Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/413

From Wikisource
This page has not been proofread.

३ भाग रानान व्यापिल्लो आसून तातूंत लार्च, पायन, स्प्रूस, बर्च आनी अॅस्पेन हीं झाडां जातात.कॅनडांत स्प्रूस, बाल्क्षम, फर जॅकपायन व्हायट आनी टॅमॅरॅक ह्यो जाती जातात. अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांत पॉप्लर, स्वीटगम, ट्युपेलो, बर्च, अेंश, पायन, सायप्रस ऑक, हिकरी, बॉलनट(अक्रोड), बीच ह्यो मुखेल जाती आसात. आर्फिकेंतल्या मध्य भागांत व्हड रानां आसून तातुंतल्यो मॅहोगोनी आनी ओकोम ह्यो जाती प्रसिद्द आसात.भारतांत केरळ, तामिळनाडू, कर्नाटक, महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, बिहार ओरिसा ह्या राज्यांनी खैर, देवदार,शिसवी, ओक, पळस अशीं जायतीं झाडां आसात. गोंयांत नाणो,मारट, किनळ,जांब, शिसव, हेद, घोटक,शिरस,शिवण, बेल,कवठ, कुडो, खैर, हिरडो, आंबो, पणस, चींच, पिंपळ, वड अशीं जायतीं झाडां दिश्टी पडटात. सादारणपणान लांकडांची संरचना अशी आसता-१)भायली साल: हिकालागून झाडाक राखण मेळटा. 2)भितरली साल: ही साल झाडाच्या पानांत तयार जावपी अन्नरस खांदयांक,खोडाक आनी मुळांक पानयता. 3) ऊतककर स्तरः हो सारको वाडत वता. दर हंगामांत ह्या स्तराचे भितरले वटेन नवें लांकू़ड तयार जाता. ४)वर्सुकीं वा वृध्दी वलयां: हांतुतले दर एक दलय म्हळ्यार दरएक वर्सांतली वाड आसता. 5) रस काश्ठ: ह्या भागांतल्यान झाडाच्या मुळांनी जमनींतल्यान शोशून घेतिल्लीं पोशक द्रव्यां पानांमेरेन पावयतात.6)मध्यकाश्ठाचो लांकडाची संरचना खोडाचो आ़डवो छेद:1)भायली साल 2)भितल्ली साल्र 3)ऊतककर खर 4) वर्सुकी वलयां 5)रसकाश्ठ 6)मध्यकाश्ठ 7)भेंड 8)काष्ठ-किरण. भाग: हांगाचें रसकाश्ठ सुकून घट्ट जाल्लें आसता. ह्या भागांतलें लांकूड इमारतीच्या बऱ्या कामाखातीर वापरतात.7)गर: हो भाग मोव आसता. 8)काश्ठ किरण: हें गर ते साली मेरेनचे वेगवेगळे स्तर जोडटा. हांतूत पोशक द्रव्यां सांठयल्लीं आसतात.

लांकडाचे भायला वटेन वाडपी आनी भितरले वटेन वाडपी अशे दोन भाग आसतात. भायलेवटेन वाडपी लांकडाचे घट आनी मोव अशे दोन उपप्रकार आसतात. घट लांकडां वजनान जड,कणखर आनी बळकट आसतात. अशा झाडाचीं पानां चडशीं रूंद गाड रंगाचीं आसून तांचे धागे घट आसतात. मोव झाडांची पानां लांब,एक सारक्या रंगाचीं आनी एक सारकें पोंत आशिल्लीं, वजनान हलकीं आनी उण्या प्रमाणांत कणखर आनी बळकट आसतात. गूणधर्म:भौतीक नदरेन लांकूड हें घट जॅली स्वरुपाचें आसता तरी ते उदकशोशकय आसता. लांकूड कांय मर्यादेमेरेनच उदकाचें शोशण करूंक शकता. सल,पोत आनी घाट: लांकडाचो सल(आयट) हो लांकडांतल्या घाग्याच्या वा हेर लांबायेक समांतर घटकांच्या झाडाच्या उब्या अक्षाच्या वा लांकडाच्या कांडाचे लांबायेक समांतर कडांच्या सापेक्ष आसपी दिशेकडेन संबदीत आसता. लांकडाचो पोत हो कोशिकांचें सापेक्ष आकारमान आनी आकारमानांतलें वेगळेपण हांचेकडेन संबदीत आसता. तशेंच तो तलम वा भरड आनी एकसारको ना विशम आसूंक शकता. वेगवेगळ्या ऊतकांचीं मांडावळ,सलाची दिशा,रंगामदलो भेद वा ताच्या संयोगांत लांकडांच्या अनुदैधर्य पृश्ठभागार निर्माण जावपी आकृती बंधाक घाट म्हण्टात.

कोशिका भित्ती आनी कोशिका पोकळ्यो हांतूंत झिरपल्लया रसायनीक संयुगाक लागून लांकडाक रंग मेळटा. वेगवेगळ्या झाडांच्या जातींनी वेगवेगळे तरांचे रंग दिश्टी पडटात. रसकाश्टाचो रंग लेव आसता. चड तेंप लांकूड उक्तें उरल्यार ताचो रंग बदलता. ऑक्सिडीभवनाक लागून सगळ्या लांकडांचो रंगछटा गाड जातात.

लांकडाच्या वेगवेगळ्या घटकांनी प्रकाशकाचें परीवर्तन केल्लयान लांकडाक ओडलायणी चकचकसाण येता. लांकूड कापपाचे पद्धतीचेर ह्या गूणधर्माचो परिणाम जावंक शकता. लांकडाक सादारणपणान खास असो वास नासलो तरी कांय लांकडांच्या जातीक एक निश्चित आनी विशिश्ट असो वास आसता आनी ह्या गूणधर्मावयल्यान त्यो जाती वळखूंक येतात. लांकडांत जलांशाचें प्रमाण म्हत्वाचें आसता. लांकडांत जलांश आशिल्लयान ताचें वजन,आकार,उश्णताय निर्मितीची क्षमताय,घटपण,कदबकां आनी कीटक हांच्या आक्रमणाक भेदता अशा वेगवेगळ्या गूणधर्मांचो परिणाम जाता.

जलांश दोन पध्दतीन निदर्शित करूंक येता-1) जलांशाचें वजन आनी ओल्या लांकडाचें वजन हांचें गुणोत्तर, 2)जलांशाचें वजन आनी सुकिल्ल्या लांकडाचें वजन हांचे गुणोत्तर.हांतूत दुसरी