लॉरॅन्स,अर्नस्ट आॅरलाँडो
यॆवजण्यॊ कार्यरत केेल्यॊ आनी मर्चट शिपिंग अॅक्ट (१९०६),पेण्ट्स अँड डिझायन्स अॅक्ट (१९०७), द पोर्ट आॅफ लंडन अॅक्ट (१९०८) सारकिले प्रागतिक कायदे करून गोदी कामगारांचें जिवीत सुदारलें. तशेंच ताणें वेपारी तारवां आनी तांचे मक्ते हांचेर नियंत्रण हाडलें आनी लंडन बंदर प्रधिकरणाची स्थापना केली.हर्बर्ट हॅन्ऱी आॅस्क्किथ (१९०८-१६) प्रधानमंत्री जाल्या उपरांत ताचेकडेन अर्थ खातें सोंपयलें. (१९०८).१९०९त ताणें क्रांतीकारक लोकाभिमुख अर्थसंकल्प संसदेत सादर केलो.बियर, तंबाकू, गॅस, स्पिरिट ह्या वसस्तूंवयली शुल्क आकारणी, अबकारीक कराबगर वासरो हक्कान आयिल्लें उत्पन्न,मृत्यूशुल्क आनी जमनीविशींचे वेव्हार हांचेर ताणें आयकर लायलो. १९११ वर्सा ताणें राश्ट्रीय बेरोजगार विमो येवजण कायदो संमत करून बेकारीचो प्रश्र सोडोवपाचो यत्न केलो.
पयल्या म्हाझुजांत लाॅयडान आक्रमक जावन जर्मनीआडचे भूमिकेक चोख उत्तर दिलेंं.सुरवेक झुजा साहित्याचो मंत्री (१९१५)आसतना ताणें नवे कारखाने उगडून कामगारांचे प्रश्न सोडयले आनी दारू गुळ्यांचेंउणेंपण भरून काडलें. तशेंच सक्तीची लश्करी सेवा जाहीर करून सैन्यदलाचें संयोजन केलें.किचेनरच्या मरणाउपरांत तो झुजामंत्री जालो (१९१६). ७ डिसेंबर १९१६ ह्या दिसा हर्बर्ट आॅस्क्किथाक राजिनामो दिवचो पडलो आनी ताच्या जाग्यार लाॅयड-जाॅर्ज प्रधानमंत्री म्हणून वेंचून आयलो.झुजकाळांत ताणें कणखर भुमिका घेतली. मार्शल फेर्दीनां फोशच्या हुकमतीखाल ताणें सगळ्या लश्करी दलांचें एकीकरण केलें.इश्ट राश्ट्रांक जैत मेळ्ळें आनी इंग्लंड संकटांतल्यान भआयर पडलो.१९१८चे वेंचणुकेंत तो परत वेंचून आयलो. व्हर्साय शांतताय तहाच्या (१९१९) मसुद्यांत ताचो व्हड वांटो आसा. म्हाझुजकाळांत ताणें समाजीक सुदारणांचेर नेट दिलो.लाॅयडान कन्झर्वेटिव पक्षाच्या सहकार्यान आयर्लंडांतली दडपशाय बंद केली आनी आयर्लडाक स्वतंत्र देश म्हणून मान्यताय दिली. मागीर कामगारांमदलें ताचें फाटबळ उणें जालें. तशेंच ग्रीक धर्जिणें धोरण आपणायल्ल्यान ताचेर संसदेचें रागणें पडलें आनी अर्थीक संरचणुकेखातीर दिल्लीं आश्र्वासनां तो पाळपाक शकलोना. देखून ताका राजीनामो दिवंचो पडलो. मरचॆपयलीं कांय म्हयने ताका सरदारकी मेळिल्ली. ताणें बाॅर मॅम्वार्स (स खंड 1933-36) आनी मॅम्वार्स आॅॅफ पीस काॅन्फरन्सिस (1939) हे झूज विशयक दोन म्हत्वाचे ग्रंथ बरयले.
-कों. वि. सं. मं.
ललाॅॅरॅन्स, अर्नेस्ट आॅरलाँडो : (जल्म:८ आॅगस्ट १९०१,कँटन -साऊथ डकोटा; मरण:२७ ऑगस्ट १९५८, पॅलो अॅल्टो (कॅलिफोर्निया)). अमेरिकन भौतिकीवीज्ञ..सायक्लोट्रॉन ह्या ऊर्जा मेळोवपी पयल्या कणवेगवर्धकाचो सोद लायिल्लेखातीर टाका १९३९ वर्साच्या भौतिकीच्या नोबॅल पुरस्काराचो भोवमान मेळ्ळो. १९२२ वर्सा ताणें साऊथ डकोटा विद्यापिठाची रसायनशास्त्रांतली बी.ए.,१९२३ वर्सा मिनेसोटा विद्यापिठाची एम. ए. आनी १९२५ यॅल विद्यापिठाची भौतिकींतली पीएच्.डी. हयो पदव्यो घेतल्यो. यॅल विद्यापीठांत दोन वर्सा राश्ट्रीय अधिछात्र आनी एक वर्स भौतिकीचो सहाय्यक प्राध्यापक म्हणून काम करतकच १९२८त तो बर्कलीच्या कॅलिफोर्निया विद्यापिठांत सहयोगी प्राध्यापक आनी दोन वर्सा उपरांत प्राध्यापक जालो. लॉरॅन्सान मुखेलपणान अणूकेंद्रीय भौतिकींत संशोधन केलें. 1929 वरसा पयलीं ताणें सायक्लोट्रॉनाची कल्पना मांडली. एम्. एस्. लिविंगस्टन ह्याताच्या विद्यार्थ्यान हो प्रकल्प हातांत घेवन १३००० इलॅक्ट्रॉन-ल्होल्ट इतले ऊर्जेमेरेन प्रवेगित केल्ले प्रोट्रॉन मेळोवपाक जैत जोडलें.लॉरॅन्सान दुसरो सायक्लोट्रॉन उबारुन ताच्या आदारान १२ लाख इलॅक्ट्रॉन-ल्होल्ट ऊर्जेचे प्रोट्रॉन मेळयले. ही उर्जा अणूकेंद्रीय विघटन करपाक पावताली. हें संशोधन फुडें चालू दव पाखातीर बर्कलेक कॅलिफोर्निया विद्यापिठाची रेडिएशन लॅबोरेटरि ताणें उबारली आनी तिचो तो १९३६ वर्सा संचालक जालो. ह्या संचालकपदाचेर आनी विद्यापिठांतल्या प्राध्यापकपदाचेर ताणें निमाणेमेरेन काम केलें. ताचो धाकलो भाव जॉन लॉरॅन्स हाच्या आदारान ताणें सायक्लोट्रॉनाच्या जीववैज्ञानिक आनी वैजकी उपेगासंबंदीं संशोधन केलें. सायक्लोट्रॉनाचीं व्हड आनी चड बळिश्ट रुपां लॉरॅन्सान तयार केलीं. दुसर्या म्हाझुजांत अणूबाँब तयार करपाखातीर लागपी युरेनियम (२३५) वेगळें करपाची विघुत् चुंबकी प्रक्रिया कार्यावळीचो तो मुखेली आशिंल्लो. ह्या कार्या भायर ताणें एका रंगीत दूरचित्रवाणी चित्रनळयेचोय सोद लायिल्लो आनी तिचें पेटंट घेतिल्लें ताणें विघुत् कीट विसर्जनाचो अभ्यास करपाखातीर ३ अब्जांश सॅकंद इतल्या उण्या काळाचें मापन करपाचे पद्दतीचो सोद लायिल्लो. नोबॅळ पुरस्कारवांगडाच ताका फ्रँक्लिन इन्स्टिट्युटाचें एलियट क्रिसंन पदक, नॅशनल अॅकॅडेमी ऑफ सायन्सीसचो कॉमस्टॉक पुरस्कार , रॉयल सोसायटीचें ह्यूज पदक तशेंच फॅराडे पदक आनी एन्रीको फेमीं पुरस्कार हे भोवमान मेळ्ळे. तो अमेरिकेची नॅशनल अॅकॅडेमी ऑफ सायन्सीसं, स्विडिश अॅकॅडेमी, सोविएत अॅकॅडेमी ह्या वैज्ञानिक संस्थांचो वांगडी आशिल्लो.ताच्या भोमानाखातीर लॉरॅन्स बर्कली रेडिएशन लॅबोरेटरी आनी लॉरॅन्स लिव्हरमोर नॅशनल लॅबोरेटरी ह्या प्रयोगशाळांक, लॉरॅन्स हॉल ऑफ सायन्स ह्या संग्रहालय आनी संशोधन केंद्राक तशेंच १०३ अणूक्रमांकाच्या मूलद्रव्याक लॉरॅन्साचे नांव (लॉरॅन्सियम) दिलें. ताचें चडशें संशोधन कार्य 'द फिजिकल रिव्ह्यु' आनी प्रोसिडिंग्स
