Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/339

From Wikisource
This page has not been proofread.

हेर बांदकामां तशेंच रेल्वे वापरता ती साहित्यसामग्री हातूंत क्रमाक्रमान प्रमाणी करण हो हे संस्थेचो मुखेल उद्देश आसा. तशेंच रेल्वेच्या वावराच्या सगळ्या मळावयलें संशोधन हातांत घेवप हें हे संस्थेचें दुसरें म्हत्वाचें कार्य.


रॅड इंडिया टॅक्नीकल अँड इकॉनॉमिक सर्व्हिसेस आनी इंडियन रेल्वेस कन्स्ट्रक्शन कंपनी ह्यो भौशिक मळावयल्यो भारतीय रेल्वेच्यो दोन कंपन्यो आसून त्यो रोल्वेमार्ग तंत्रिविद्या आनी रेल्वे प्रकल्पाची अंमलबजावणी करप हे विशींच्यो उच्च.पातळेवयल्यो सल्लागार सेवा दितात. पयली कंपनी येरादारी तंत्रविद्येक सगळ्या बाबींसंबंदींच्यो सल्लागार सेवा दिता, जाल्यार दुसरी भारतांत आनी परदेशांत पुराय रेल्वे प्रकल्पांची उबारणी करपाचें काम करता. ह्या कंपन्यांनी आल्जेरिया, झाईरे, घाना, फिलीपिन्स, नायजेरियन तशेंच सौदी अरेबिया, इराक, जॉईन आदी मध्य उदेंत देशांनी अशें कार्य केलां.


येरादारी वेवस्था : रेल्वे परिवाहनाचो मुखेल उद्देश म्हळ्यार म्हाल आनी प्रवासी हांकां रोकड्या रोकडो, सुरक्षीतपणान आनी किफायतशीरपणान हाड व्हर कपर आसता आनी ही जबाबदारी रेल्वेच्या परिचलन आनी वाणिज्य ह्या दोन विभागांनी विभागिल्ली आसता. वाहनां (वागिणी आनी डबे) आनी इंजिनां ह्या साधनांचो चडांत चड कार्यक्षमतायेन उपेग करून म्हाल आनी प्रवासी येरादारीचो पांवडो वाडोवप ही परिचलन विभागाची जबाबदारी आसता. जाल्यार वाणिज्य विभाग रेल्वेच्या गिरायकांकडेन संबंद दवरून तांचे मागणेप्रमाण येरादार सेवा उपलब्ध करून दिवप आनी ताचेपसून फावो तें उत्पन्न मेळोवपाखातीर गिरायकाची क्षमताय आनी रेल्वेच्या परिवहनाखातीर जावपी खर्च ह्या दोगांयचो मेळ घालून येरादारीचे दर थारावप हाचेर केंद्रीत केल्ले आसतात. वयर सांगल्या ती परिचलनाची जबाबदारी पुराय करपाखातीर योजनाबद्द कार्यप्रणाली ही वक्तशीरपणान आनी अचूकपणान यशस्वी करपाची कार्यक्षमताय गरजेची आसता. तशेंच येरादारीचे मागणेंत जावपी वाड लक्षांत घेवन तेचप्रमाण येरादारीची तांक वाडोवपाची येवजण आंखप चड गरजेचें आसता.


आगगाडी हें जरी परिचनाचें एकक आसलें तरी तिका जोडिल्ल्यो जायत्यो वागिणी आसता. ज्यो सदांच एक स्थानकापसून आयिल्ल्यो नासतात आनी एकेचकडेन वचपीय नासतात. अशा शेंकड्यांनी वा हजारांनी वागिणिचे मार्ग कांय अंतराखातीर एकठांय आसतात. जाल्यार बऱ्याच अंतराखातीर वेगवेगळे आसतात. ताका लागून रेल्वे परिवहन वेवस्थेंत जायत्या जाग्यार दरएके आगगाडयेक जोडिल्ल्यो वागिणी वेंचून त्यो वेगवेगळ्या दिशांक वचपी गाड्यांक जोडच्यो पडटात. जायतेफावट एकाच कडल्यान वचपी वागिणी चड आसल्यार ताची एक पुराय गाडी तयार करतात. वागिणींची जोडपी आनी वेगळावपाचें काम हें वेळांचे आनी कटकटीचें आसता. जेन्ना अशो हजारांनी वागिणी अशे तरेन वेंचून परत त्या ठिकाणांच्या क्रमांकान तांची जुळोवणी करची पडटा, तेन्ना त्या कामांखातीर व्हड जुळोवणी आदारांची गरज लागता. अशे आवर सादारणपणान 200 ते 300 किमी. अंतराचेर येवजिल्ले आसतात.


रेल्वे परिवहनांतले म्हाल येरादारीच्या आनीक एका खाशेलपणाक लागून रेल्वे परिचलन वेवस्थेचेर बरोच ताण पडटा. रेल्वेच्यो वागिणी गरजेप्रमाण धांपिल्ल्यो आनी उक्त्यो अशो दोन तरांच्यो आसतात. तातुंतल्यो धांपिल्ल्यो वागिणी धान्यां आनी हेर कृषीजन्य म्हालाची आनी अशे तरेच्या सैमीक आनी मानवी अरिश्टांपसून राखणेची गरज आशिल्ल्या वस्तूंची हाड – व्हर करपाखातीर वापरतात. तशेंच उकते वागिणींतल्यान कोळसो, मीन, चुनो आदी खनीज पदार्थ हाड – व्हर करतात. खनीज म्हालान भरिल्ल्यो हजारांनी उकत्यो वागिणी एका विशिश्ट वाठारांत वा दिकेन धाडिल्ल्यो आसल्यार आनी त्या वाठारांत अशे वागिणींत भरपासारको म्हाल उपलब्ध नासल्यार त्यो वागिणी थंयच्यान रिकाम्योच परत धाडच्यो पडटात. अशी गजाल धांपिल्ल्या वागिणींच्या बाबतींतूय घडूंक शकता. अशें तरेन वागिणींक रिकामे स्थितींत प्रवास करचो पडटा. ताका लागून रेल्वे वेवस्थेक अर्थीक नुकसान सोंसचें पडटा. अशेंच प्रवासी येरादारी बाबतींतय घडूंक शकतात. प्रवाशी आगगाड्यांचे सगळेच डबे सुरवातीच्या स्थानकासावन निमाण्या स्थानकामेरेन वचपी नासतात. ताका लागून प्रवाशांक खुबूच त्रास जातात. 1940 वर्सा सावन आगगाड्यांक आंतरस्थानकीय डबे जोडपाची प्रथा सुरू जाली आनी प्रवाशांची बरी सोय जाली. पूण अशे तरेच्यो डब्यांची जोडपी आनी वेगळावणी करपाक खूब वेळ वता. तशेंच ही कारवाय करपाखातीर एक खास शटिंग इंजीन स्थानकाचेर सतत दवरचें पडटा. पूण हीच वेवस्था प्रवाशांक चड बरी पडटा.


माल आनी प्रवासी येरादारी करपी आगगाड्यो रेल्वे परिवहानाच्या पयल्या शतकांत सादारणपणात एका इंजिनान ओडप जाताल्यो. पूण 1930 उपरांत म्हालवाहक आगगाडयांक दोन इंजिनां लावन ओडप आनी चडावाच्या मार्गार तिसरें इंजीन जोडून धुकलपाची चाल सुरू जाली. वाफेच्या इंजिना जाग्यार विजेचीं आनी डिझेलाचीं इंजिनां उपेगांत येतकच उत्तर अमेरिका खंडांत 150-200 इतल्यो वागिणी जोडिल्ल्यो व्हड उज्यागाडयो 5-6 डिझल इंजिनां लावन ओडटाले. तातुंतलीं तीन इंजिनां सगळ्या वागिणींच्या मुखार आनी हेर इंजिनां 50-60 वागिणी उपरांत जोडटात. ह्या सगळ्या इंजिनांनी फकत पयल्याच इंजिनांत चालक आसता आनी तो हेर इंजिनां यांत्रिक साधनान नियंत्रणांत दवरूंक शकता. भारतीय रेल्वे वेवस्था अशे तरेच्या परिचलनाचे हालीं प्रयोग करता. चडशा देशांनी प्रवाशांची येरादार करपी उज्यागाच्यांक आठ ते धा डबे जोडिल्ले आसतात. भारतांत रेल्वे प्रवाशांची संख्या खूब आशिल्ल्यान डिझेल वा विद्युतू