शिवाची उपासना करपी लोक भस्मधारण करपाइतलेंच रुदाक्षधाण म्हत्व दितात. पोंवळें,मोतीं,स्फटींक, शंख, रुपें, भांगर, चंदन आदी वस्तूंपसून रुद्राक्षणी तयार करतात अशें अक्षमालिका उपनिषदांत म्हळां. रुद्राक्षमच्या आकारांत बदल आसता. देवी भागवताप्रमाण आंवाळ्याच्या आकाराचो रुद्राक्ष सगळ्यांत उच्च दर्ज्याचो, बोराएदो रुद्राक्ष मध्यम दर्जाचो आनी चण्या आकाराचो रुद्राक्ष सादो मानता.रुद्राक्षाच्या मणयाचेर ओळी अशिल्लो जो भाग आसता ताका मूख म्हण्टात. ह्या मणयाक एक ते चवदामेरेन मुखां आसतात. योगसागरांत ह्या मुखांक वेगवेगळ्या देवांची प्रतिकां मानल्यांत एकमुखी रुद्राक्ष शिवाक प्रिय आसता, व्दिमुखी रुद्राक्ष शिव आनी ताची शक्ती, त्रिमुखी, अग्नीक, चारमुखी ब्रह्मदेवाक, पांचमुखी कालग्निरुद्राक, समुखी कार्तिकेयाक, सातमुखी आदिशेषाक, आठमुखी गणपतीक, णवमुखी भैरवाक, दशमुखी विष्णुक, एकदाशमुखी एकादशरुद्राक,बारामुखी सुर्याक, तेरामुखी कामदेवाक आनी चवदामुखी रुद्राक्ष शिवाक प्रिय आसता.
एकमुखी रुद्राक्ष सगळ्यांत शुभ मानतात. हो रुद्राक्ष ज्या घरांत आसा थंय लक्ष्मीचो सदांच वास आसता असो समज आसा. जाच्या गळ्यांत एकमुखी रुद्राक्ष आसता ताचेर शस्त्र चलना असोय एक समज आसा. एकमुखी रुद्राक्षावरीच एकादशमुखी रुद्राक्षूय पवित्र मानता.
रुद्राक्ष हे चार रंगांचे आसतात. धव्या रंगाचो रुद्राक्ष सगळ्यांत श्रेश्ठ मानतात. ताचे उपरांत तांबडो आनी उपरांत हळदुवो जाल्यार काळो रुद्राक्ष सगळ्यांत हीन समजतात. धवे आनी समजतात. धवे आनी हळदुवे रुद्राक्ष सहसा मेळनात. तांबडे आनी काळे रुद्राक्ष सगळ्याक मेळटात.
योगी आनी शैव लोक रुद्राक्षाच्यो माळी आंगार घालतात. तंत्रशास्त्राप्रमाण ही माळ जपकार्यांत चड फलदायिनी आसता. गळ्याभोंवतणीं बत्तीस वा सत्तावीस मणयांची माळ, मस्तकाचेर चाळीस, एक एका कानांत स-स, मनगटाचेर बारा आनी दंडांत सोळो - सोळा मणयांची माळ करून घालपाची पद्दत कांय शैव लोकांमदीं आसा. मंत्रजपाखातीर लागपी माळ चडशी एकशें आठ मणयांची आसता. जपमाळेखातीर लागपी मणी पंचमुखी आनी सैमीक बुराकांचे आसल्यार बरें मानतात. माळेखातीर सगळे रुद्राक्ष सारके तेजस्वी आनी कांट्यांनी मुक्त आसचे, किड्यांनी खाल्ले आनी फुटिल्ले आसचे न्हय. माळ करतना दर एक रुद्राक्षाचें मूख दुसऱ्या रुद्राक्षाच्या मुखाक तेंकोवंचें अशें तंत्रशास्त्रांत सांगलां.
रुद्राक्षाचे आयुर्वेदी उपेगूय जायते आसता. रुद्राक्षाची माळ गळ्यांत घाल्ली आसल्यार प्राणतत्व सदांच उरतात अशें म्हण्टात.
-कों. वि. सं. मं.
फा. रुद्रिगीश, जुजे उदालरीकु द लापा : (जल्म :1855, वेर्णां; मरण: 1935).
एक गोंयकार धर्मीक शिक्षक. राशोलाक ताणें धर्मशास्त्राचें शिक्षण घेतले उपरांत तो 'सोसायटी ऑफ जिजस'हे संस्थेंत गेलो. जेजुर्इत प्रोव्हवन्स ऑफ पुर्तुगालचे सेमिनारींत प्राध्यापक म्हणून ताची नेमणूक जाली. थंय ताणें 30 वर्सां शिकोवपाचें काम केलें. लापिन्यश (Lapinhas) ही बायलांनी स्वताक ओंपिल्ली सेवाभावी धर्मीक सभा ताणें स्थापन केली.
उपरांत 1910 वर्सा जाल्ले क्रांतीक लागूल पुर्तुगालच्यान ताका ब्राझीलाक धआडलो. थंय तो कल्याणकारी संस्थेंत (Benedictine Seminarian) तत्त्वज्ञान हो विशय शिकोवंक लागलो. तशेंच रेसीफ (Racife) हांगाचे कोलेजीयु नोब्रेगा (Colegio Nobrega) हे संस्थेचो आध्यात्मिक संचालक जालो. ताचे ऊर्बेनूच पुर्तुगाल आनी ब्राझीलाक League of sacerdotal sancity हिचो प्रसार जांवक पावला.
-कों. वि. सं. मं.
रुद्रिगीश, फॅलिक्स वेलोयश: (जम्म : 20 नोव्हेंबर 1913, चिखली-मुरगांव ; मरण : 1982).
सुटकेझुजारी. बापायचें नांव सेबेस्त्यांव रुद्रिगीश. ताणें इंग्लीश लॅटिन आनी पुर्तुगेज माध्यमिक मेरेन शिक्षण घेतलें. गोंयच्या तरणाट्या संघाचो तो वांगडी आशिल्लो. फुडें ह्या संघाच्या कराची फांट्याचो तो सेक्रेटरी जनरल जालो. 1939 त तो मुंबयच्या राश्ट्रीय किरिस्तांव पंगडाचो वांगडी जालो.
ताणें छोडो भारत चळवळींत सक्रीय वांटो घेतलो. कराचीच्या ‘रिसर्ज गोवा’ ‘Ressurge Goa’ हें पत्रक काडपांत ताचो म्हत्वाचो वांटो आसा. 21 सप्टेंबर 1954 ह्या दिसा मडगांव जावपाच्या सत्यग्रहांत वांटो घेवपाखातीर तो कराचीसावन आयलो. पूण 19 सप्टेंबर 1954 ह्या दिसा कुळें रेल्वे स्टेशनाचेर पुर्तुगेज पुलिसांनी ताका धरलो. 1974त भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. तो पत्रकारितेचो वेवसाय करतालो.
-कों. वि. सं. मं.
फा. रुद्रिगीश, मानुएल द व्हिसीतासांव : (जल्म : म्हापशें).
बंगालचो पयलो गोंयकार धर्मप्रचारक. 1918 ते 1928 ह्या काळांत तो बंगालाक धर्मप्रचारक म्हणून आशिल्लो. बांदेल (हुगळी) हांगाची इगर्ज ताणें सारकी करून तातूंत सुदारणा घडोवन हाडल्यो. तशेंच ताणें डेक्काच्या ट्युटेल आनी मतबारीक इगर्जो बांदल्यो.
-कों. वि. सं. मं.
