पंदराव्या आनी सोळाव्या शेंकड्यांत ह्या मळार जाल्ल्या संशोधनात्मक वावराक विश्र्वासंबंदींच्या गिन्यानांत आनीक भर पडली.ह्या वावराक लागून धर्तरी हेर ग्रहांभशेन वाटकुळी आसून तीय सुर्याभोंवतणीं लांब-वर्तुळकारांत भोंवता हें सिध्द जालें.ह्या खाळांत निकोलस कॉपर्निकस ह्या पोलीश खगोलशास्त्रज्ञान खगोलीय गिन्यानांत म्हत्वाची भर घाली.उपरांत सतराव्या शेंकड्यांत गॅलिलीओ आनी न्यूटन हाणीम दुर्बीणीच्या आदारान तशेंच मुखार स्पॅक्ट्रोस्कोप आनी फोटोग्राफीक प्लेटींचो सोद लागिल्ल्यान नव्या गि-यांची आनी ता-यांची म्हायती मेळ्ळी.तशेंच सूर्य हो एक प्रारूपीक(Typical)तारो आसून,ताचो आकाशगंगेच्या भायल्या भागांत आस्पाव जाता.मळबांत लिकलीक पी हेर तारे धर्तरेसावन हजारांनी प्रकाश वर्सां(Light years) पयस आसात.१९२० च्या सुमाराक खगोलतज्ञांनी मळबांत साबारकडेन दिश्टी पडपी अंधूक उजवडाचे चोंबें (Nebulae) हे आकाशगंगेसारकीं हेर तारामंडळां आसा हें स्पश्ट केलें.हीं तारामंमडळां आकाशगंगेसावन खूब प्रकाशवर्सां पयस आसात.
विश्र्वासंबंदी म्हायती दिवपी साबार सिध्दांत आसून,सादारणपणान तांच्या मतान विश्र्वाचो खंयचोय भाग हो ताच्या हेर भागां भशेनूच आसा,आल्बर्ट अर्नस्टायन हाचो सापेक्षता हो सामान्य सिध्दांत विश्र्व वर्तनाक लागू पडटा.ताचो हो सिद्दांत दोन विश्र्वासांचेर आदारला-(१) विश्र्वांत खंयचोच संदेश उजवाडापरस गतीमान आसना आनी(२)विश्र्वांत भौतिक नेम सगळेकडेन सारकेच आसतात.ह्या वेगवेगळ्या सिध्दांताप्रमाण चिश्र्वाचो आंवाठ वाडत आसा वा आंवळटा,स्पंदन(Oscillating)वा थीर आसा,अशी प्रतीकृती दोळ्यासमुखार उबी रावता.अशे रितीन वेगवेगळ्या शास्त्रज्ञांनी आपआपल्या मतांप्रमाण विश्र्वासंबंदी कांय कल्पना मांडल्यात.पूण विश्र्वासंबंदी सत्य परिस्थिती मांडपाक आयज मेरेन कोणाकूच यश मेळूंक ना.
पूरक नोंद:धर्तरी
विश्र्वकर्मा:एक वैदिक देव.ऋग्वेदाच्या एका सुक्तांत ताका धर्तरी,उदक आनी सगळी मोनजात हांचो निर्मातो आनी सर्वश्रेश्ठ देव म्हळां.सगळ्या देवांचें नामकरण हाणेंच केलें.हो सर्वद्रष्टो आसून ताका जायतीं तोंडां,दोळे,हात,पांय आदी अवयव आनी पांखांय आसात,अशें ताचें वर्णन केल्लें आसा.अथर्ववेद,वाजसनेय संहिता आनी ब्राह्मणे हातूंत ताका सर्वश्रेश्ठ देव मानला.वाजसनेय संहितेंत ताका सर्वद्रष्टा प्रजापती म्हळा,जाल्यार शतपथ ब्राह्मणांत ताका विधाता प्रजापती म्हळा.सृश्टीचे सुरवेक फकत होच आस्तित्वांत आशिल्लो.सुरवेच्या काळांत ताका सौर देवतेचो ऊपाधी म्हूण मानील्लो.पूण उपरांतच्या काळांत ताका पुराय प्राणिसृश्टीचो जनक मानपांत आयलो.
पुराणां आनी महाभारत हातूंत विश्र्वकर्म्याक देवांचो म्हान शिल्पशास्तज्ञ मानला.महो प्रभास वस्तू आनी बृहस्पतीची भयण योगसिध्दा हांचो पूत.ब्रह्मदेवाच्या दक्षिण वक्षभागांतल्यान हो निर्माण जालो अशें महाभारतांत म्हळां.
देवांखातीर ताणें शस्त्रां,आभूशणां,विमानां आदी जायत्यो वस्तू तयार केल्यो.विष्णुचें सुदर्शनचक्र,शिवाचो त्रिशूळ,ईंवद्राचें वज्र आनी विजय नांवाचें धोणू हीं शस्त्रां हाणेंच निर्माण केलीं.त्रिपूरदहनाच्या वेळार शिवाखातीर रथ हाणेंच निर्माण केलीं.पद्मपुराणांत तेविशीं एक कथा आसा ती अशी-विश्र्वकर्म्याक संज्ञा नांवाची एक चली आशिल्ली.तिचें लग्न विववस्वान म्हळ्यारव सुर्याकडेन जालें.पूण सूर्याचें तेज
तिच्यान सहन करूंक जालें ना,देखून बापायकडेन ती परत आयली.जेन्ना तिका व्हरपाखातीर विवस्वान विश्र्वकर्म्याकडेन आयलो तेन्ना विश्र्वकर्म्यान वताचें बरेंच तेज काडून त्या तेजापसून देवांखातीर शस्त्रां निर्मा केलीं.इंद्राखातीर इंवद्रलोक हाणेंच निर्माण केल्लो.सुतल नांवाच्या पाताळाचो निर्माणय होच हाचेभायर श्रीकृष्णाखातीर द्वारका,वृंदावन,राक्षसांखातीर लंका,तेचपरी हस्तिनापूर,इंद्रप्रस्थ आनी गरुडभवनूय हाणेंच निर्माण केल्लें.
मनु,चाक्षुष,शम,काम,हर्ष,नल,वानर,विश्र्वरूप आनी वृत्रासूर हे ताचे पूत आनी बर्हिष्मती,संज्ञा,छाया आनी तिलोत्तमा ह्यो ताच्यो धुवो.हातुंतलो.विश्र्वरूप हो इंद्राचो प्रतिस्पर्दी म्हणून निर्माण केल्लो आनी विश्र्वरुपाक इंवद्रान मारतकूच ताचो सूड घेवपाखातीर ताणें वृत्रासूराची निर्मती केल्ली.ताचेविशीं ब्रह्मवैवर्तपुरणांत एक कथा आसा ती अशी - गृताची नांवाची एक अप्सरा विश्र्वकर्म्याची मोगी आशिल्ली.पूण रागा भरशी एक दीस ताणें तिका तू शूद्र कूळांत जल्म घेवशी असो शाप दिलो.ताकालागून ती एका गवळ्यागेर जल्माक आयली.ब्रह्मदेवाचे कृपेन विश्र्वकर्म्याकय एका ब्राह्मण कुळांत जल्म मेळ्ळो.फुडें ह्या दोगांयचोय संबंद येवन जीं भुरगीं तयार जालीं ताचेपसून शिंपी,कुंभार,शेट,थवय आदी कारागिरांचो समाज निर्माण जालो.ताकालागून नहे लोक विश्र्वकर्म्याक मानतात.
विश्र्वमित्र:एक वैदीक ऋशी.विश्र्वमित्राचो जल्म कनौज देशांत
