ताचें सगळ्यांत म्हत्वाचें कार्य पृश्ठवंशी म्हळ्यार फाटीचो कणो आशिल्ल्या प्राण्यांतले तंत्रिकाक्रियेविशीं आशिल्लें. 1921 – 26 ह्या काळांत ताणें केल्ल्या संशोधनाक लागून एका तंत्रिका कोशिकेकडल्यान दुसरे तंत्रिका कोशिकेकडेन आनी तंत्रिका कोशिकेकडल्यान प्रतिसाद दिवपी इंद्रियाकडेन जावपी तंत्रिका आवेगाच्या प्रेशणांत तंत्रिकांनी तयार केल्ल्या रसायनांचो आस्पाव आसता, हाचो पयलो सबळ पुरावो सिध्द जालो. ताणें आपल्या सांगात्यां वांगडा केल्ल्या प्रयोगांत एका बेबकाच्या काळजांतल्या तंत्रिकांच्या विद्युत् उद्दीपनावतीन ताच्या आकुंचनाचो देग उणो केलो. उपरांत ह्या काळजासावन स्त्रवपी द्रव जातूंतल्यो तंत्रिका उद्दीपीत केल्ल्यो नाशिल्ल्यो अशा दुसऱ्या एका काळजांतल्यान व्हांवपाक दिलो. ह्या दुसऱ्या काळजाचो वेगूय उणो जालो आनी हाचे वयल्यान पयल्या काळजांतल्यान स्त्रविल्ल्या द्रवांत विक्रियाशील पदार्थ आशिल्ल्याचें सिध्द जालें. प्राणेशा तंत्रिका म्हळ्यार मेंदूपसून वचपी धावे तंत्रिकेच्या उद्दिपनान हो पदार्थ स्त्रवता आशिल्ल्यान लव्ही हाणें ताका ‘व्हॅगस मटिरियल’ अशें नांव दिलें. उपरांत हो पदार्थ ॲसिटिलकोलीन आशिल्ल्याचें डेल हाणें दाखयलें आनी तो जनावराच्या ऊतकांतल्यान (कोशिका चोम्यांतल्यान) डेल आनी तो जनावराच्या ऊकांतल्यान (कोशिला चोम्यांतल्यान) डेल आनी हॅरल्ड डडली हांणी 1922 वर्सा वेगळायलो. तंत्रिका तंत्राभायर लव्हीन गोडया मुताचेर आनी डिजिटॅलीस आनी एपिनेफ्रिन ह्या वखदांचे क्रियेसंबंदी संशोधन केलें. अग्निपिंडाची कार्यक्षमताय अणभवपाखातीर ताणें येवजिल्ली एपिनेफ्रिन क्लोरायडाच्या विद्रावाचो उपेग करपी एक परिक्षा लव्ही परिक्षा म्हणून वळखतात.
-कों. वि. सं. मं.
लव्हो : (मराठी : लव्हाळा; हिंदी: नागरमोथा; संस्कृत: नागरमुस्तक; इंग्लीश: नटाग्रास; लॅटीन: सायपेरस स्कॅरिओसस; कूळ सायपेरेसी).
हें सुमार 40 ते 90 सेंमी. ऊंच, जायतीं वर्सां जगपी, तणावरी एकदलिकीत वखदी झाड. तचो प्रसार बंगाल, उत्तर प्रदेश उदेंत आनी दक्षिण भारतांत आनी ऑस्ट्रेलियांत वलसार जाग्यार आसा. खोड सरळ, ऊंच, भरीव आनी तोकाकडेन त्रिकोणी आसता. पानां सादीं, वेगवेगळ्या आकाराचीं, आंखूड, नाजुक आसतात. फुलांचे चवऱ्यांवरी व्हड फुलोरे बारीक आसून तांचेर ल्हान कणसां आसतात. फुलांची संरचना आनी हेर सामान्य शारिरीक लक्षणां सायपेरेसी वा मुस्तक कुळांत वर्णन केल्लेवरी आसता. ग्रंथीक्षोड गाड पुडिकोराचें आनी वासाळ आसून तांचो उपेग वासाळ द्रव्यां, ऊजवाती आनी वखदां हांचेखातीर, मोथा हे जातीच्या वर्णनांत दिल्लेवरी करतात.
अँब्रेला प्लांट : (अंब्रेला पाम; लॅटीन: सा. आल्टर्निफोलियस)
ह्या नांवाच्या लव्ह्याच्या प्रजातींतली दुसरी जात. ही मूळची ऑस्ट्रेलियांतली आसून सोबेखातीर पोरसांत लायतात. फातराळ जमनीच्या पोरसांनी नेचागृहांत लावपाक ही वनस्पत बरी आसता. ती झुपक्यांनी वाडटा आनी तिची उंचाय सुमार 30 – 120 सेंमी. आसून खोड धारदार आनी लांब कांट्यावरी आसता. पानां पसरट वा थोडीं लांबशीं, रेखाकृती, 10 - 20 सेंमी. लांब आसतात. कणसां भरपूर आसतात. व्हॅरिगेटस आनी ग्रॅसिलिस हे दोन नामनेचे प्रकार. लव्ह्याच्या सायेपरस हे प्रजातींत सुमार 600 जाती आसून तातुंतल्यो सुमार 100 जाती भारतांत मेळटात.
-कों. वि. सं. मं.
लसूण : (मराठी : लसूण; हिंदी: लसन; गुजराती: लसण; कन्नड: बेळुवळ्ळी; संस्कृत: लशून, उग्रगंधा: इंग्लीश: गार्लिक; लॅटीन: ॲलियम सटायव्हम; कूळ लिलिएसी).
लसूण : 1) पानां, फुलांसयत वनस्पत 2)काद्याचो उबो छेद 3)फूल 4)पाकळी
एक वखदी वनस्पत. ही कांदो आनी खोरट हांचे ॲलियम हे प्रजातींतली. ती मूळची मध्य आशियांतली आसुंये अशें मानतात. इ. स. आदीं 5000 ते 3400 ह्या काळांत इजिप्ती लोक कांदो आनी लसूण पिकयताले असो पुरावे मेळटा. युरोप, इजिप्त, भारतांत ती लागवडींत आसा. वैदिक वाङ्मयांत लसणीचो उल्लेख ना. पूण महाभारत, तशेंच कौटिलीय अर्थशास्त्र, वात्स्यायनाचें कामसूत्र, चरकसंहिता, सुश्रुतसंहिता, नावनीतक, मनुस्मृती ह्या जायत्या संस्कृत ग्रंथांनी वेगवेगळ्या संदर्भांनी तिचे उल्लेख मेळटात. जायत्या ग्रंथांनी लसूण अपवित्र, निशिध्द आनी ताज्य मानिल्ली आसा. तशेंच तिच्या वखदी गूणधर्मांची म्हायती भरपूर मेळटा.
ही वनस्पत जायते हंगाम जगपी आसुनूय ती एका हंगामांतलेवरी पिकयतात. तिचें भूयगत खोड (कंद) कांद्यापरसूय ल्हान आसून ताचो मासल भाग पानांच्या कुशींतल्या पाकळ्यांचो आसता. ह्या कंदाचेर पातळ आवरण आसता. जमनीवयर येवपी पाचवीं पानां सादीं, रेशाकृती, सपाट, तणावरी आनी तोंकदार आसतात. सादारणपणान धवे आनी तांबसार अशे दोन कंदाचे प्रकार वळखीचे आसात. डिसेंबर ते जानेवारींत लांब देंठ आशिल्ल्या आनी वाटकूळसार चंवरावरी तुऱ्याचेर तोंकदार आनी लांब दांडयार धवीं फुलां आनी
