Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/532

From Wikisource
This page has not been proofread.

आनी न्हवरो पांयांनी चलत घरा येता. थंय तांदळांची एक रास दवरतात. न्हवरो उजव्या पांयान पांच खेप ते राशीक खोंट मारता.

चली वयांत येतकच तिका चार दीस कुशीन बसयतात. पांचव्या दिसा न्हवऱ्याच्या बोटांतली मुदी घरांत लिपोवन दवरतात. व्हंकलेक चार म्हयन्यांची मूदत दिवन ती सोदूंक सांगतात. ज्या दिसा मुदी मेळटा त्या दिसा गर्भदान संस्कार करतात.

भुरगें जल्माक येतकच बाळंतिचे कुडींत थोडो जागो सारावन थंय तांब्याचो वाळो, काळें सूत, तोपी आनी आंगलें दवरतात.ताच्या मुखार दिवो, धंय - शीत आनी फुलां दवरतात. उपरांत भुरग्याक तें आंगलें आनी पांयांत वाळे घालतात. ते राती घराचीं दारां, जनेलां उक्तीं दवरतात. धा दीस सुयेर पाळटात. उपरांत एका म्हयन्याभितर भुरग्याची आवय भुरग्याक घेवन रानांत वता आनी थंय पांच फातर मांडून तांची पूजा करता. उपरांत हाताक नवीं कांकणां घालून घरा येता.

तुळजापुरची देवी आनी बालाजी हीं तांचीं मुखेल दैवता. तांच्यांत जात पंचायत आसता आनी तिचे मार्फतच तांचे भौशिक प्रस्न सोडोवप जातात. पंचायतीचे नेम मोडटल्याक दंड म्हणून जातीक जेवण दिवचें पडटा. हें जेवण दिवपाची तांक आशिल्लो मनीस पंचामुखार ताचे जोडो माथ्यार घेवन हात जोडून उबो रावलो म्हणजे ताचो दंड माफ जाता.

हांच्यांत मडें लासतात. मडें अर्दे लासतकच ताचे तकलेर लोण्यान भरिल्लो बुडकुलो दवरतात. उपरांत न्हावन सगळे लोक घरा येतात. मेल्ल्या मनशाची बायल सगळ्यो वस्ती काडून दवरता. उपरांत मसंडेंतल्यान आयिल्ले लोक त्या वस्तीचेर उदक फाफुडटात. धाव्या दिसा धा पिंड दितात. जाल्यार इकराव्या दिसा एक व्हड पिंड करून ताचे परत इकरा भाग करतात. तेराव्या दिसा जेवण दितात. पितरांखातीर ते श्राध्द आनी महालय वाडटात.

गुजरात, काठियावाड ह्या वाठारांतल्या लोधी लोकांत जरिया, पटरिया, जुनागडी आदी पोटभेद आसात.

हे लोक वैश्णव पंथाचे आसात. पूण तांच्यो कुलदेवता देवी आसात. ते देवीक बकरो बळी दितात. रामानंदी पंथाचे आचार्य हे तांचे अध्यात्मीक गुरू आसात. ह्या लोकांत न्हव-या बापूय स्त्रीधन म्हणून व्हंकलेक कांय रक्कम दिता. नाग हें ताचें देवक आसून चौरंगाचेर नागाची आकृती काडून लग्ना आदल्या दिसा ताची पुजा करतात. लग्नामाटवांत एक कोंडो पुरून ताका शमीच्यो खांदयो, हळदीकुटां आनी एक लोखणी कडें लायतात. उपरांत एर दीस धवी बडी आनी गवांचें कणस हाडून वण्टीक तेंकोवन उबें करतात. पुरोयत उजव्या हाताचो तळवो कुकमांत बुडोवन वण्टीर बडयेचे वयलेवटेन ताचो छाप मारतात. ह्या विधीक डरेची अशें नांव आसा. तांच्या लग्नांत सप्तपदी हो म्हत्वाचो विधी आसता.

आदल्या निजामाच्या राज्यांत म्हळ्यार हैदराबाद वाठारांत कांय लोक रावताले थंय तांकां लोधे अशेंय म्हण्टाले. तांचे जरिया, पटरिया, सिंगोर, नथनिया, लोणिया, नव खंडेवाले आदी जायते पोटभेद आसात. तांच्यांत एकमेकांभितर लग्नसंबंद जुळनात. ह्या सगळ्या लोकांचें काश्यप हें एकत्र गोत्र आसा. तांच्यांत जायते लोक वैश्णव आसून ते बालाजी आनी कृष्ण हांकां भजतात. तेभायर ते कालिका, तुळजाभवानी, मरीआई आनी शितलादेवी हांकांय पुजतात.

हांच्यांत लग्न थारायताना जाती मुखेली आनी पमचायत हांचो सल्लो घेतात. कन्यादान हो तांच्या लग्नांतलो मुखेल विधी आसून तो जातकच न्हव-या - व्हंकलेच्या वस्त्रांक गांठ मारतात आनी उपरांत तीं दोगांय माटवांतल्या आंब्याच्या खांब्याभोंवतणी सात प्रदक्षिणां घालतात, उपरांत न्हवरो व्हंकलेच्या भांगांत शिंदूर भरता.

तांच्यांत विधवेन आपल्या धाकट्या देराकडे लग्न जावपाची अपेक्षा आसता. वद्द्य पक्षांतले एके राती खूब सादेतरेन हें लग्न करतात. आधुनिक काळाच्या संदर्भात लोधींच्या वेव्हारांत बदल घडत आसात.


- कों. वि. सं. सं.


लोबो, अॅन्थनी : पाकिस्तानांतल्या कराची वाठारांतलो पालवी धर्मगुरू. ताचो घराबो मुळचो हळदोणचो पूण तो कराचीक काम करतालो. ताणें एम्.ए. आनी ए्म.ए्ड्. मेरेनचें शिक्षण घेतलें. तशेंच धर्मीक शिक्षण घेतल्याउपरांत १९६१ वर्सा तो पाद्री जालो. १९८२ वर्सा तो धर्मगुरू जालो. उपरांत तो कराची आर्कीडायोसीसचो वावर करूंक लागलो.

- कों. वि. सं. मं.


लोबो, आयकोनेटस् पी. : बेळगांवचो गोंयकार धर्मगुरू तो मुळचो शिवोली बार्देस तालुक्यांतलो. धर्मीक शिक्षण घेतल्या उपरांत तो १९४७ वर्सा पाद्री जालो. १९६८ वर्सा धर्मगुरू म्हणून ताची नेमणूक जाली. उपरांत तो डायोसीसचो वावर करूंक लागलो.

- कों. वि. सं. मं.


लोबो, जुजे जेरमीयस : (जल्म : १४ जून १९२७, ओशेल-बार्देस).

सुटकेझुजारी. ताणें माध्यमिक मेरेन इंग्लिशींतल्यान आनी लिसेंवाचें तिसरें वर्स मेरेन शिक्षण घेतलें. तो नॅशनल काँग्रेस गोवा संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. ह्या काळांत तो जायतो राश्ट्रीय वावर करताला. १९५५ वर्सा पुर्तुगेज पुलिसांनी ताका धरलो आनी तीन वर्सा आग्वाद बंदखणींत दवरलो. फुडें १ फेब्रुवारी १९६० ह्या दिसा ताका रपत अटक करून बंदखणींत दवरलो. उपरांत गोंय सुटके