तिपमाज, शाब्रिएल्त : (जल्म : १६ ऑगस्ट १८४५, होलतेश्चि - लक्झेंबर्णः मरण : १३ जुलय १९२१, कॅनडा). काडिल्लेरवातीर ताका १९0८ वसच्यिा भौतिकीच्या जोबॅल पुश्काशचो सळ्मान मेळ्ळी. स्थायीक जाली आली ताचे शिक्षण एकोल जॉर्माल हातूंत जालें. १८७३ वर्सा जर्मजीतले विज्ञाज शिक्षणाचे पद्दतीचो अभ्यास कएपाश्वातीर घाडिल्लया सरकारी वैज्ञानिक मंडळाचेर ताची जेमणूक जाली. ताणे व्हिल्हेल्म कूजे आजी जी. आर्. किश्श्वोफ हांचेवांगडा हायडल्बर्गाक आळी हेमाल हेल्महोल्ट्स हाचे वांगडा बर्लिजाक काम केलें. १८७८ वर्सा तो पॅरिस विद्यापिठाच्या विज्ञाज फांट्यांत रुजू जालो आजी १८८३ त गणितीय भौतिकीच्या प्राध्यापकपदाचेर ताची नेमणूक जाली. तीज वझाँ उपरांत तो प्रायोगिक भौतिकीचो प्राध्यापक जालो आजी फुडें संशोधज प्रयोगशाळेची संचालक जालो. ही प्रयोगशाळा उपशांत सोरबॉन विद्यापिठाक दिल्ती आजी जिमाणे मेरेल गाब्रिएलान तिच्या भौतिकीच्या खूब फांटयांजी देखीक - विद्युत्, उश्माणतिकी, प्रकाशकी आजी प्रकाश रसायजशास्त्र, ताणें मूलभूत महत्वाचें कार्य केलें. १८७३ वसा ताणे आपल्याच जांवाज वळ्युवुपी सामको उणो (१/ १000 वोल्ट इतल्लो) विद्युत् दाब मेजपी विद्युत् मापकां विकसित कल्पक प्रयुक्त्यो तयार केल्यो आजी प्रमाणभूत उपकरणांजीय सुदारणा केल्यो, ज्योतेिशशास्त्रांत ताची उसीलस्टेंट ह्या उपकरणाची सोद महत्वाची मापकाची येवजण तयार केल्ली, कालमापन्नांतल्या व्यक्तिगत दोशांची आजी अतिसंवाहक विद्युत् मंडलांतल्या प्रवर्तजासंबंदीं हायके कमलिंग - ऑनेस हाच्या कायपियल्तीं प्रारंभिक महत्वाचे कार्य केले. प्रक्रिया हें गाब्रिएलाचे कार्य सगळ्यांत महत्वाचें मानतात. हे प्रक्रियेची सिध्दांत ताणें १८८६ वसा विकसित केल्लो. पूण ती प्रत्यक्षांत हाडपाक खूब अडचणी आशिल्लयो. खुबशा प्रयोगाउपरांत ताणे अॅकॅडेमी ऑफ सायल्सीस हिक ही प्रक्रिया 9८११ वस कळयली. हे प्रक्रियेचो पुराय ኧ35 कोंकणी विश्वकोश : ४ सिध्दांत ताणे १८९४ वसा उजवाडायलो. रंजीत छायाचित्रणाची ही एकमेव सरळ पद्दत प्रसारीत जावपाक खूब कळाव लागतालो. ताका लागूज ती मंद आजी वाजेवणी आशिल्ली. तातूंत मूळ प्रतिमेवयल्थाज तिच्यो प्रतीय काडूक मेळजशिल्लयो. ह्या कारणांक लागूज ही पद्दत चड लोकप्रिय जालिजा. पूण रंगीत छायाचित्रणाच्या विकाझांतलो तो एक महत्वाची पांवडी आशिल्लो, लितपमाजाचे संशोधन कार्य चडशे पेंश्सि अॅकॅडेमी ऑफ सायक्सीसीकडेन ताणे केल्या पञवेव्हाशच्या स्वरत्रपांत आसा. १८८३ वसf तो 3ोंकॅडेमी ऑफ सायन्सीसचो वांगडी जालो आजी १९१२ त तिचो अध्यक्ष जालो. तो ब्युरो द लॉजिटयूइसच्या मंडळाचो वांजडी आशिल्लो तशेच लंडनचे रॉयल सोसायटीचो पश्देशी वांगडी आशिल्लो. एका शिश्टमंडळाचो वांगडी म्हणून तो कॅनडाक गेल्लेकडेज परत येतजा - कों. वि. सं. मं. लिपमाज, फ्रिट्स आल्बर्ट : (जल्मः १२ जून १८९९, कोनिज्जबर्ण-जर्मनी, मरणः २४ जुलय १९८६, पकिप्सी-व्यूयॉर्क). जर्मन – अमेरिकन जीवश्झायनशास्त्रज्ञ, कोशिकी चयापचयात महळ्याश् पेशींनी सतत जTवपी भेौतिक आनी श्सायनीक घडामोडींजी महत्वाच्या आशिल्लया कोएंझायम-ए ह्या उत्प्रेरक पदार्थाचो मोद शरीरक्रियाविज्ञाल वा वैजकी ह्या विशयाचो १९५३ तझच्यिा जोबॅल पुरस्काराचो भोवमाज वांटूल मेळ्ळो. लिपमाज हार्णे कोजिज्जबर्ण, बर्लिज आजी म्युजिक ह्या विद्यापिठांजी वैजकीचे शिक्षण घेवळ १९२४ वसf बलिर्नल विद्यापिठाची एम्.डी. पदवी घेतली. बर्लिजच्या कयसर व्हिल्हेल्म इन्स्टिट्युटांत ओटो मायरहोफ हाचे प्रयोगशाळेत झहाय्यक म्हणूज काम करूज १९२७ वसा ताणें पीएच्.डी. पदवी मेळयली. उपरांत हायडल्बर्ण विद्यापिठांतले मायश्होफ हाचेच प्रयोगशाळेत १९२७ - ३0 ह्या काळांत ताणे संशोधन केले. १९३0 वर्मा तो कायझर व्हिल्हेल्म इन्स्टिट्युटांत संशोधल सहाय्यक म्हणून परत गेलो.१९३१-३२ त ताणे व्युयॉर्कातल्या रॉकफॅलर इन्स्टिट्युटांतले पी. ए. लेव्हीज हाचे प्रयोगशाळेत रॉकफॅलर अधिछात्र म्हणून काम केलें. ते उपरांत ताणे कोपॅजहायजच्या काल्र्सबर्ण प्रतिशठाळाचे जीवरसायनशास्त्रीय प्रयोगशाळेत १९३२ - ३९ त काम खुकुलांतल्या जीवरसायजशास्त्रीय विभागांत संशोधन सहाय्यक पदाचेर काम केलें (१९३९ - ४१). १९४४ वसf तो अमेरिकेची जागरीक जालो. बॉस्टजच्या मॅसॅच्युसेंट्स जजरल हॉस्पिटलांत १९४१ वससिावज शस्त्रक्रियाविद्या विभागांत संशोधल सहयोगी आजी उपशांत थंयच्या
