरंग रडार आनी अणुबाँब हांच्या विकासांत पालव दिलो. म्हाझूज सोंपतकच 1945 वर्सा तो कोलंबिया विधापिठांत भौतिकी विभागाचो कार्यकारी अधिकारी जालो. उच्च ऊर्जा भौतिकी आनी सूक्ष्मतरंगांचे वैज्ञानिक आनी वेव्हारीक उपेग ह्या नव्या क्षेत्रांतल्या विभागाक ताणें म्हत्वाची सुवात मेळोवन दिली. ह्याच वि.पिठांत, 1951-64 त तो भौतिकीचो हिगिन्स प्राध्यापक, 1964- 67 त पयलो वि.पिठीय प्राध्यापक आनी 1967 वर्सासावन गुणश्री प्राध्यापक जालो.

1930 वर्सासावन ताणें अणुकेंद्रांच्या चुंबकीय गुणधर्मांचो अभ्यास करपाक सुरवात केली आनी हें गुणधर्म मेजपाचे साधन म्हणून स्टर्न हाच्या रेणवीय शलाका पद्दतीचो विकास केलो. 1937 वर्सा ताणें आणवीय वर्णपटांचे निरीक्षण करपांखातीर रेणवीय आनी आणवीय शलाकांच्या चुंबकीय अनुस्पंदनाचे पद्दतीचो सोद लायलो. हे पद्दतीचो उपेग करुन अणू आनी रेणू हांच्या परिभ्रमणाच्या एकेका अवस्थांचें अभिज्ञान करपांत आनी त्यो मेजपांत ताणें जैत मेळयलें. ताचे हे पद्दतीक लागून अणू आनी रेणू हांचे संरचनेविशीं चड विस्तारान म्हायती मेळ्ळी. उपरांत सोदिल्ल्या आणवीय कालमापक, मेसर आनी लेसर हेसारक्यो प्रयुक्ती राबी हाच्या ह्या मूलभूत कार्याचेर व्हड प्रमाणाचेर आदारल्यात. झुजा उपरांतच्या काळांत (1946- 56) तो अमेरिकेच्या अणुऊर्जा मंडळाच्या सर्वसादारण सल्लागार समितीचो वांगडी आनी चार वर्सा अध्यक्ष आशिल्लो. 1955, 1958 आनी 1964 ह्या वर्सा जिनीव्हा हांगा अणुऊर्जेच्या शांतिकायच्या उपेगांखातीर आंतराश्ट्रीय परिशदो भरोवपाक ताणें म्हत्वाचे कार्य केलां. युनेस्कोंतलो अमेरिकेचो प्रतिनिधी ह्या नात्यान ताणें केल्ल्या प्रयत्नांक लागून जिनीव्हा हांगा उच्च ऊर्जा भौतिकीच्या अभ्यासाखातीर एक आंतरराश्ट्रीय प्रयोगशाळा (CERN) उबारपाक खूब आदार जालो. ब्रुकहॅवन नॅशनल लॅबोरेटरी स्थापन करपाकूय ताचो वांटो आशिल्लो. अमेरिकेच्या शस्त्रास्त्र नियंत्रण आनी आंतरराश्ट्रीय समित्यांचो तो वांग़डी आशिल्लो.

फिजिकल रिव्ह्रू ह्या नेमाळ्यांत राबीचे म्हत्वाचे संशोधन निबंद उजनाडाक आयले. ह्या नेमाळ्याचो तो कांय काळ सहयोगी संपादकूय आशिल्लो. माय लायफ अँड टाइम्स अँज अ फिजिसिस्ट, (1960), मॅन अँड सायन्स (1968) आनी सायन्स द सेंटर ऑफ कल्वर (1970) हे ग्रंर्थ ताणें बरयले.