Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/305

From Wikisource
This page has not been proofread.

आनी बेल्व्हू हॉस्पिटलांत अभ्यागत वैज आनी पयल्या विभागाचो संचालक म्हणून नेमणूक जाली. 1947 वर्सा तो वैजकीचो लूँबर्ट प्राध्यापक जालो. 1961 वर्सा ह्या अध्यासनावयल्यान निवृत्त जातकच तो गुणश्री लँबर्ट प्राध्यापक जालो. अमेरिकन रिव्ह्यू ऑफ ट्यूबरक्युलोसिस ह्या नेमाळ्याचो कांय काळ तो संपादक आशिल्लो. हाचेभायर मॅडिसीन आनी सर्क्युलेशन ह्या नेमाळ्यांच्या संपादकीय मंडळाचेरुय ताणें काम केंलें. 1958 वर्सा अमेरिकेच्या नॅशनल अँकँडेमी ऑफ सायन्सीसच्या वांगडीपदाचेर ताची निवड जाली. -कों. वि. सं. मं.

रिचर्ड्स, थिओडोर विल्यम : (जल्म 31 जानेवारी 1868, जर्मनटाऊन, पेनसिल्वेनिया मरण 2 एप्रिल 1928, केंब्रिज)

अमेरिकन भौतिकीय रसायनाशास्त्रज्ञज्. ताका 1914 च्या रसायानशास्त्राचो नोबॅल पुरस्कार मेळ्ळो. अणुभार, ऊष्मा रसायनशास्त्र, विद्युत् रसायनशास्त्र ह्या विशयांवयलें ताचें संशोधन म्हत्वाचें आसा.

ताचें सुरवेचें शिक्षण घराच जालें. उपरांत हॅव्हरफर्ड महाविद्यालयांतल्यान ताणें 1885 वर्सा बी. एससी. पदवी घेतली आनी त्याच वर्सा पारसन्स कूंक हाच्या हाताखाल काम करपाखातीर तो हार्व्डर्ड विद्यापिठांत गेलो. थंय ताणें 1886 वर्सा पदवी घेतली. कूक हाणें हायड्रोजन आनी ऑक्सिजन हांचे अणुभार नक्की करपाचें काम ताचेकडेन सोंपयलें. ऑक्सिजनाचो अणुभार ह्या विशयाचेर रिचर्ड्सान निबंद बरोवन 1888 वर्सा पीएच्. डी. पदवी घेतली. उपरांत रोखडेंच ताणें बाष्पीय घनतेच्या अभ्यासाक सुरवात केली. ताका एका वर्साची हार्व्हर्ड प्रवासी शिस्यवृत्ती मेळ्ळा. त्या काळांत जर्मनींत संशोधनाचो अणभव घेवन तो हार्व्हर्ड परतलो आनी 1901 वर्सा तो अध्यापक जालो. 1913 वर्सा तो वृलकट गिब्ज मेमोरियल ह्या जागतिक नामनेचे प्रयोगशाळेचो मुखेल जालो.

मुलद्रव्यांचे अणुभार निश्र्चीत करप हें ताचें मुखेल संशोधन कार्य आशिल्लें. तेखातीर लागपी उपकरणां ताणें तयार केलीं. नेफेलोमीटर हें उपकरण ताणें तयार केल्ल्यान अचूक वजनां घेवंक मेळपाक लागलीं. ताणें ऑक्सिजन, तांबें, लोखण, कोबाल्ट, जस्त, बेरियम, स्ट्राँशियम अशा सुमार पन्नास मूलद्रव्यांचे अणुभार निश्र्चीत केले. ह्या अचूक अणुभारांक हार्व्हर्ड व्हॅल्यू हें नांव मेळ्ळें. ह्याच संदर्भांत ताचें दुसरें म्हत्वाचें काम म्हळ्यार किरणोत्सर्गी मूलद्रव्यांचे अणभार काडप. 1914 वर्सा ताणें सिध्द केलें, किरणोत्सर्गी खानिजांसावन मेळपी शिंशांचो अणुभार 207.2 इतलो आसा म्हळ्यार एकाच मूलद्रव्याचे अणुभार वेगवेगळे आसूं येतात अशें सिद्द केलें. तातुंतल्यानूच समस्थानिकाँचे कल्पनेक मूर्त स्वरुप प्राप्त जालें. ह्या संशोधना भायर ताणें ऊष्मारसायनशास्त्र, विद्यूत रसायनशास्त्र अशा भौतिकी गुणाधर्मांचेर रसायनशास्त्राचे नदरेन संशोधन केलें. रासायनिक मूलद्रव्याच्या अणुभारांचें अचूक निश्र्चितीकरण केल्लेखातीर ताका 1914 वर्सा रसायनाशास्त्राचो नोबॅल पुरस्कार मेळ्ळो. ताका युरोप आनी अमेरिकेंतल्या मुखेल विद्यापिठांनी सन्माननीय पदव्यो दिल्यो. 1910 वर्सा डेव्ही, 1911 वर्सा फॅराडे, 1912 वर्सा विलर्ड गिब्ज आनी 1914 वंर्सा फ्रँक्लिन अशीं विंगड विंगड पदकां ताका मेळ्ळीं. -कों. वि. सं. मं.

रिचर्ड्सन, सर ओवेन विलान्स : (जल्म: 26 एप्रिल 1879, ड्यूजबरी, यॉर्कशर मरण: 15 फेब्रुवारी 1959, ऑल्टन, हँपशर).

ब्रिटीश भौतिकीविज्ञ. तापिल्ल्या धातूंपसून जावपी इलॅक्ट्रानांच्या उत्सर्जनाविशीं केल्ल्या संशोधनाखातीर रिचर्ड्सन हाका 1928 च्या भौतिकीच्या नोबॅल पुरस्काराचो भोवमान मेळ्ळो.

1900 वर्सा कँब्रिजच्या ट्रिनिटी कॉलेजाचो अधिछात्र म्हणून निवड जाली. 1904 वर्सा ताणें लंडन विद्यापिठाची डी. एससी. पदवी घेतली. 1900 -06 ह्या काळांत ताणें कॅव्हेंडिश लॅबोरेटरीत तापयनिक उत्सर्जनाविशीं संशोधन केलें. उपरांत 1906 -13 मेरेन तो अमेरिकेंतल्या प्रिन्स्टन विद्यापिठांत भौतिकीचो प्राध्यापक जालो. थंयच ताणें 1944 मेरेन निवृत्त जायसर काम केलें. रॉयल सोसायटीचो यारो संशोधन प्राध्यापक (1924-44) आनी किंग्ज कॉलेजांत भौतिकीच्या संशोधनाचो संचालक म्हणुनय ताणें काम केलें.

रॉयल सोसायटीन 1913 वर्सा रिचर्डसन हाची वांगडी म्हणून निवड केली आनी ताका हूझ (1920) आनी रॉयल (1930) ह्या पदकांचो भोवमान मेळ्ळो. सेंट अँड्रूझ, लीड्स आनी लंडन ह्या विद्यापिठांनी ताका मानादीक पदव्यो दिल्यो. 1939 वर्सा ताका नायट हो किताब मेळ्ळो. तो ब्रिटीश अंसोसिएशनच्या ए विभागाचो अध्यक्ष (1926-28), अमेरिकन फिलॉसॉफिकल सोसायटीचो सदस्य (1911) आनी इंडियन अँकॅडमी ऑफ सायन्सेसचो मानादीक वांगडी आशिल्लो. ताचे 130 सुमार संशोधनाचेर निबंद आनी द इलॅक्ट्रॉन थिअर ऑफ मॅटर (1914), दी एमिशन ऑफ इलॉक्ट्रिसिटी फ्रॉम हॉट बॉडीस (1916) आनी मॉलिक्यूलर हायड्रोजन अँड इट्स स्पॅक्ट्रम (1934) हें ग्रंथ उजवाडा आयले. -कों. वि. सं. मं.