सरळ, सुबोध आजी झर्वसुलभ आसतात. हे तीनूय गूण तांच्या वेवसायिक स्वरुपांतूय आसतात. लोकजाचाचे एक एवाशेलपण म्हणजे ताचे शिक्षण कोणाक घेवंचें पहला. पळोवजूच ते आपसूक येतात. पयलींचे संस्कार आजी फाव अशा वातावरणाकलागूज भुरण्यांकूय सोंपेपणी लोकनाचाचे शिक्षण मेळटा. लोकळाचाचे जायते आविश्कार प्रकार जायत्या देशांतल्या वेगवेगळ्या संस्कृतींत काळाच्या ओघांत युग्मजाच अशे तांचे जायते प्रकार जातात. धर्मविधियुक्त जाच : माजवइतिहासाच्या सगळ्या अवस्थांजी धर्मविधीचो एक भाग म्हणूज समूहजाचाचे जायते प्रकार जिमणि जाले. चडकरूज आदिम, तशेंच आदिवाझी जाचांचो जल्म आदिम यातुश्रध्टेंतल्या विधीतल्याज, घर्मीक उत्सव - भक्तीतल्याज तशेंच सैमीक शुपीत अज्ञात शक्तींचेर तांबी मेळोवपाचे प्रेरणेतल्यानं जाल्लयाची दिसता. मृतात्मे, भुतांश्वेतां साशकिल्लया पैशाचिक शक्तींक वश करूज घेवप वा तांकां काबूंत हाडप अशी प्रेरणाय ताचेफाटल्याज आशिल्लयो. ताकालागूज हे जाच जोशभरीत झपाटिल्ले अवस्थेत करताले. कांय लोकजाच शेणजिवारणाच्या उद्देशाजूय करताले. आदिवासींच्यो श्रध्दा आकृतिबंध हातूंत उदेल्ले दिसता. फुडें शेतीसंस्कृतीत घजधान्य समृध्दी, सुफलता, मृणयेंतलें यश, झुजांतलें जिश्वप अशा जायत्या प्रेरणांजी, मरण अशा घटनाप्रसंगांजी करतात ते श्वास अशे प्रसंगोचित लोकजाच आशिल्ले. तशेच कांय पुर्विल्लया समाजांतूय प्रणयाशघजपर लोकजाचूय प्रचलित आशिल्ले. कालांतशल लोकनाचांफाटलो मूळ धर्मीक हेतू फाटीं पडलो आळी ते फकत लोकश्झिवणेएवातीर कश्पाक लाणलने. भारतांतली शझक्रिडा आजी शझजाच हे उत्कट श्रृंगार आजी भक्ती हांची एक देश्व आसा. माबूज तांची उपासजा करतालो. तांच्या हालचालींचे अनुकरण केल्यार येतली अशी ताची श्रध्दा आशिल्ली. ही श्रध्दाय मूळ यातुश्रध्दाच आशिल्ली. ह्या उद्दिश्टांतल्याज जायते वैचित्र्यपूर्ण प्राणिनाच जल्माक अनुकरण करीत जाच करताले.जायते प्राणिज्ञाच मागीर लोकरंगभूमीचे आदिश्कार म्हणूल विकसीत जाले. शिकाएलाच : प्राणिजाचांचेच विकसित रूप शिकाशनाचांत दिसता. अपेक्षित शिकार मेळची म्हणूज शिकाश्चेि आभिचारीक जाच 宮{9○ कोंकणी विश्वकोश : ४ झूजजाच : आदिवासी टोळयो सुपीक भूप्रदेशांचेर ताबो मेळोवपाश्वातीर परस्पर झुजां करपाक लागल्यो, तेव्जापसुनूच आदिवासी करपारवातीर अशे जाच करताले. आजुजूय कांय जमातींजी अशे जाच करतात. वेवसायीक लोकजाच : मजीझ व्हंयेचे देणेरं सुपीक वाठारांत वसती करून शवपाक लतागलतो तेनजा चडकएतन्न शेतवड कएप आनी जजावशं पोसप हे दोज ताचे मुश्वेल वेवसाय आशिल्ले. ह्या वेवसाय विशिश्ट कामांचे, तातुंतल्या हालचालींचे आजी सदच्या कामांचे श्वास अशें शैलीबध्द पडबीब तांच्या जाचांतूय पश्णटलें. जाच हो आदिमाजवाचे पिकां भरपूर येवंचीं ह्या उद्दिश्टांजी हे जाच करताले. जाच केल्लयाज समृध्दी आजी सुबत्ता येतली अशी ताचेफाटली श्रध्दा आशिल्ली. व्हयेचे देशेर वसणूक करपी आदिवाझी जमातीतूय कोळीलाच करताले. तातूंत व्हडें वल्होवपाचे क्रियेकूय ज्ञाचाचे रूप दिल्ले दिसता. अशेतरेज दिवण सादर केल्ले लोकळनाच जगभर सगळेकडेज रूढ आसात. भारतांत सणव्ठेकडेज शेतकरी जाघ आळी दयदिगेर कोळीनाच जातात. प्रणयाराधजपर आजी सामाजिक जाच : हे जाच पुर्विल्लया सुफलता विधिंतल्याज उत्क्रांत जाले. आपलें आजी जमातीचे वंशसातत्य तिगचे हेरवातीर दर एका दादल्याक बन्या जोडीदाशची गरज दिसताली. तातुंतल्याजूच बायलेच्या अजुयायाची ओड निर्माण जाली. दादले तिका वश करपाचो यत्ज करतालने, हाचेउरफाटें झपेजासाएक्या कांय देशांजी बायल जाचपी आपल्या सोबीतकायेचें प्रदर्शन करून दादल्याक भुलोवपाचो यत्ज करताली. तशेंच वेगवेगळ्या देशांच्या राश्ट्रीय आजी बहुढंगी अशा दालजांतर्गत युग्मजाचांत विकसित जाले. काश्मीर : आयज हांगा जे लोकनाच प्रचलीत अासात ते मुसलमाजी पद्दतीचे आसात. १) बच्चजन्म : हो सगळ्यांत जामजेचो तरजाटे भुरणे बायलांचो भेझ करूज जाचतात. ह्या जाचांत फारसी जांव हिंदुस्थाली आशेतलीं पदां, जज्मे जांव गझल गायतात. पदांक संतूर, सारंगी, ढोलकें ह्या वाद्यांची साथ आसता. २) डुम्हल : धंयचे रंगीबेरंणी भेस करूज, तकलेर शंकूमशेन तोपी घालूज आजी झेंडो घेवज हो नाच करतात. जाचाक धोलाची साथ आसता. ३) पाथेर : बिहार : हांशाचे लोकनाच घडकरून धर्मिक स्वरुपाचे �
