इंजिनाच्या आदारान 17-18 डब्यांच्यो उज्यागाडयो 1970 उपरांत वचूंक लागल्यो. सद्याच्या काळांत दोन इंजिनां वापरून 20-26 डबे जोडिल्ल्यो आनी सुमार अर्द किमी. लांबायेच्यो उज्यागाडयो अस्तित्वांत आयल्यात.
वाणिज्य : रेल्वे परिवहनाचे वाणिज्यनितीचीं दोन तासां आसात. तातुंतलो पयलो गिरायकाक जाय आशिल्ली परिवहन सेवा आयोजीत करून ती किफायतशीरपणान विकप आनी दुसरें, गिरायकाक दिल्लें सेवेचो मोबदलो तांचेकडल्यान वसूल करप. ह्या दोनूय कार्यांनी रेल्वे परिवहनाच्या सुमार देडशें वर्सांच्या इतिहासांत सादरण तीन काळ दिसतात. (1) 1830-1910 (2) 1910-60 (3) 1960 उपरांतचो काळ. हातुंतल्या पयल्या कालखंडांत उद्देगीक क्रांती आनी साम्राज्यशाय ह्या संवसारीक नाविन्यपूर्ण घडणुकांक लागून रेल्वे परिवहनाचो व्हड विस्तार जायत गेलो. रेल्वे परिवहनाचे वाणिज्यनितीची दुसरी वट म्हळ्यार दर निर्धारण पद्दती. ही पद्दत कांय सर्वमान्य सिध्दांताचेर आदारीत आसता. रेल्वे परिवहन जायत्या प्रकारच्या म्हालांची आनी वस्तूंची येरादारी करता. ह्या मालांचें आनी वस्तूंचें मोल, मागणी, आकारमान आनी स्वरूप पावस-वाऱ्यापसून आनी चोरयेपसून राखण मेळची हे नदरेन त्या सगळ्या मालाचें आनी वस्तूंचें वर्गीकरण केल्लें आसता. तशेंच 90% परस चड मालाची येरादारी पुरायपणान वागिणिंतल्यान जाता आसतना प्रत्यक्षांत माल येरादारीचे दर वेगवेगळ्या मालाखातीर, वेगवेगळ्या आकारमानाच्या वागिणिंच्या धारकतेचेर आदारीत आसतात.
अर्थवेवस्था आनी वेवस्थापन : रेल्वे परिवहनांत अर्थवेवस्था आनी वेवस्थापन ह्या दोनय घटकांचो म्हत्वाचो वाटो आसा.
अर्थवेवस्था : रेल्वे परिवहन हो संवसारांतलाया सगळ्या देशांनी खाजगी उद्देगधंदो म्हणून सुरू जालो आनी तेन्नाच्यान एका शतमानापरसूय चड काळ तो एक फायदेशीर उद्देगधंदो म्हणून चलयलो. तशेंच तातूंत गुंथयल्ल्या भांडवलाचेरूय उद्देजकांक भरपूर फायदो जालो. पूण दुसऱ्या म्हाझुजा उपरांत चड करूक 1960 उपरांत ही परिस्थिती बदलली आनी हातूंत नुकसान जावकं लागलें. हाचीं मुखेल तीन कारणां आसात तीं अशीं – (1) खर्चांतली सुमाराभायर वाड चड करून 1972-73 (2) हेर परिवहन वेवस्थांचे सर्तीकलागून रेल्वेन वगडायल्ली उच्च दरान जावपी मालाची येरादारी (3) पयल्या कारणान गरजेची जाली पूण दुसऱ्या कारणान कठीण जाल्ली फाव तितली दरवाड.
ह्याच काळांत चडशा सगळ्या देशांनी रेल्वे परिवहन वेवस्थांचें राश्ट्रीयीकरण जाल्ल्यान ह्या वेवस्थांक जावपी नुकसान हेर भौशिक उद्देगांवरी सरकारी भांडारांतल्यान अनुदान, अंतरीम मदत वा रीण ह्या रुपान भरून काडप जातालें. तरी लेगीत भारतीय रेल्वेपरिवहानांत रेल्वे परिवहन ही एक भौशिक सेवा ह्या तत्वाचेर जनतेंत आनी राजकीय पांवड्यार लक्ष केंद्रीत केल्ल्यान आनी रेल्वे परिवहन हो एक उद्देगय आसा. हाचेकडेन आड नदर केल्ल्यान भारतीय रेल्वे परिवहनाक फक्त अर्थीक नुकसानूच सोंसचें पडलेंना जाल्यार यंत्रीक आनी तंत्रीक नदरेन तिच्यांत फावो ती उदरगत जालीना.
वेवस्थापन : रेल्वे परिवहन वेवस्थेची सुरवात चड करून खाजगी कंपल्यांनी केल्ल्यान ह्या उद्देगाची वेवस्थापन पद्दत वाणिज्यप्रधान आशिल्ली. पूण उण्या-चड प्रमाणांत तांचे कार्यपद्दतीचेर चड करून तंत्रीक बाबतींत त्या त्या देशांतल्या सरकाराचें नियंत्रण आसतालें. युरोपांतल्या चडशा देशांतल्यो रेल्वे परिवहन वेवस्था पयल्या म्हाझुझा उपरांतच्या काळांत पुराय तरेन राश्ट्रियीकृत जाल्ल्यान तांच्यो वेवस्थापन पद्दती त्या त्या देशांतल्या भौशिक मळावयल्या हेर उद्देगधंद्याचे पद्दतीचेर आदारीत आसात. भारतांत 1925 वर्सा दोन रेल्वे कंपन्यांचें राश्ट्रियीकरण जाल्लें. 1942 वर्सा चड करून भारतांतल्यो सगळ्यो रेल्वे वेवस्था पुराय तरेन सरकारी नियंत्रणाखाला आयल्यो. तशेच रेल्वे परिवहन हो शासनाचो एक म्हत्वाचो भाग म्हळ्यार अधिकारी आनी कर्मचारी हांची प्रशिक्षण वेवस्था. भारतीय रेल्वे वेवस्थेंत सुटकेउपरांत बरीच प्रगती जाल्या. रेल्वे कर्मचाऱ्यांक यंत्रीक आनी तंत्रीक प्रशिक्षण दिवपाखातीर रेल्वे परिमंडळाच्या दर एका विभागांत आधुनीक उपकरणांनी सुसज्ज आशिल्ली एक प्रशिक्षण संस्था अस्तित्वांत आसा. तशेंच अधिकाऱ्यांखातीर वेगवेगळ्या तंत्रांनी प्रशिक्षण दिवपी अखिल भारतीय मळावयल्यो संस्था आनी रेल्वे वेवस्थापनाचें संकलीत प्रशिक्षण दिवपी मध्यवर्ती संस्थाय स्थापन केल्यो आसात. हातूंत जायत्या विकासनशील देशांतले रेल्वे अधिकारी प्रशिक्षणाखातीर येतात. भारतांत राजपत्रीत अधिकाऱ्यांखातीर चार मध्ययवर्ती प्रशिक्षण संस्था आसात. इंडिन रेल्वेस इन्स्टिट्यूट ऑफ सिव्हिल इंजिनियर्स, पुणे ही संस्था स्थापत्य अभियंत्यांक प्रशिक्षण दिता. जाल्यार इंडियन रेल्वेस इन्स्टिट्यूट ऑफ सिग्नल इंजिनिअरींग अँड टेलिकम्युनिकेशन, सिकंदराबाद हे संस्थेंत संकेत आनी दूरसंदेशवहन विभागांतल्या अधिकारी आनी कर्मचारी हांकां प्रशिक्षण दितात. इंडियन रेल्वेस इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅकनिकल अँड इलॅक्ट्रिकल इंजिनियर्स, जमलापूर हे संस्थेंत शिकपी उमेदवार अधिकाऱ्यांक यंत्रीक आनी विद्युत् अभियांत्रिकीचें प्रशिक्षण दितात. तशेंच रेल्वे स्फाट कॉलेज बडोदा हे संस्थेंत सगळ्या राजपत्रीत अधिकाऱ्यांक सादारण संकलीत प्रशिक्षण दितात.
रेल्वे परिवहनाच्या शासकीस वेवस्थापनाची रुपरेशा आशी आसता – देशांत सगळ्यांत उंचेल्या पांवड्याचेर रेल्वे मंडळ आसता. हें मंडळ देशांतल्या रेल्वे परिमंडळाचे कामगिरीचेर सादारण परिवेक्षण करता आनी सगळ्या म्हत्वाच्या गजालींनी धोरणात्मक निर्णय घेता. दर एक रेल्वे मंडळांत सद्या पांच ते आठ विभाग आसात आनी त्या त्या विभागांतल्या रेल्वे परिवहनाची मुखेल जबाबदारी विभागी
