पांड्य(तामीळनाडू) ह्या देशांनी वचून रावले. सावकारी करपी लाड ब्राह्मणावांगडा हेर जायत्या जातींचे लोक लाट देशांतल्यान भायर सरले. लाड पानारी(पान मळ्याचो धंदो करपी), लाड शेट, लाड क्षत्रिय, लाड चव्हाण, लाड वैश्य, लाड साळी, लाड मराठे, लाड वंजारी, लाड कलाल, लाड तेली, लाड दस्सा, लाड सुलेमानी, मुसलमान कसाब, लाड गौड सारस्वत ब्राह्मण हे तांचेमदले कांय लोक. लाड गौड सारस्वत ब्राह्मण हे महाराष्ट्रांत जायते शेंकडे रावतात. तांची भास, कपडे, लग्नपद्दत सारकिल्ल्यो सगळ्यो गजाली तांणी महाराष्ट्रीयांकडच्यान घेतल्यात. लाड ब्राह्मणांनी लाट देशांतल्यान येवन धाराशिव(उस्मानाबाद) ह्या गावांत वसती केली. तांचेमदले कांय लोक तमिळनाडू वा कर्नाटक ह्या प्रदेशांत गेले. कर्नाटकांत गेल्ल्या लोकांमदलीं कांय घराणीं आतां बेंगळूरांत आसात. धाराशिवाक लाड ब्राह्मण सुमार दोनशीं वर्सां रावले. हे लोक खूब गिरेस्त आशिल्ले. तांच्यो बायलोय सोबीत आशिल्ल्यो. धाराशिवच्या राजाची तांचेमदले एके सोबीत बायलेचेर नदर आशिल्ली. पूण ताची इत्सा पूर्ण जालिना देखून ताणें ह्या लोकांक खूब त्रास दिवपाक सुरवात केली. तांचो पैसोय ताणें जप्त केलो. राजाच्या ह्या जाचाक वाजेवन ह्या लोकांनी देशत्याग केलो. इ.स. 1058त ते फत्तेखेर्डाक वचून रावले. थंय सत्पुरूश श्रीपळ सिद्धेश्र्वरमहाराज हांचे वास्तव्य आशिल्लें. मागीर थंयच्यान हे लोक वऱ्हाड, नागपूर, खानदेश ह्या भागांत पातळ्ळे. तांचेवांगडा शेंकड्यान शेंकड्यांचे उपाध्याय गौड गुर्जर ब्राह्मणय आशिल्ले. गुर्जर ब्राह्मण तांची सगळीं धर्मीक कामां वैदीक सूत्रोक्त पद्दतीन करताले. लाड ब्राह्मणांचो मूड करपाचो संस्कार मदीं बंद पडलो. तांची धर्मीक कामां वैदीक सूत्रोक्त पद्दतीन जावपाचीं सोडून पुराणीक पद्दतीन जावपाक लागलीं. अखेरेक लाड ब्राह्मण आपलें ब्राह्मण्यत्वच विसरले. ताचीं कारणां अशीं - पयलें म्हणजे, लाड ब्रह्मणांनी महाराष्ट्रांत आयले उपरांत पयलींचे सावकारी आनी वेपार हे वेवसाय चालूच दवरले. तांतूत तांकां जायती संपत्ती मेळ्ळी. ही वैश्यांची वृत्ती आपणावन संपत्ती मेळोवपाक ते भुल्लुसले, जाका लागून मुळांत आपूण ब्राह्मण आसात हें ते विसरले. दुसरें म्हणजे, मुसलमानांच्या त्रासांक लागून विदर्भांतल्या लाड ब्राह्मणांचेर बाटून मुसलमान जावपाचो प्रसंग आयलो. पूण सुदैवान तांची फकत जानवींच काडून घेतलीं. इ.स.1724त निजाम आनी मोगल हांचेमदीं झूज जालें आनी वऱ्हाड प्रांत निजामाच्या ताब्यांत गेलो. ते उपरांत थंय मुसलमानांचे त्रास, बळजबरी सुरू जाली. तिसरें म्हणजे, लाड ब्राह्मणांनी आपले वांगडा हाडिल्ल्या गौड गुर्जर उपाध्यायांचें अनुदारपण. मुसलमानांनी बळजबरीन तांची जानवीं काडून घेतलीं तरीय गौड गुर्जर ब्राह्मणांक परत तांची मुज बांदून, वैदिक सूत्रोक्त पद्दतीन तांची धर्मकृत्यां करपाक कांयच आडमेळ्ळीं नाशिल्लीं. कारण वेदांचो अधिकार ब्राह्मण, क्षत्रिय आनी वैश्य ह्या तिगांकच आसा. पूण महाराष्ट्रांतल्या ब्राह्मणांनी वेदांचो अधिकार फकत ब्राह्मणांकच आसा असो गैरसमज पातळायलो. गौड गुर्जर ब्राह्मण ताका बळी पडले. ताकालागून तांणी लाड ब्राह्मणांची धर्मीक कृत्यां पुराणीक पद्दतीन करपाक सुरवात केली.
लाड ब्राह्मणांचो हो विस्मृतीचो काळ सारको खंयचो तें सांगपाक जायना. पूण इ.स. च्या 19व्या शेंकड्याचे अखेरेक हांचेमदल्या कांय लोकांक आत्मसंशोधनाची इत्सा जाली आनी तांणी आपल्या समाजाची म्हायती एकठांय करपाक सुरवात केली. विदर्भांतल्या मलकापूरच्या कांय लोकांक आनी विष्णु मोतीराम देऊळगांवकर हाका आपल्या ब्राह्मणत्वाची जाण आयली आनी ताणें ती आपले जातीच्या लोकांक पटोवन दिली. ताचे उपरांत 1926च्या मे म्हयन्यांत मेहकर ह्या गांवांत ह्या लोकांची बसका जाली आनी ते बसकेंत दक्षिणी ब्राह्मणांक वेदोक्त पद्दतीन तांचे संस्कार आनी धर्मकर्मां करचीं म्हणून मागणी जाली. तेप्रमाण फत्तेखेर्डाच्या गुर्जर गौड ब्राह्मणांनी ही मागणी मान्य केली आनी तशे ते रावपाक लागले.
- कों.वि.सं.मं.
लाठ: बांय वा व्होंडको हातुंतले उदक उसपुपाचें एक पारंपारीक, गांवगिरें साधन. कुळागर वा तत्सम बागायतीक उण्या श्रमान आनी उण्या वेळान उदक शिंपपाक उपेगी पडपी हें साधन. जंय उदक मेळपाची शक्यताय आसा थंय बांय वा व्होंडको खणटात. ताचे देगेर ही लाठ बसयतात. एके उबे म्हेडीर एक आडवी दांडी अशे तरेन बसयतात की, ती ते म्हेडीचेर समतोलपण राखून वयर सकयल सहजतायेन घोळूंक शकता. हे दांडयेच्या बांयच्या काठाभायर उरपी तोंकाचेर थरावीक वजनाचो फातर वा तत्सम वस्तू बांदतात. जाल्यार दुसऱ्या तोंकाक कोंडो वा राजू बांदून ताच्या दुसऱ्या पोंताक उदक भरपाचें आयदन कोळंब वा पत्रो/प्लास्टिकचो डबो, चामड्याची पिशवी बांदतात. बांयच्या काठार एक लांकडी वा लोखणी पाटी दवरतात. हा पाटयेर उबो रावन लाट चलोवपी मनीस राजू वा कोंडो ओडून आयदन बांयच्या उदकांत बुडयता. तें बुडल्या उपरांत आनी मनशान भार सोडल्या उपरांत दांडयेच्या दुसऱ्या तोंकाक आशिल्ल्या वजनाक लागून उदकान भरिल्लें आयदन आपसुकीच वयर सरता आनी बांयच्या कांठार तयार केल्ले ल्हानशे टांकयेंत रखता. थंयसावन तें फुडें पाटामदल्यान बागायतीक पावता. आयदन रितें जालें की,
