साधन संपत्तीचें सर्वेक्षण, नुस्तेमारीखातीर नवे नवे जागे सोदप, सुंगटां, तिसऱ्यो, शिनाण्यो, खुबे आदी प्राणी तशेंच दर्यांतलें तण हांच्या संवर्धनाचीं तंत्रां विकसीत करप, तेभायर दर्यांतल्या पर्यावरणाचेर सैमीक आनी मनशांवरवीं जावपी बदलांचो जीववैज्ञानीक अभ्यास करप, दर्यांतल्या खानिजांचो अभ्यास करपाखातीर वेगवेगळे तरेन भूवैज्ञानीक आनी भूभौतिकीय संशोधन करप आदी गजालींचेर चड भर दिता. तेभायर कार्बनी रसायनां आनी वखदी द्रव्यां मेळोवपाचे नदरेन उपेगी अशा दर्यांतल्या जीवांचो सोद घेवपाचें कामय ही संस्था करता. संस्थेच्या ह्या कामाक ‘गवेषणी’ आनी ‘सागरकन्या’ हीं दोन संशोधन वावराक हातभार लायतात.
दर्या, भूंय आनी हवा हांचेमदीं जावपी आंतरक्रीया, तशेंच सकयल पातळेवयलें उदक वयले पातळेचेर येवपाची क्रिया आनी तांचेमदीं जावपी भौतिक प्रक्रियांचो अभ्यास करुन ही संस्था मन्सून वारें, चक्रीवादळ, अरबी दर्या, बंगालचो उपसागर आदींची म्हाती मेळयता.
हे संस्थेंत भौतिकीय महासागर विज्ञान, रासायनिक महासागरविज्ञान, जैव महासागर विज्ञान, सागरी प्रदूशण, भूविज्ञानीक महासागर विज्ञान आदी 12 विभाग आसून तिचीं मुंबय, कोचीन आनी वॉल्टेअऱ हांगा विभागीय केंद्रां आसात.
हांगाच विकसीत केल्ली हवामानाचो अदमास घेवपी एक स्वंयचलीत प्रणाली आनी हेर कांय खास उपकरणां अंटर्क्टिकाचेर आसात. द इंडियन नॅशनल ओशनोग्रफी डेटा सेंटर हें संस्थेंचें केंद्र हिंदी महासागराविशीं म्हयती मेळोवप, ती सांठोवप आनी तिचो प्रसार करप असलीं कामां करता. तशेंच संवसारांतल्या हेर केंद्रांकडेन संपर्क दवरप, सूक्ष्मसंदर्भ दवरप, म्हायती प्रकाशीत करप आदी कामांय हें केंद्र करता. हे सस्थेचें सुमार 300 संशोधन ज्ञानपत्रिका आशिल्लें व्हड ग्रंथालय आसा.
मुंबयच्या विभागीय केंद्रांत खासकरुन महाराष्ट्र आनी गुजरात लागसारच्या वाठारांतल्या प्रदुशण नियंत्राणाचो अभ्यास करप जाता. तशेंच थंय ह्या वाठारांतलो महासागरविज्ञानीक अभ्यासय करतात. कोचीनांतल्या विभागीय केंद्रांत आंतरराश्ट्रीय हिंदी महासागर मोहिमेंत एकठांय केल्ले प्राणिप्लवकांचे नमुने दवरल्यात. तेभायर ह्या केंद्रांत केरळांतल्या प्रतिप्रवाहाचे परिस्थितिविज्ञान, प्रदुशणाच्यो कांय बाबी, प्राणी संवर्धन, देगांची झीज आदीविशींचें संशोधनकार्य चलता. वॉल्टेअर आनी ताच्या लागसारच्या वाठाराच्या दर्यावाठाराचो भूभौतिकीय अभ्यास हें वॉल्टेअर विभागीय केंद्राचें खाशेलें अशें काम आसा. पोर्ट ब्लेअर, चेन्नई आनी गुजरात हांगा विभागीय केंद्रां उगडपाची संस्थेची येवजण आसा.
इंटरगव्हर्नमेंट ओशनोग्राफीक कमिशन, यूनेस्को ह्या सारक्या आंतरराश्ट्रीय संघटनांकडल्यान मदत मेळपी प्रकल्पांतय ही संस्था वांटो घेता. हे संस्थेवरवीं महासागर आनी एन आय ओ न्यूजलेटर हीं त्रैमासिकां, कलेक्टेड रिप्रिंटस् ही वर्सुकी आनी वर्सुकी अहवाल उजवाड हाडटा. -कों. वि. सं. मं.
राश्ट्रीयीकरण : उद्येगधंदे आनी सेवा ह्या सदराखाल येवपी आस्थापनां (माध्यामां) हांचो कारभार थेट सरकारी नियंत्रणाखाला हाडप हाका सामान्यपणान राश्ट्रीयीकरण म्हण्टात. सामान्य जनतेक अर्थीक येणावळीचो लाव मेळचो आनी तातुंतल्यान अर्थीक समता घडची, तशेंच सामान्य जनतेक अत्यावश्यक सेवेचो फाव त्या मोलांत फायदो मेळचो हें जनहिताचें तत्व राश्ट्रीयीकरणाफाटलें मुशेल सूत्र आसा. कांय आडवाद सोडले तर राश्ट्रीयाकरण हें मुखेलपणान समाजवादाचें कारण आसा. लोकशायेंत समाजवादी अर्थिक धोरण म्हणून राश्ट्रायाकरणाचें समर्थन जालां. फायदो (येणावळ) हें खाजगी अर्थकरणाचें मुखेल तत्व जाल्ल्यान गिरायकाचेर विनाकारण अर्थीक भार पडटा. ह्याच तत्वाक लागून उद्येगमळार अडेची टंचाय निर्माण करपाची प्रवृत्ती जाता. बीन फायद्याचे पूण सामान्य जनतेक गरजेच्या अशा उद्देगधंद्याकडेन खाजगी अर्थकारणांत दुर्लक्ष जाता. राश्ट्र उबारणेखआतीर आनी विशेश करुन आणिबाणीचे परिस्थितींत कांय उत्पादनां सामकीं गरजेचीं थारतात. ह्या सगळयांचेर केंद्रीय खाजगी उत्पादन वेवस्थेंत श्रम ह्या घटकाचें व्हड योगदान आसता. पूण प्रत्यक्षांत श्रम दिवपी कामगाराक ताच्या श्रमाच्या प्रमाणांत येणावळींतलो वांटो मेळना. ह्या सगळ्यांचेर केंद्रीय नियंत्रण आसप गरजेचें जाता, हातुंतल्यान राश्ट्रीयीकरणाचें समर्थन करप जालां. संवसारांतलो राश्ट्रीयीकरणाचो इतिहास सगळेच कडेन समाधानकारक ना. कांय आडवाद सोडले तरी राश्ट्रायीकरण हो खाजगी उद्देगधंद्याक एक आर्दश पर्याय थारुंक ना. हाचें मुखेल कारण म्हणजे खाजगी उद्देगयंत्रणेंत जी एके तरेचो कार्य क्षमता, शिस्त, स्वायत्ता, वेवस्थापन काळाशी अंतर्भुत आसा. अशे तरेची वेवस्था राश्ट्रीयीकारणांत हाडपाक व्हडलेंशें यश मेळूंक ना. तेभायर नफो (येणावळ) ही मोख सदळ दवरिल्ल्यान राश्ट्रीय उद्देगंधंद्याचो अर्थीक कणो दुबळो जावन नफ्या तोट्याचें फायदे – तोटे आशिल्ल्यान खंयचे एकेच वेवस्थेचेर पातयेवन रावप खंयच्याच राश्ट्राक परवडपासारकें ना. देखून मिश्रप अर्थवेवस्था हो तिसर पर्याय मुखार आयलो. हे वेवस्थेंत राश्ट्रीय तशेंच खाजगी उद्देगधंद्याक वाव मेळटा. गरजेप्रमाण आनी उत्पादन क्षमतेचे कुवतीनुसार उद्देगधंद्याची दोगांयमीं वांटणी करुन एकंदर अर्थ वेवस्था घटमूट करपाच्या उद्देशान भौतेक राश्टांनी ही मिश्र पद्दत आपणायल्या. येणावळ, कर, कामगारांचो वेवस्थापनांत सहभाग, खाजगी वेवस्थापनाचें नियंत्रण, संबंदीत कायदे अशा पूरक उपायांनी
