शेक गाजयलो. तारास शेव्हचेंकोचे हो त्याच तेंपावयलो प्रसिद्द कवी. एकुणिसाव्या शेंकडयाच्या दुसऱ्या अर्दासावन युक्रेनी साहित्यान वास्तववादी मोडण घेतलें. पी.कुलीश, बी.रीनचेंको हे ह्या काळांतले प्रसिद्द कांदबरीकार तशेंच इव्हॉन फ्रॅन्को हो व्हड कवी. विसाव्या शेंकडयाच्या सुरवेच्या वीस वर्सांत ब्लादिमीर वीनीचेंको, मिखायलो कॉत्स्यूबिन्स्की हांणी निर्देशनीय साहित्य निर्मिती केली. मिखायलो हांणे आपले ‘फाटा मोर गाना’ हे कादंबरेंत १९०५ त जाल्ली क्रांती, तिचे गांवगिऱ्या लोकांचेर जाल्ले वायट परिणाम, शेतकामत्यांचो उठाव आनी तांचें अपेश हांचें चित्रण केलां. व्हासिल स्टेफानीक हाच्या कथांनी गरीब शेतकामत्यांची जिवीतकाणी वाचूंक मेळटा. १९२३ उपरांत प्रतीकवाद आनी नव-अभिजातवाद हांचो प्रभाव युक्रेनीयन कवितांचेर जाणवता. १९३४ उपरांत समाजवादी युक्रेनी साहित्यांत समाजवादी वास्तववादाचो उपेग जावपाक लागलो.
युगः एक काळमाप वा प्रमाण. खंयचेय घटनेची परत परत आवृत्ती जाता तेन्ना तिच्या पर्यायाक जो काळखंड लागता ताका युग अशें म्हण्टात. युग हें उतर युज् = जुळप ह्या धातूपसून जालां, देखून ताचो अर्थ ‘एक थरावीक काळखंड’ असो जाता. वेदांत ह्या अर्थान युग हें उतर जायतेकडेन आयिल्लें आसा. पूण थंय युगाचें थरावीक काळमान सांगिल्लें ना.
वैदिक साहित्यांत चार वर्सांचें एक युग (चतुवर्षात्मक युग) मानिल्लें दिसता. तैत्तिरिय ब्राह्मण आनी तांडय ब्राह्मण हातूंत संवत्सर, परिवत्सर, इदावत्सर आनी अनुवत्सर हीं चार वर्सनांवां दिल्लीं आसात. एका युगांतलीं तीं चार वर्सांचीं नांवां आसुंये.
वेदांगज्योतिशांत पांच वर्सांचें युग (पंचवर्सात्मक युग) मानिल्लें आसा. संवत्सर, परिवत्सर, इदावत्सर आनी इद्वत्सर हीं तातुंतल्या पांच वर्सांचीं नांवां. वेदांगज्योतिशांत जरी तीं सांपडनात तरी गर्गादिकांनी हींच नांवां दिल्लीं आसात. ह्या युगांतल्या पांच वर्सांमदीं ६२ चांद्रमास आनी १८३० दीस येतात. म्हणजेच एका युगांत दोन चडीत म्हयने जातात. चार वर्सांचें युग मानलें जाल्यार सौर आनी चांद्र वर्सांचो असो मेळ घालपाक येना. देखून वेदांगकाळांत पंचवर्षात्मक युगपद्दत सुरू केली. हे युगपद्दतीचो उल्लेख महाभारतांत कांय सुवातींचेर आयिल्लो आसून विराट पर्वांत भीष्मान दुर्योधनाक पांडवांच्या वनवासाचो काळ सांगतना पांच वर्सांनी दोन चडीत म्हयने धरिल्ले आसात. वायू पुराणांतूय पंचवर्षात्मक युगाचो उल्लेख सांपडटा.
पुराणांत कृत, त्रेता,द्वापार आनी कलीं हीं चार युगां मेळून एक म्हायुग मानिल्लें आसा. ताका दिव्य युगय म्हणटात. अशीं १००० म्हायुगां म्हणजे ब्रह्मदेवाचो एक दीस जाता. ताका कल्प म्हण्टात. तातुंतल्या वर्सांची मेजणी अशी करतात-
कृतयुग- ४८०० दिव्य वर्सां (संध्या आनी संध्यांश धरून)
त्रेतायुग- ३६०० दिव्य वर्सां (संध्या आनी संध्यांश धरून)
द्वापारयुग- २४०० दिव्य वर्सां (संध्या आनी संध्यांश धरून)
कलियुग- १२०० दिव्य वर्सां (संध्या आनी संध्यांश धरून)
वट्ट १२०० दिव्य वर्सां म्हणजेच एक म्हायुग. देवांचें एक वर्स म्हणजेच मनशांचीं ३६० वर्सां. देखून म्हायुगाचीं १२००० दिव्य वर्सां = १२०००×३६० मनीस वर्सां = ४३२०,००० मनीसवर्सां.
देवांचें युग आनी मनशांचें युग हांचो उल्लेख ऋग्वेदांत सांपडटा. युगमानांतलीं दिव्य वर्सां आनी मानवी वर्सां ही कल्पना पुर्विल्ल्या काळापसूनची अशें कांय पंडीत मानतात.
पुरांणांत चतुर्युगांतलीं १२००० वर्सां दिव्य वर्सां मानल्यांत. विष्णु पुराणांतलो हे विशींचो श्र्लोक असो आसा-
दिव्यैर्वर्षसहस्त्रैतु कृतत्रेतादिसंज्ञितम्।
चतुर्युगं द्वादशभिस्तद्विभागं निबोध मे।।
चत्वारि त्रीणि व्दे चैकं कृतादिषु यथाक्रमम्।
दिव्याब्दानां सहस्त्राणि युगोष्वाहुः पूराविदः।।
तत्प्रमाणैः शतैः संध्या पूर्वा तत्राभिधीयते।
संध्यांशश्चैव तत्तुल्यो युगस्यानन्तरो हि सः।।
कृंत त्रेता द्वापरश्च कलिश्चैव चतुर्युगम्।
प्रोच्यते तत्सहस्त्रं च ब्रह्माणो दिवसं मुने।।
अर्थ- हे मुने, बारा दिव्य वर्ससहस्त्रांनी कृतत्रेवादी चार युगां जातात. कृतयुगांत चार दिव्य वर्ससहस्त्रां, त्रेतायुगांत तीन दिव्य वर्ससहस्त्रां, व्दापारयुगांत दोन दिव्य वर्ससहस्त्रां आनी कलियुगांत एक दिव्य वर्ससहस्त्र इतलीं वर्सां आसतात अशें पुराविद म्हणटात. युगाचे सुरवेक आनी अखेरेक त्याच प्रमाणांत म्हणजे अनुक्रमान चार दिव्य शतकां, तीन दिव्य शतकां, दोन दिव्य शतकां आनी एक दिव्य शतक इतलो संधिकाल आसता. कृत, त्रेता, द्वापार आनी कली अशीं चार युगांचीं नांवां आसात. ह्या चार युगांचे सहस्त्र म्हणजेच ब्रह्मदेवाचो एक दीस.
चार युगांचो धर्माकडेन लागींचो संबंद आसा. दर युगांत धर्माचो इल्लो इल्लो नाश जाता अशें सांगलां. कृतयुगांत धर्म सगळो म्हणजे चार पादांचो आसता, त्रेतायुगांत ताचो एक पाद नश्ट जाता, द्वारयुगांत तिसरो पाद नश्ट जाता आनी कलियुगांत तिसरो पाद नश्ट जावन एकच पाद उरता.
मनशाचें आयुर्मानूय युगा युगांत उणें जायत वता. कृतयुगांत मनीस ४०० वर्सां जगता, त्रेतायुगांत ३०० वर्सां जगता, द्वपार युगांत २०० वर्सां जगता आनी कलियुगांत १०० वर्सां जगता. दर युगाचो धर्म वेगळो. कृतयुगांत तप, त्रेतायुगांत आत्मज्ञान, द्वापारयुगांत यज्ञ आनी कलियुगांत दान हो मुखेल धर्म आसा.
मनशाच्या कर्मांचींय फळां दर एका युगांत वेगवेगळीं आसात.
