आनी (2) फैतू पेलु पाद्रिश दा कॉम्पनीय द् जेझू (1626), (जेझुईत पाद्रींनी तयार केल्लो कोंकणी – पुर्तुगेज शब्दसंग्रह). हातूंत 15,500 उतरांच्यो नोंदी आसून, शब्दसंग्रहा वांगडाच रिबैरु कोंकणी भाशेंतले म्हत्वाचे वाक्यप्रचार आनी म्हणीय नोंद करता. देखीक – अडेचें आयलें, अडेचें गेलें चाकरी करुंची, भाकरी खावंची, आपलें नाशें, पेल्याचें हांशें, मडें थंय रडें आनी हेर. ह्या शब्दसंग्रहावयल्यान सतराव्या शेंकड्यांतल्या कोंकणी भाशेच्या स्वरुपाचेर उजवाड पडटा. -कों. वि. सं. मं.
रिव्हर, ज्योकीं एलियरो : (पळेयात : कुन्य रिव्हार ज्योकीं).
रिव्हिएर : भूमध्य दर्यादेगेवयलें संवसारीक नामनेचें पर्यटन स्थळ. हातूंत फ्रांसांतल्या येरसावन इटलींतल्या ला स्पेत्स्यामेरेन हो प्रदेश आसून फ्रांसांतल्या आल्प्स – मॅरिटायम आनी व्हार विभागांचो तशेंच इटालींतल्या लिग्यूरिया विभागाचो हातूंत आस्पाव जाता.
इटालियन रिव्हा उतराचो अर्थ दर्याची देग असो आसून ताचेवयल्यानूच रिव्हिएरा हें उतर आयलां. फ्रांसांत ब्या प्रदेशाक कोत दाझूर म्हळ्यार निळी दर्यादेग अशें म्हणटात. ह्या प्रदेशाचो सुमार 140 किमी. लांबायेचो विस्तार फ्रांसांतल्या मार्सेमेरेनूय मानतात. रिव्हिएराचे उत्तरेक आल्पस आनी अँपेनायन दोंगरावळी आसून तेखातीर उत्तरेकडल्या आनी उदेंतेकडल्या थंड वाऱ्यापसून ह्या प्रदेशाची राखण जाता. तेच भाशेन दक्षिणेकडल्यान दर्यावाठार कडल्यान बामी वारें म्हळ्यार प्रफुल्लीत वारें ह्या प्रदेशाकडेन व्हांवत आसता. हांगा वर्सांतल्यान फक्त साठ दीस पावस पडटा. हांगाचो चडसो सौम्य आसता आनी हांगा चकचकीत सूर्यप्रकाश आशिल्ल्यान ह्या काळांत भोंवडेकारांची खूब गर्दी आसता. सौम्य आनी उमेदभरीत हवामान, सोबीत सृश्टीसौंदर्य, उपोश्ण कटिबंधीय वाचवींचार भरपूर झाडां, दर्यादेगेवयल्यो सलग, सोबीत वेळो ह्या सैमीक खाशेलपणांक लागून संवसारभरचे पर्यटन वर्सूयभर ह्या प्रदेशांत येतात. अस्तंत युरोपांतलें फॅशनीचें कुळार म्हणुनूय रिव्हिएराचो उल्लेख करतात.
1865 वर्सा पॅरिस ते नीसमेरेन लोहामार्ग बांदले. बागो, हॉटॅलां, भौशिक संगिताच्यो कार्यावळी, जुगार खेळपाचीं घरां, पांयबोटी, तरातरांचे कल्ब ह्या मनोरंजनाच्या आनी ओडलायण्या सवलतींक लागून हांगा व्हड प्रमाणाचेर लोक येवंक लागले. एकुणिसाव्या शेंकड्याचे सुरवातीसावन रिव्हिएराची लोकप्रियता वाडूंक लागली. जेनोओ हें इटालियन रिव्हिएराचें केंद्रस्थान आसून ताचो उदेंतेकडलो भाग रिव्हिएरा दी लेव्हांते आनी अस्तंतेकडलो भाग रिव्हिएरा दी पनेंते ह्या नांवांनी वळखतात.
रिव्हिएरा प्रदेशांत आंतरराश्ट्रीय म्हत्वाचीं खूब नगरां आनी पर्यटन थंळा आसात. तातुंतलीं येर, सें त्रॉपे, कॅन, आंतीब, इल्वां- ले- पीं हीं फ्रांसांतलीं, माँटी कार्लो हें मोनाकोंतलें, ला स्पेत्स्या, लेव्हांतॉ, सेस्त्री लेव्हांते, रप्पाल्लॉ, सांता मार्गारीत, जेनोओ, साव्होना, अलबेंगा, अलस्सिओ, सान रोमो, बॉर्दीगेरा, व्हेंतीमील्या हीं इटालींतलीं मुखेल नगरां आनी पर्यटनथळां आसात. कॅन हाची आंतरराश्ट्रीय चित्रपट महोत्सवा खातीर खूब नामना आसा. घरांची नमुनेदार बांदावळ, ओडलायणें रंगकाम, पाचवीचार वासादीक वनस्पत तशेंच फुलझाडांनी सोबयल्लीं पोरसां हांकां लागून हांगाची नगरांय रंगाबेरंगी आनी सोबीत दिसतात. रस्त्यांनी नी लोकमार्गांनी तीं एकमेकांक जोडल्यांत . हांगा कांय पोरने महामार्गूय आसात. ह्या प्रदेशांत तीन स्तरांचे रस्ते (कॉर्निश) आसात. तातुंतलो दोंगराकडलो सगळ्यांत उंचावयलो ग्रांद कॉर्निश हो रास्तो आसून फ्रांसाचो सम्राट सुदंर अशा ला त्यूर्बी गांवांतल्यान वता. मोनाकोच्या सम्राटान बांदिल्लो कॉर्निश हो सगळ्यांत उणे उचायेवयल्यान वचपी स्थळां एकामेकांक जोडल्यांत. पर्यटन वेवसायाखातीर बांदला तो मदलो रस्तो 1939 वर्सा सुरु जालो. हांगाच्या लोहमार्गाचेर चुनखडाकांतल्यान खूबशे बोगदे काडल्यात. रिव्हिएरा प्रदेशांत ऑलिव्ह, खाजूर, द्राक्षां, केळीं, जाबंळां, लिंबाच्या जातीचीं फळां आनी वेगवेगळ्या फुलांचें उत्पादन घेतात. निर्यातीखातीर आनी वासाच्या तेलांचें निर्मितीखातीर फुलांचें व्हड प्रमाणाचेर उपेग करप जाता. ह्या प्रदेशांत पर्यटन आनी ताका संबंदीत खूब वेवसाय चलतात. पर्यटन वेवसायापसून इटली, फ्रांस ह्या देशांक व्हड प्रमाणाचेर परकी चलन मेळटा. दर्यांतल्यान ताल्ल्यांचें उत्पादन घेतात. भितरल्या भागांत बॉक्सायटाचे बरेच सांठे आसात. -कों. वि. सं. मं.
राशे, चार्ल्स (शार्ल) रॉबेअर : (जल्म: 26 ऑगस्ट 1850, पॅरिस; मरण: 4 डिसेंबर 1935, पॅरिस)
फ्रेंच शरीरक्रियावैज्ञानिक. अपायितेवयल्या (anaphylaxis) संशोधनाखातीर ताका 1913 चो शरीरक्रियाविज्ञानाचो वा वैजकीचो नोबॅल पुरस्कार मेळ्ळो.
1877 वर्सा ताणें पॅरिस विद्यापिठाची पदवी घेतली आनी कॉलेज द फ्रांस हातूंत काम केलें. उपरांत तो पॅरिस विद्यापिठांत परत योवन 1887 सावन 1927 मेरेन निवृत्त जायसर ताणें शरीरक्रियाविज्ञानाचो प्राध्यापक म्हणून काम केलें. पदवी मेळोवचे पयलीं ताणें अवलंबी प्रतिक्षेपी क्रियेचे पचनक्रियेंतले सुवातीविशीं संशोधन केल्लें आनी हायड्रोक्लोरिक आम्ल हेंच जठछररसांतलें मुखेल आम्ल आशिल्ल्याचें दाखयल्लें.
सुरवेक राशे हाणें जठरांतली पचनक्रिया, स्नायूंच्या आकुंचनाचें
