Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/512

From Wikisource
This page has not been proofread.

লীকসমুহ ह्या दर्शजाचे मूळ लोकायत हें जांव चडशें जा जावज चार्वाकदर्शज म्हणुजूच नामलेक पावलें. हाचेवयल्यान चार्वाकाज ह्या दर्शजाची बरी वेवस्थित अशी फेरमांडणी करूञ, ताची प्रचार केल्लो आफूक जाय हें स्पश्ट जाता. एका कोशंतिल्लया लेश्वांत आथिल्लया लोकायतळणर ह्या स्थळाच्या नांवाचोय विचार करप गरजेचे. हांगा लोकायतिकांची एकाद्री संघटजा वा शिक्षणसंस्था आसुये, कांय प्राचीन भारतांत, वेगवेगळ्या काळांत जीं तत्त्वणिळ्यानां मुरवार आयलीं तातूंत चार्वाकदर्शजाक एक एवाशेलें अशें स्थान प्राप्त जालां. केवळ तत्त्वज्ञानारवातीर तत्त्वज्ञान अशे न घडटा ताच्याफाटल्यान आजी बुद्विप्रामाण्य जा माजपी कल्पजांबरोबर व्हांवलासतजा जिविताचो आस्वाद घेवपाचो उलो ह्या तत्त्वज्ञाजांत आशिल्लो, धार्मिक, झांस्कृतिक अशी व्हड परंपश आशिल्लया भारतांतले समाजवेवस्थेत चार्वाकदर्शजाची म्हणपा इतको प्रभाव पडलोना आमलो तरी ताणे ते दिकेन विचार करपाची प्रेरणा जिश्चितपणाज दिली म्हणू येता. - कों. वि. सं. मं.

लोकेश्वर : एक बोधिसत्व. जायते कडेज हाच्यो मूर्ती मेळ्ळ्यात. बिहाशंतल्या कहलगांव हांगा पद्मासज घालूज ध्याजस्थ बशिल्ली भोवतपणची प्रभावळय अलंकृत आसा. तिचे मुरवामिळ कोमल आली म हात आशिल्ली लोकेश्वशची पाशाणी मूर्ती मेळ्ळ्या. बैंकॉक हांणाच्या शश्ट्रीय संग्रहालयांत लोकेश्वराच्यो तीज मूतीं दवरल्यात. पाशाणाची आसूज ती बोघणया हांगाची अासा, दुसरी मूर्त काळी ब्राँझची आसूज उबी आझा. हे मूर्तीच्या दाव्या हातांत कमळ, गळ्यांत रत्जहार, हातांत बाजुबंद आजी मस्तकाचेर मुकूट आसा. ह्या संग्रहालयांतली तिसरी मूर्त धड आजी शि२ अशा स्वरुपांत आसा. लोकेश्वराची एक सोबीत मूर्त आसा. Ч900 कोंकणी विशवकोश : ४ लोकेश्वर जांवाचे मूर्तीचो दुसशे एक प्रकार आसी. बौध्द देवता पद्मपाणी अवलोकितेश्वर आजी हिंदू देवता शिव, विष्णु आजी आली सूर्य लोकेश्वर अशो संयुक्त देवता निर्माण केल्यो. हे तरेच्यो आशुतोष संग्रहालयांत शिवलोकेश्वशची पितुळची प्रतिमा आसा. ही मूर्त द्विभूज आसूज तिच्या उजव्या हातांत कपाल आजी दाव्या हातांत त्रिशूळ आझा. तिच्या नुकुटाचेर ध्याजी बुध्द अमिताभ हाची ल्हाजशी प्रतिमा आसा. ह्याच संग्रहालयांत एका भन्ग्ज शिल्पश्वंडार सूर्यलोकेश्वराची प्रतिमा आसा. तिचो फकत वयलो अर्दो भाग दिश्टी हांणा विष्णु लोकेश्वशची मूर्त मेळ्ळ्या. ही मूर्त चतुर्भुज आसून गदा आजी चक्र आसा. तिच्या माथ्यार झात जागफण्यांचें छत्र आसूज मदले फणयेर घ्याजी बुध्द अमिताभ हाची ल्हाज प्रतिमा आसा. तिचे दोजय वटेज पद्म आजी शंरव आसात. ही मूर्त इ.स.च्या १२ व्या शतमाजांतली आयूंक जाय. ह्या प्रकारच्यो आजीकय कांय कांय द्वादशभूज आप्तात. - कों, वि. सं. मं. लोरवण : सगळ्यांत महत्वाचें अशें धातुरूप मूळद्रव्य. ताचें रसायजीक चिब्ज Fe; ताचो अणुक्रमांक (अणुकेंद्रांतल्या प्रोटोजांची संख्या) २६; अणुभार ५५.८४७; वितळबिंदू१,५४0° से. ह्या धातुपासूज जायते मिश्रधातू तयार जातात देखून ताची सगळ्यांत चड वापर जाता. इतिहास : इतिहासपूर्व काळांत लोश्वणाचो झोद लागलो. इ.स. आदीं ४000 वसाँ आदीं अशजींतलें (धर्तरीभायल्याज आयिल्लया फातरांतल्याज) जिकेलयुक्त लोरवण मजशान पयलीं वापरलें. उपरांतच्या काळांत धातुकाचे भट्टेंत क्षपण करूज लोरवण मेळोवंक लागले. सुरवातीक तें थोडद्या प्रमाणांत मेळटालॅ. देखूल ताचो मोलादीक वस्तीं एवातीरच वापर करताहते. इजिप्तांतले फेअरो राजे ताका भांगरा परसूय मोलादीक माजताले. पूण लोहयुगाचे सुरवातीक इ.स. आर्दी सुमार १२00 प्रशलनाच्या (धातू शाळपाच्या) तंत्रांत सुदारणा जाल्लयाज लोरवण चड प्रमाणांत तयार जावपाची शक्यताय निर्माण जाली आजी तें सवाय लेणीत पडूंक लागलें. ताकालागून इ.स, आर्दी ८00 उपरांत ताची शस्त्रां, हत्याशं आजी अवजारां हांचे एवातीर उपेण करूक लागलने.