प्रकार : समुचीत आम्लांतले हायड्रोजन अणूचें प्रतिश्ठापन धातूंचें आयन वा ऋणायनी मुलकां हांणी करतकच लवणाचें संघटण सिध्द जाता. देखीक – हायड्रोक्लोरिक (HCL) आम्लापसून जावपी सोडिंयम क्लोरायड Nacl हें लवण. ज्या आम्लांच्या रेणूंत प्रतिश्ठापन जावपासारके एकापरस चड हायड्रोजन अणू आसतात तांचेपसून दोन तरांची लवणां मेळूं येतात. देखीक – सल्फ्युरिक आम्लापसून सोडियम सल्फेट’ Na2SO4 आनी सोडियम हायड्रोजन सल्फेट NaHSO4. सोडियम सल्फेटाचे संघटणेंत सल्फुरिक प्रतिश्ठापीत जावपासारको एक हायड्रोजन अणू उरला.
आम्लांतलो सगळे हायड्रोजन अणू प्रतिश्ठापीत जावन तयार जाल्ल्या लवणाक सामान्य लवण म्हण्टात आनी जातूंत कांय हायड्रोजन अणू प्रतिश्ठापीत जावंक नाशिल्ले आसात ताका आम्लीय लवण म्हण्टात. देखीक – सोडियम हायड्रोजन सल्फेट. आम्लाचे संघटणेंत दोनांपरस चड हायड्रोजन अणू आसत जाल्यार ताचेपसून एक सामान्य लवण आनी दोन आम्लीय लवणां तयार जावंक शकतात. देखीक – H3PO4 हाजेपसून Na3PO4 सोडियम फॉस्फेट हें सामान्य लवण आनी Na2HPO4 डायसोडियम हायड्रोजन फॉस्फेट आनी NaH2PO4 सोडियम डायहायड्रोजन फॉस्फेट हीं दोन आम्लीय लवणां जावंक शकतात.
दोन हायड्रोजन अणू आशिल्ल्या आम्लांतलो एक हायड्रोजन अणू एका धातूच्या अणून प्रतिश्ठापीत जालो जाल्यार त्या लवणाच्या मिश्र लवण म्हण्टात. देखीक NaKSO4 मिश्र लवणांचीं संघटणां तांच्या रेणूंतल्या घटक अणूंच्या संख्यांचो उल्लेख करून स्पश्टपणान दाखोवंक मेळटात. देखीक – NaH2PO4 सोडियम डायहायड्रोजन फॉस्फेट, Na2HPO4 डायसोडियम मोनोहायड्रोजन फॉस्फेट (OH) पंगडाचें प्रतिश्ठापन अधातूच्या अणून वा ऋण मूलकान केल्यारूय सिध्द जाता. देखीक – NaOH सावन OH पंगडाचें Cl न प्रतिश्ठापन जावन Nacl. ज्या क्षारकीय हायड्रॉक्सायडांत एकापरस चड हायड्रॉक्सी पंगड आसात थंय दोन तरांची लवणां जावंक शकतात. देखीक – दोन हायड्रॉक्सी पंगड आशिल्ल्या Ba (OH)2 सावन BaCl2 हे दोनूय OH पंगड प्रतिश्टपीत जावन जाल्लें लवण. असल्या लवणाक क्षारकी लवण म्हण्टात. क्षारकीय लवणाच्या रेणूंत आशिल्ल्या OH पंगडाचे संख्येक अणसरून तांचें एक क्षारकीय – एक OH पंगड आशिल्लें, व्दि – क्षारकीय दोन OH पंगड आशिल्ले अशे प्रकार जातात. लवणां उदकांत विरगळ्ळ्यार आयनीभवन जावन घटकांचें आयन निर्माण जाता. देखीक -NaCl+H2O->Na+Cl+H+OH. उदकाचेंय कांय प्रमाणांत आयनीभवन जाल्ल्यान H आनी OH आयनुय जातात. विरगळिल्लें आयन जर प्रबळ आम्ल आनी दुर्बल क्षारक वा दुर्बळ आम्ल आनी प्रबळ क्षारक हांचेपसून जाल्लें आसल्यार, विक्रिया हांगाच थांबना, देखीक – CuSo4+2H2O = Cu + So4M + 2H. +2OH अशें पयली आयनीभवन जाता पूण रोखडेंच Cu आयन आनी OH आयन हांचेभितर विक्रिया जाता आनी Cu (OH)2 तयार जाता. पूण Cu(OH)2 हे एक दुबळें क्षारक आशिल्ल्यान तें वियोजन जावंक नाशिल्ले अवस्थेंतूच उरता. तेखातीर तें करपाखातीर वापरिल्लें OH आयन, आयनीभवन जाल्ल्या रूपांत म्हळ्यार (Cu(OH)2 रूपांत उरतात. हाका लागून विद्रावांत OH आयनांची संख्या उणी आनी H आयनांची चड जाता, तेखातीर विद्राव आम्लधर्मी जाता. Na3PO4 हें लवण प्रबळ क्षारक आनी दुर्बळ आम्लापसून जालां. तें उदकांत विरगळटकच आयनीभवन जाता तें अशें – Na3PO4+3H2O->3Na+PO4+3H+3OH.H आयनाक लागून PO4 मेळटा पूण तें चडशें आयनीभवन जावंक नाशिल्ल्या रुपांत उरता आनी ताका लागून विद्रावांत OH आयन चड जातात आनी विद्राव क्षारधर्मी जाता. लवणांचेर जावपी उदकाच्या ह्या परिणामाक जलीय विच्छेदन म्हण्टात. जटील लवणां उदकांत विरगळ्ळ्यार जटील आयन निर्माण जातात. देखीक - - K4Fe(CN)6 हाजेपसून K आनी Fe(CN)6 हो जटील आयन मेळटा.
लवणांचे वितळबिंदू चडशे उच्च आसतात. वितळिल्ले स्थितींत लवणां विद्युत् संवाहक आसतात.
-कों. वि. सं. मं.
लव्ही, ओटो : (जल्म : 3 जून 1873, फ्रँकफुर्ट (मेन न्हंय); मरण: 25 डिसेंबर 1961, न्यूयॉर्क).
जर्मन – अमेरिकी वैज आनी वखदीक्रियावैज्ञानिक. तंत्रिका आवेगांच्या रसायनीक प्रेषणा खातीर (उद्दीपनावतीन (Stimulation) मज्जेंत एके सुवातेर उत्पन्न जाल्ली संवेदना रसायनीक रितीन दुसरे सुवातेर व्हरपाचे क्रियेविशीं) लायिल्ल्या सोदाखातीर ताका 1936 चो वैजकी वा शरीरक्रियाविज्ञानाचो नोबॅल पुरस्कार हॅनरी हॅलेट डेल हाचेवांगडा वांटून मेळ्ळो.
लव्ही हाणें 1896 वर्सा स्ट्रॅस्बर्ग विद्यापिठांतल्यान वैजकीची पदवी घेतकच ताणें फ्रँकफुर्टांतल्या नगर रुग्णालयांत सहाय्यक (1897 – 1998), मारबर्ग विद्यापिठाच्या वखदीक्रियावैज्ञानिक संस्थेंत हान्स मायर हाचो सहाय्यक (1899 – 1904), त्याच विद्यापिठांत सहाय्यक प्राध्यापक (1904), विएन्ना विद्यापिठांत मायर हाचो साहाय्यक आनी फुडें सहाय्यक प्राध्यापक (1907 – 1909) म्हणून काम केलें.
1909 वर्सा ऑस्ट्रियांतल्या ग्रात्स विद्यापिठांत वखदी क्रियाविज्ञानाच्या प्राध्यापकपदाचेर ताची नेमणूक जाली आनी 1938 त नाझींनी धांवडावन घालीमेरेन ताणें थंयच काम केल्लें. 1940 वर्सा तो अमेरिकेक गेलो आनी थंय न्यूयॉर्क विद्यापिठाच्या वैजकी म्हालविद्यालयांत वखदी क्रियाविज्ञानाचो संशोधक प्राध्यापक जालो आनी निमाणेमेरेन ताणें थंयच काम केलें.
