उदेंतेक शांघाय लागसार उदेंत चीनी दर्याक ती मेळटा. उलान मुलुन आनी चुताए हे यांगत्सीचे सुखेचे मुखेल दोन प्रवाह. तातूंत दक्षिणेकडलो उलान मुलुन (चीनी) वा उलान मुरेन (तिबेटी) ह्या नांवान वळखुपी प्रवाह हो मुखेल. ह्या दोन प्रवाहांच्या संगमापसूनचो तिबेटी वाठारांतलो यांगत्सेचो प्रवाह सवथळ आनी व्हड अशे खिंडींतल्यान उदेंतेक व्हांवत वचून न्हंयेपात्रांत दरेके कडेन ल्हान-ल्हान तळीं आनी पाणटे तयार जाल्यात. हांगाच्यान ही न्हंय भायर सरून बायान कारा दोंगराचे दक्षिणेक चड उंचायेवयल्यान आग्नेय दिशेन सकयल देंवता. हांगाच्या फातरट आनी खर उताराच्या वाठारांतल्यान न्हंयेन देड ते तीन किमी. खोलायेचें अशीर देगण तयार केलां. आग्नेय दिशेन बरेंच अंतर व्हांवत वतकच ही न्हंय दक्षिणवाहिनी जाल्या. उगमासावन ९६५ किमी. अंतरावयल्या बाटांगमेरेन ही न्हंय दर्या पातळेसावन २५९० मी. मेरेन सकयल देंवल्या. ह्या वाठारांत यांगत्सेचो बरोचसो प्रवाह तिबेट-सेचवान शिमेवयल्यान मेकॉग आनी सॅलवीन न्हंयांच्या लगसारल्यान आनी तांकां समांतर दक्षिण व्हांवत वता. पिंगच्युअॅना उपरांत ईशान्येक ईपिनकडेन व्हांवत वता. इतलेमेरेन यांगत्सेक जायत्यो उपन्हयो येवन मेळटात. तातुंतली यालुंग ही सगळ्यांत व्हड न्हंय. उगमासावन ईपिनमेरेनचो न्हंयेप्रवाहाचो पयलो पांवडो समजतात. ह्या प्रवाहाक (जिन्शा भांगराची रेंव) ह्या नांवान वळखतात. ह्या वाठारांतले लोक पोरणे पद्दतीची शेती आनी गोरवां पोसपाचो वेवसाय करतात. हांगाचो शिंयाळो कडक आनी गिमाळे दीस ऊबदार आसतात.
ईपिन ते यीचंग हो १,०१४ किमी. लांबायेचो न्हंयेचो दुसरो पांवडो. हांगा सेचवानच्या दोंगराळ वाठांरांतल्यान न्हंय ईशान्येक व्हांवत वता. सेचवान देगण सुपूीक आनी शेतीयोग्य अशा हवामानाचें आसा. ह्या वाठारांत रेशमी किडयांची पैदास करतात. हांगा लोखण, कोळसो, तांबें, फॉस्फरस, मँगनीज, कथील, भांगर, खनीजतेल आनी सैमीक वायू आदी खनीज पदार्थ मेळटात. ह्या भागांत मिन, जीआलिंग, कुचिअँग, तो आनी वू उपन्हंयो यांगत्से न्हंयेक मेळटात.
सेचवान वाठारांतल्यान भायर येवन यांगत्से न्हंय मैदानी वाठारांत येता. हांगा हे न्हंयेन त्स्यूतान, यू आनी शालिय हे तीन पाणटे (घळी) तयार केल्यात.
हे न्हंयेच्या तिसऱ्या पांवडयान उदेंत चीनांतलो मैदानी वाठार व्यापिल्लो आसा. ह्या वाठाराक शेती आनी उद्देगीक नदरेन आगळेंच म्हत्व आसा. ह्या पांवडयांत न्हंयेक हान, यूआन, शीआंग, गान आदी जायत्यो उपन्हंयो येवन मेळटात. ह्या प्रवाहमार्गांत चँग, तुंगतिंग, ल्यांग, पोयांग, हे सारके तळीं आनी जलाशय निर्माण जाल्ले आसात. ल्यांग-दझ-ह ह्या मैदानी वाठाराचे उदेंतेक न्हंय अशीर आनी मनभुलोवणे अशे खिंडीतल्यान व्हांवन वता. उपरांत ती इशान्येक उत्तर चीनी मैदानाकचडेन व्हांवक लागता. ह्या वाठारांत आनचिंग, वूशी, शूजो शांघाय हीं व्हड शारां निर्माण जाल्लीं आसात. जंग ज्यांग शारापसून फुडें यांगत्सेच्या त्रिभूज वाठाराक सुखात जाल्या. हांगा यांगत्सेच्यो जायत्यो उपन्हंयो, फांटे-उपफांटे, न्हंयांचीं पोरनी पात्रां, तळीं आनी दलदलीचे वाठार दिश्ठी पडटात. उपरांत यांगत्से न्हंय दोन फांटयांमदीं न्हंयेच्या तोंडाकडेन गाळ सांचून चुंगमिंग हो जुंवो तयार जाला.
तिसऱ्या पांवडयांतलें यागत्सेचें पात्र मैदानी वाठारापरस ऊंच आशिल्ल्यान हुंवारापसून राखण मेळची हे नदरेन मुखेल न्हंयेदेगेर आनी उपन्हंयांच्या देगांचेर २,७३६ किमी.लांबायेचे बांद घाल्यात.
यांगत्सेच्यो मुखेल आठ उपन्हंयो आसून तातुंतल्यो यालुंग, मिन, जीआलिंग आनी ह्यो चार उपन्हंयो दाव्यांतल्यान जाल्यार वू, युआन, शीआंग आनी गान ह्यो चार उपन्हंयो उजव्यांतल्यान यांगत्सेक मेळटात.
प्रवाहमानांत यांगत्सेचो संवसारांत चवथो क्रमांक लागता. ही न्हंय दर वर्सा ४३ ते ५० कोटी टन इतलो गाळ व्हांवोवन हाडटा. पावसाळ्यांत यांगत्से आनी तिच्या उपन्हंयांक येवपी हुंवाराचें उदक भोंवतणच्या वाठारांत पातळटा. दोंगरी वाठारांतल्यान मैदानी वाठारांत व्हांवत येता आसतना न्हंयेच्या उदकाचो वेग उणो जायत वता. ताका लागून पात्रांतूच गाळाचें संचयन जाता लोकांक परत परत हुंवारांचो धोको निर्माण जाता.
यांगत्से आनी तिच्या उपन्हंयांचेर येवपी हुंवारापसून चीनाक पुर्विल्ल्या काळासावन गंभीर अशे धपके बसल्यात. इ.स.आदल्या काळांतूय हांगा व्हड हुंवाराचे व्हड व्हड धपके बशिल्ल्याचे उल्लेख पुर्विल्ल्या साहित्यांत मेळटात. इ.स.आदीं २०६ ते १९६ ह्या वर्साच्या काळांत अरिश्ट हाडपी १०३० परस चड हुंवार आयले. हांचेभायर १८७०, १८९६, १९३१, १९४९ आनी १९५४ वर्सा हांगा व्हड प्रमाणांत हुंवार आयिल्ले.
उदका येरादारीचे नदरेन यांगत्से ही चीनांतली मुखेल न्हंय. नांनकिंग, वुहान, चुंगकिंग ही यांगत्सेवयलीं मुखेल बंदरां. 'ग्रँड खारीज'(कॅनाल) हें चीनांतलें आनी संवसारांतलें सगळ्यांत पोरनें आनी लांब खारीज. ह्या खारजांत तांग-हो आनी यांगत्से ह्यो दोन न्हंयो एकामेकांक जोडिल्ल्यो आसून उदका येरादारीचे नदरेनय ह्या खारजाक आगळेंच म्हत्व आसा. हे न्हंयेचेर वुहान (१९५६) आनी नानकिंगाक १९६८ लोखणा पूल बांदिल्ले आसात.
