धडपड हाकालागून वायट मनोवृत्ती निर्माण जावपाचो चड भंय आसा। ताका लागून त्या मनशाचें आनी पर्यायान समाजाच्या मानसीक आरोग्याक बादा येता। देखून लैंगीक शिक्षण दिवन भुरग्याचे तेविशीं गैरसमज पयस करप सैमनिर्मित वस्तुस्थितीची फावत्या शब्दांत वळख करून दिवप आनी विवेकान वायट वृत्ती ताब्यांत दवरपाक मदत करप हें चड म्हत्वाचें।
कांय आदिवासी जातींत गोठुल, (घोंटुल, गिटिओरा) आदी नांवांनी अस्तित्वांत आशिल्लीं युवाघरां लैंगीक शिक्षणाचे नदरेन म्हत्वाचीं आसात। ह्या युवाघरांत थारावीक पियाये उपरांतचीं आंकवार चले चलयो रातचीं रावपाक वतात। हांगा लैंगीक जिणेची आनी फुडारपणाची कला शिकूंक मेळटा।
लैंगीक शिक्षणाचे कल्पनेचो उगम जावन बरोच काळ लोटला। पूण आजूनय फावतशी हे कल्पनेक चालना मेळूंक ना़। धर्मीक, संस्कृतीक, सामाजीक वेवस्थेंतल्या पारंपारीक विचारांत आमुलाग्र बदल घडोवन आयले बगर, लैंगीक शिक्षण हो क्रांतिकारी विचार समाजमनांत मूळ धरूंक पावचोना। तेखातीर लैंगीक शिक्षणाची पूर्वतयारी हो मतपरिवर्तनाचो कार्यक्रम तितक्याच नेटान फुडें वचूंक जाय।
-कों। वि। सं। मं।
लोककथा: एक लोकसाहित्य प्रकार। संस्कृतीक आशय आशिल्ल्यो आनी एके पिळगेसावन दुसरे पिळगे कडेन मौखीक परंपरेन जतन केल्ल्यो कथा। लोककथा ह्यो पारंपारीक आसल्यो तरी त्यो एका प्रदेशांतल्यान दुसऱ्या प्रदेशांत, तशेंच एके संस्कृतीसावन दुसरे संस्कृतींत सहज रिगपाक शकतात। पूण अशें करतना ते लोककथेच्या रूपांत थोडोभोव बदल जावपाक शकता। सद्या चडशो लोककथा लिखीत रूपांत ग्रंथबध्द जाल्ल्यो आसात। लोककथांचो उगम केन्ना आनी खंय जाल्लो हें निश्चीतपणान सांगप खूब कठीण।
भारतांतल्या कथांची परंपरा खूब पोरणी़। वैदिक वाड्मयांत कथांचो साबार कडेन उल्लेख आयला। उपरांत पुराणवाड्मयांत तांचो आंकडो खूब वाडलो आनी तांच्यांत विकासूय जाल्लो। सुरवेक वररूचीन प्राकृत भाशेंत आनी उपरांत गुणाढ्यान पैशाची प्राकृत भाशेंत लोककथांचो व्हड संग्रह रचपाचो वावर केलो। बृहत्कथा ह्या नांवान अखिल भारतीय स्वरूपाचो हो ग्रंथ प्रसिध्द आसा।
लोककथांचे निर्मितीविशीं विंगड विंगड मतां चालंत आसात। मानवी अस्तित्वाचे सुरवेचे अवस्थेंत मनशान सैमांतल्यो ज्यो भोवरूपी घडामोडी अणभवल्यो आनी तांचे जे अर्थ लावप जाले तातूंतल्यानूच सैमीकरूपकवादी कथांचो जल्म जालो अशें मानतात। उपरांत सैमाविशींच्या गिन्यानांत थोडी थोडी भर पडत रावून 'देव' कल्पनेचो जल्म जालो, तशें मुळाव्या सैमिकविशींच्या कथांनी देवा विशींच्यो कल्पना आनी तांचे वयली श्रध्दा हांची भर पडली। तातूंतल्यानूच निथ्यकथा वा दैवकथांचो जल्म जालो। सुरवेच्यो वा मुळाव्यो कथा ह्यो मुखेलपणान सैमिक घटनांचेरूच आदारल्यात। उपरांत धर्मसंबध्द विधींखातीर विधीकथा अस्तित्वांत आयल्यो। ह्यो कथा मुखेलपणान विधींचें स्पश्टीकरण करतात।
भुगोलीक नदरेन पयसुल्ल्या प्रदेशांतल्या कथांभितरूय साबार खेप सारकेपण दिसता। हाचें कारण म्हळ्यार भोंवत्यो जमाती आनी वेपारी हांचे वांगडा ह्यो कथा मुळावे सुवातीवयल्यान वेगवेगळ्या प्रदेशांनी वा देशांनी पातळत गेल्यो। त्या त्या समाजाप्रमाण तांकां मातशें दुसरें रूप प्राप्त जालें, तांकां फांटे फुटले। अशे रितीन तांचीं खूब रूपां अस्तित्वांत येवन त्यो एके पिळगे सावन दुसरे पिळगेकडेन मौखीक परंपरेन फाटलीं हजार वर्सां चलत आयल्यात। कांय लोककथांक काळा उपरांत एक खाशेलें वाड्मयीन रूपूय मेळ्ळें। भारतांत सूत, मागध, चारण, भाट, नट, नर्तक हांणी परंपरेन साबार कथागितां रचलीं, जतन केलीं आनी तांचो प्रसारूय केलो। बृहत्कथा, पंचतंत्र, कथासरित्सागर, हितोपदेश, वेताळपंचविशी, शुकबहात्तरी, जातककथा, जैन चूर्णी ह्योय लोककथाच आसात। तांचें खाशेंलपण म्हळ्यार त्यो लोकभाशेंत रचल्यांत।
भारतीय लोककथांच्या संकलनांचे कांय रितसर यत्न जाल्यात। मेरी फ्रीअर हिणें 'ओल्ड डेक्कन डेज' हें लोककथांचें संकलन १८६८त उजवाडायलें। 'इंडियन फॅरी टेल्स' हें अयोध्या प्रांतांतल्या लोककथाचें संकलन १८८०त मिस् स्टोक्स हिणें केलें। सर रिचर्ड टेंपल हाणें लोककथांच्या संग्रहाचें शास्त्रोक्त वर्गीकरण करपाचे रितसर यत्न सगळ्यांत पयलीं केले। 'लेजंड्स ऑफ पंजाब'(१८८३) हें ताचें संकलन प्रसिध्द आसा। एका तेंपार फकत जिबेर घोळपी आनी जिबेवयल्यान कानार पडपी लोककथांचें लिखीत रूपांत संकलन, लागीं लागीं सगळ्यांच भाशांनी जावंक लागलां -कों। वि। सं। मं।
लोककला: जनसमुदायाकडल्यान उत्स्फर्त असो जाल्लो कलाआविश्कार। पारंपारीक पद्दतीन अवगत जाल्लो, गांवगिऱ्या घाटाचो तसो थाटाचो कला प्रकार। लोककला हो लोकांचे दीसपट्टे जिणेचोच एक भाग। लोकजिणेंत गितां, नाच नाट्य, हस्तकला आनी हेर सगळे आविश्कार दीसपद्दे गरजेचो एक वांटो म्हूण सहज घडून वतात। कसल्या ना कसल्या कामा कडेन वा कृतीकडेन तांचो संबंद उरता।
होवयो, धालो, फुगडी, बालगितां, वेगवेगळ्या सणापरबे वेळार म्हणपाचीं गितां वा नाच, वेगवेगळ्या विधींवेळार काडपाचीं चित्रां वा शिल्पां, रांगोळीं, मुर्तीकरण, वेगवेगळ्या सणां वेळार करपी वेगवेगळे खाद्य पदार्थ, ह्यो सगळ्यो कला पारंपारीक लोकजिणेचो
