कोकणी विशवकोश : ४ काळावयली समाजीक परेिश्थिती, मजशांमजशां मदलने संबंद लोकवेद Fारिक्रयता. ए) भुगोल आजी लोकवेद : भुगोलशास्त्राच्या विद्वाजाक लोकवेदांतल्यान्न त्या त्या वाठाशच्या भुगोलाचीं पाजां मेळू येतात. वा महायती ताका थंयच्या लोकगितांतल्याव्नं वा हेर लोकवेदांतल्यान ਸੈਨ਼ਟਾ. ऐ) वैजकशास्त्र आजी लोकवेद : दोतोशक (Physician) एकाद्रद्या कठीण दुर्येसाचें वश्वद वा दुर्येसाचे मूळ ताका ताच्या भुश्णेपणांत आजयेल वा आज्याज केल्लया पारंपारीक उपायावयल्याज मुचूं येता. तशेत तें लोककथांतल्यालय मेळू येता. जोबॅल, बीरबक्रस ह्या कॅजेडियज शास्त्रज्ञांजी लोककथांजी भोज भौल येवपी सदाफुलीच्या उल्लेख्वावयल्याज, ते वजश्पतीचो अभ्यास सुरू केलो आजी ब्लडकॅन्सशचेर उपचार करपांत जें द्रव वापरतात तें "VinCristine Sulphate' सदफुलीच्या पाजांपासूज तयार केलें अशें म्हण्टात. 3ो) मानसशास्त्र आजी लोकवेद : माजसशास्त्रज्ञाक (Psyciatist) मानसिक पिडेकाराचे पिडेचे मूळ वा ताचेर करपाचो उपाय पुर्विल्ले विधीपरंपरेंतल्याल वा म्हणी काणयांतल्याज मेळूक शकता. लोकवेदाचे म्हत्व : मलशाचे जिणेत लोकवेदाचे म्हत्व एतूब व्हडलतें. लोकवेद आमकां समाजांत कशे जणचे तें शिकयता, ल्हाज तर असो आसा, जो ल्हाज भुरण्यांक चलपा - उलोवपाश्वातीश् प्रवृत्त मजशांची, आपल्या गांवची, सैमाची, देशाची ओड भुश्शेंपणाझाकूनच भुरण्यांच्या मजांत सजोवपाचे काम लोकवेदावश्वीं जाता. लोकवेद मजशाच्या झामुहीक जिणेची जतजाय घेता. आपल्या समाजाकडेज, समुहाकडेज तो मजशाक बांदूल दवरता. ताका लागूज मळीस केळ्ञा एकटी पडजा. ताका एके तऐचे संरक्षण आमता ताका ताच्या दुश्व्य्वाच्या वेळार वांटेकार मेळटा. संकश्टाच्या वेळार आदार लोकवेदाक लागूज बुध्दीची वाङ जाता. संस्कृतीचें जतन जाता. जिर्णेतल्या भव्य-दिव्याचे मनशाक दर्शन घडटा, आपल्या पुर्वज्यांच्या णिऐस्त दायजाची वळएव जाता. लोकवेद आमचेर जातल्या समाजीक अत्याचारा आड उबो शवता, ज्या अन्याया आड आवाज उठोवपाचो धीए एकटे व्यक्तीक जायला, तें तो लोकवेदांतल्याळ करता, ४२9 लोकशाय ञाझांचे जिणेपासूज मजशाक थोडी वेळ तरी पयस काडूज ताच्या समाजांत जगतजा मजीस आपल्या मजांतल्यो अतृप्त इत्सा, विकृती आदी आपल्या काळजांत लिपोवज दवश्ता, माजसशास्त्राचे जदरेंतल्याज अशा विकृतींचो वा अतृप्त इत्सांचो जेव्जा काळजांत घुश्मटमार जाता तेव्जा ताचो परिणाम वायट जाता. अशा विकृतीक वा अतृप्त इत्सांक लोकवेदांतल्याज उक्त्यो जावपाश्वातीर आली मन जितळ - पवित्र उरपारवातीर जाणो आसता. परंपरेन तशी तजवीज केल्ली आसता. लोकवेदांत जें जें मेळटा तें सगळे भव्य दिव्य आसता अशेों जा, कांय वेळां विकृत आली लोकाच्या हिता आड अशो णजाली लोकवेदांत आमाकां दिशटी पडटात. ह्या उजालींची जेळ्ना निर्मिती जाल्ली तेन्जा समाजाक ताची गरज आशिल्ली, आज त्यो कालबाह्य जाल्लद्यान आमकां त्यो तशो भासतात अशे लोकवेद विद्वानांचे हाचेर महत 3नासा. लोकशाय : भौमताच्या तत्त्वार चलपी सामुदायिक हितकारी शासन पद्दत. ‘लोक' हो घटक मध्यवर्ती धरून लोकांच्या मताप्रमाण चलपी कसल्याय कारभाराक लोकशाय ही संज्ञा लावप जाता. राजेशाय, हुकुमशाय अशा एकाधिकारशायेच्या अव्यायी आली तर्क विसंगत वेव्हाशचो सर्वाधिकाशचे मूल्य आशिल्लो शास्त्रीय पर्याय সন্মুল লকহায়লা তল্লাল সানা. তলু আল্লাহ - विचार आनी उच्चाशचे सार्वत्रिक अशा अबाधीत सेमीक स्वातंत्र्याची अधिकार प्राप्त करून दिवपी एक विचार प्रणाली म्हणूजय लोकशायेची संदर्भ घेवप जाता. डिमॉक्रसी ही इंग्ल्तीश संज्ञा लोकशायेचो प्रतिशब्द जावन आसा. डिमॉम (Demos) म्हणजे सामान्य लोक आजी क्रसी म्हळ्यार (Cracy) HIHI. È GTR fÈHÍH + ặETH (Demost + Kratos) ह्या ग्रीक उतशसावज जाल्ले आसूत्र, ताचे लॅटीज रूप डेिमॉकॅशिया अशें आसा. लोकशाय ही संज्ञाय मूळांतली ग्रीक, डेमॉस म्हळ्याश् हनोक आळी फ्रेंटॉस म्हळ्यार शज्य हाचेवयल्यान लोकाचे शज्य आशिल्लीं. शासनासंबंदीचे सगळे निर्णय जन्गरांतल्या सगळ्या जागरिकांची बसका आपोवन प्रत्यक्ष भोवमतान घेतालते. हे लोकशाय पहतींतय मतदानाचो हक्क दादल्यांकच आनी तोय नागरिकत्वाची अधिकार मेळिल्लयांकूच शिमित आशिल्लो. तातुंतल्याज बायलांक आजी गुलामांक वेणव्ठायिल्ले. ग्रीसाउपशंत रोमांतली लोकशाय चड तेंप तिगलीजा. ग्रीकांक रोमनांजी जिश्वलते, तर उपरांत भायल्या कांय टोळयांनी रोमन साम्राज्य उध्वस्त केले. इ.स.च्या ५ व्या शेंकडयासांवनं �
