Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/436

From Wikisource
This page has not been proofread.

लाव्हरां, शाल ल्ची आल्फाँस पेटयेचेर म्हण्टात ती बैठकीची लावणी. ही शणदारीत बसोवज ठुमरीच्या (३) तमाश्मणिशंच्या फडांत म्हण्टात ती आळी जाची, सोंगाडद्या ह्या कलावंतांच्या नृत्याभिजयाज ऍणपी ती तमाशांतली लावणी. तमाशांतली लावणी आजी शाहिरी लावणी ही एकेकदां झाएकोशी आसता. दोजयकडेज वाद्यां वाजोवपी आजी फाटल्याज सूर धरपी गायक- वादक आसतात. ही लावणी संवादात्मक आसता. तातूंत फक्त प्रस्ज-जापूच जासतात. जाल्यार तातुंतलें उतरांचें आजी कल्पजांचे गुंथप अशे तरेज केल्ले आसता, लावणी सादर जातला एक जिवो समरप्रसंण पळयल्लयाचो आनंद मेळटा, हे लावणेचीं उतशं चालीवयल्याज जो लावणेचो प्रकार आयला ताचे आजीक स पोटप्रकार पडटात, तांचीं जांवां अशीं आसात - (१) वणाची, (२) बालेघाटी (३) छक्कड, (४) जुन्जरी (५) धावती वा झडटी आली (६) होद्याची. शब्दरचजेवयल्याज वा वृतावयल्याज जो लावणेचो प्रकार झांणप जातात. तातूंत फटको, पद, आया हे प्रकार दिसतात. विशयाचे नदरेन लावणेत बायल दादल्तो संबंद आळी त्या परत येतात, शृंणाशचे सगळे भेद लावणीकाशंजी रंणयल्यात. तशेच पुराणीक, अध्यात्मीक आजी हेर लोकीक विशयांचेश्य जायती लावणीरचला जाल्या. गणपती, शंकर, विष्णु ह्या देवतांची स्तुती; कप्तलेय पुराणकथेचें दीर्घकथज; तुळजापुर - पंढरपूर ह्या क्षेत्रांचीं वर्णजां; वैशण्याचेश् उपदेश; सावित्रीहश्धिंद्र हांचीं आश्व्याजां; लक्ष्मी - पार्वती, कृष्ण-शघा संवादः शुरूकृपा; यूढ अध्यात्मीक अणभव अशे तरेचे विशय लावण्यांजी मेळटात. भेदीक लावण्यांजी कूटप्रश्न, कुवाडीं, उमाणीं आजी तांच्यो जापो आसतात. तातूंत कलणी आजी तुश हे दोज पक्ष आसतात. हातुंतूय अध्यात्मीक आजी लोकीक अशा दोजय विशयांचेर आसात. दुकळाचेर तेच भाशेज बदलत्या काळाविशीं एवंत उक्तावपी लतेणीत लावण्यो आसात. मध्वमुजीश्वर, अमृतराय, देवनाथ, दयाळजाथ, विष्णुदाप्त माहूरकर ह्या संतांजीय कांय उत्तम अध्यात्माचेर लावण्यो बश्यल्यात हालींच्या काळांत तमाशाप्रधान मराठी चित्रपटांत लावणीचो आस्पाव - कों .वि. सं. मं. लाव्हरां, शार्ल ल्ची आल्फाँस : (जल्म : १८ जूज १८४५, पॅरिम; मरण : १८ मे १९२२ पॅरिस). Ꮡ?Ꮡ कोंकणी विश्वकोश : ४ सजिवांचेर उपजिविका कएपी सजिवाश्मंबंदीच्या विज्ञानाचो तज्ञ). ताणे मजशांतल्या मलेरियाक कारणीभूत आसपी पशजवीचो सोद लायलो. ह्या आजी प्रजिवांक (प्रोटोझोआंक) लागून जावपी हेर शेणासंबंदी ताणे केल्लद्या कायश्विातीर १९0७ वसच्यिा शरीरक्रियाविज्ञान आजी वैजकी विशयाच्या जोबॅल पुरस्काशचो भोवमाज मेळ्ळो. स्ट्रॉसबुर्गाक ताचें वैजकी शिक्षण जालें. १८७0 - ७१ त जाल्लया फ्रैंको -प्रशियल झुजांत ताणें लश्करी वैज म्हणून काम केलें. १८७४त एकोल द्यूव्हाल द ग्रेस हे लश्करी संस्थेत ताची प्राध्यापकपदाचेर जेमणूक जाली. १८७८-८३ ह्या काळांत ताणे आल्जेरियांत लश्कशंत काम केले आली थंय ताणे मलेरियासंबंटीं संशोधन करूठा 9८८0 वसतिाच्या जित्या कारकाची सोद लायलो. ते उपरांत पयलतींचेच संस्थेत ताणे लश्करी भलायकेचो प्राध्यापक (१८८४ - ९४) म्हणूज आनी कांय काळ प्रशासकीय पदांचेर काम करतकच १८९७ वसाँ लश्करी जोकरी सोडली आजी पॅरिझांतल्या पाश्चर इन्स्टिट्युटांत गेलो. १८९७ वसा सावन ताणे मनीस आळी प्राणी हांचेमदल्या एगताच्या परजिवीजन्य पिडांचेए संशेोधज केलतें. उशण कटिबंधीय वैजकांतल्या संशेघजाच्या विकासाचेर ताची व्हड प्रभाव पडिल्लो. व्हिदेशेग, लिशमॅजिया प्रजातीतल्या प्रजिवांपसूज जावपी पिडा आजी हेर प्रजीवजव्य मेळील्ली शक्कम ताणे उ9ण कटिबंधीय पिडांवयल्या संशोधनाश्वातीर पाश्चर इन्स्टिट्युटांत एके प्रयोगशाळेची स्थापणूक करपाक वापरली. १९0८ वसा ताणें झोझायटी द पॅथॉलॉजी एक्झॉटिक ही संस्था स्थापज केली. तो बारा वझाँ हे संस्थेची अध्यक्ष आशिल्लो. फ्रांसाचे अॅकॅडेमी ऑफ सायन्सीसाळ ताका १८८९ वसि पुरस्कार दिवज १९09 वसा वांगडी म्हणूज ताची निवड केली. तो अॅकॅडेमी ऑफ मॅडिसिजाचो 9८९३ वससिावन वांगडी आळी उपशत अध्यक्ष आशिल्लो. ताणे आपले संशोदन कार्य टिपणां आळी संस्मरणिका तशेच व्हड प्रमाणांत प्रबंदिकांच्या रुपांत उजवाडायलें. तातूंत Trypanosomes et trypanosomiasis (EfềīFH HEİGH ETừ HFTET, 9908), Trait des fievres Palsustres avec la description des microbes du Paludisme (9ććð) 3HTGİ Trait des maladies et Epidemies des armees (9c99) FIT Mafft 3TFTT जाता. - कों. वि. सं. मं. लाशें : (पळेयात कात). लॉक जॉज : (जल्मः २९ ऑगस्ट १६३२ रिंग्टन - इंग्लंड; मरणः २८ ऑक्टोबर १७0४), इंग्लीश तत्त्वणिळ्याव्नी आजी शजकीय अभ्यासक, �