रोहरर आनी बिनिग हांणी क्रमविक्षण सुरंगी सूक्ष्मदर्शक तयार करपांत पयलीं यश जोडलें. तांच्या यांत्रिक अभिकल्पांतले असादारण अचुकतेक लागून तांकां हें यश मेळ्ळें. ह्या उपकरणांत सुयेची क्षितीजसमांतर प्रतलांतली परस्परांक काटकोनांत आशिल्ल्या दोन दिशांतली हालचाल नियंत्रीत करपाखातीर दाबविद्युत घटकांचो उपेग करतात आनी ताका लागून सुय पृश्ठाचें समांतर ओळीवयल्यान क्रमवीक्षण (क्रमाक्रमान अवलोकन) करता. सुयेची उबे दिशेंतली हालचाल दुसऱ्या दाबविद्युत् घटकान नियंत्रीत करून मेजतात. एका खाशेल्या तंत्राचो उपेग करून एकाच अणूचें तोंक आशिल्ल्यो सुयो तयार करप शक्य जालां. हेखातीर क्षितीजसमांतर विभेदन सुमार 2°. आनी उदग्र विभेदन सुमार 0.1°. मेळटा आशिल्ल्यान व्यक्तिगत अणूंचें चित्रण करप शक्य जाता आनी हाका लागून परिक्षण करपाच्या पृशठाची आणवीय संरचना सामकी तपशीलवार अभ्यासूं येता. ह्या तंत्राचो उपेग अर्धसंवाहक भौतिकांत आनी सुक्ष्म इलॅक्ट्रोनिकींत म्हत्वाच्या आशिल्ल्या पृश्ठविज्ञानाच्या अभ्यासांत करतात. रसायनाशास्त्रांत पृश्ठीय विक्रियांचो अभ्यास करपाखातीर हें तंत्र उपयुक्त आसा. डीऑक्सिरायबोन्युक्लीक आम्लाच्या रेणूच्या अभ्यासांतय ह्या तंत्राचो उपेग केला.
-कों. वि. सं.मं.
रोहिणी : अश्र्विन्यादी गणनेंतलें चवथें नक्षत्र. हें वृषभ राशींत येता. ब्रह्मा हो हाचो स्वामी. हें नक्षत्र ध्रुव आनी स्थीर आसून तें ऊर्ध्वमूख आनी अंधलोचन. मृग नक्षत्राचें तोंड आनी कृत्तिकांचो चोंबो हांकां जोडपी एक काल्पनिक ओळ काडली जाल्यार ती रोहिणी वयल्यान फुडें वता. रोहिणीपुंजातल्या पांच ताऱ्यांनी मेळून शकटाकृती (गाडयेवरी) जाल्ली आसा अशे जोतिर्विद सांगतात. हे शकटाकृतींतल्यान चंद्र वा दुसरो खंयचोय गिरो गेल्लो आसल्यार शकटभेद जालो अशें म्हण्टात. रोहिणीचे शकटाकृतीपरस तिचो समभूज त्रिकोण चड ठळक आसा. ह्या त्रिकोमाचो वयले वटेन कोन अस्तंतेक आसा. चोंब्यांतलें मुखेल नखेत्र (रोहिणी) हें ह्या त्रिकोणाच्या दक्षिण भागाचें तोंक. धर्तरेसावन तें 53 प्रकाश वर्सांच्या अंतराचेर आसा. विषुववृत्ताचे उत्तरेक सुमार 15 अंशाचेर आशिल्लें हें नक्षत्र खुबूच सुंदर. तिचे सोबीतकायेचेर खोशी जावन वैदिक ऋषींनी तिचें वर्णन केलां तें अशें-
रोहिणी देव्युदगात् पुरस्तात्।
विश्वा रुपाणि प्रतिमोदमाना।
प्रजापति हँविषा वर्धयन्ती।
प्रिया देवानामुपयातु यज्ञम्॥
अर्थ : जायत्या रुपांनी सगळ्यांक आनंद दिवपी आनी प्रजापतीक हविर्द्रव्यान (यज्ञावेळार होमांत घालपाची वस्त) संतृश्ट करपी रोहिणी देवी उदेंतेकडेन जल्माक आयल्या. देवांक आवडपी अशी ही आमच्या यज्ञाखातीर हांगां येवूं.
रोहिणी ही भूलोकांतल्यान वयर गेली असो तैत्तिरीय ब्राह्मणांत उल्लेख मेळटा. प्रजापतीन ‘विराट’ नांवाची बायल तयार केली. पूण तिका यज्ञांत वांटो घेवंक मेळूंक नाशिल्ल्यान ती रागार जावन अंतरिक्षांत उडून गेली. रोहिणी म्हळ्यार वयर चडपी अशा अर्थान तिका ‘रोहिणी’ हेंच नांव मेळ्ळें.
रोहिणी नक्षत्राविशीं पुराणांत एक कथा आसा ती अशी – सत्तावीस नक्षत्रां ह्यो दक्ष प्रजापतीच्यो धुवो ताणें चंद्राक दिल्यो. त्या सगळ्यांमदीं रोहिणीचेर चंद्राचो चड मोग आशिल्लो. तें पळोवन हेर बायलांक मत्सर जालो आनी तांणी बापायकडेन कागाळ केली. तेन्ना दक्ष प्रजापतीन चंद्राक शाप दिलो, तूं क्षयरोगी जातलो. तेन्ना चंद्र भिंयेलो आनी ताणें खूब विनवण्यो करून दक्षाकडच्यान उशाप मागून घेतलो. दक्षान ताका उशाप दिलो, ‘पंदरा दीस तुजो क्षय जातलो आनी पंदरा दीस वृध्दी जातली’. मळबांत चंद्र आनी रोहिणी हांची लागसल्ली युती आनी वद्य तशेंच शुक्ल पक्षांत चंद्रकलांची जावपी क्षय – वृध्दी हांचेर ही कथा आदारिल्ली आसा.
रोहिणी नखेत्र हें शुक्राचें स्वगृह आनी चंद्राचें उच्च स्थान. ह्या नखेत्राचेर जल्मल्ल्यो चलयो गोऱ्योपिठ्ठ आनी कलेंत हुशार आसतात, अशें जातकशास्त्रांत सांगलां.
-कों. वि. सं. मं.
रोहिदास : (इ.स. 1414 – 1540) इक संत आनी कवी. हाका रविदास वा रैदास अशें म्हण्टात. महाराष्ट्रांत ताची रोहिदास ह्या नांवान नामना आसा.
ताच्या जल्मस्थळा – काळाबद्दल जाणकारांमदीं एकमत ना. राजस्थान, गुजरात, पंजाब अशा वेगवेगळ्या सुवातींकडेन ताच्या जल्म स्थळाचो संबंद लावप जाता.
रोहिदास हो चामार जातींत जल्माक आयलो. बापायचें नांव रघू आनी आवयचें नांव करमा. काशीसावान लागींच मंडूर नांवाचें खेडें आसा. ह्या गांवाक पयलीं मडुआडीय अशें म्हण्टाले. पयलीं थंय चामारांची व्हडली वसणूक आशिल्ली आनी ह्याच गांवांत रोहिदासाचे पूर्वज आशिल्ल्यान थंयच ताचो जल्म जाला आसुंये अशें कांय जाणांचें मत आसा.
ताणें शाळेंतल्यान शिकप घेवंकना. पूण साधूसंताचे संगतीत
