Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/684

From Wikisource
This page has not been proofread.

उत्तरेक आनी दक्षिणेक कांय ल्हान लेणीं आसात.


लेणें क्रमांक ३४-हातुंत अग्रमंडप,सभामंडप,अंतराळ आनी गर्भगृह आसून,गर्भगृहांत महाविराची प्रतिमा आसा.सभामंडपांत चार स्तंभ आनी पार्श्र्वनाथ आनी गोमटेश्र्वराची प्रतिमा आसा.


गणेशलेणी:डुमार लेण्याम्ह-यांत जो धबधबो आसा,ताचे वयले वटेन सुमार ३०० फूट चडून वतकच ते न्हंयेच्या दरडींभितर ल्हान ल्हान लेणीं आसात,तांकां हें नांव आसा.तातुंतलें पयलें दक्षिणेवटेन तोंड करून आसा,तें खास उल्लेख करपासारकें आसा.तातूंत गोपुर,प्रांगण,अग्रमंडप आनी ताच्या फाटल्यान शिवलिंग आसा.अग्रमंडपाच्या पाख्याचेर आशिल्ल्या चित्रांभितर लिंगोद्भव शिव आनी समुद्रंथन हे प्रसंग दिसतात.चवथें लेणें अस्तंतेवटेन आसून,तातूंत गणेशमूर्त आसा.


योगेश्र्वरी लेणीं-उदकाच्या प्रवाहाचे देगेन आनीक वयर वतकच योगेश्र्वरी नांवाचीं आनीक लेणीं मेळटात.तीं ल्हान आसून तातूंत शिवाच्यो प्रतिमा आसात.


वेरेंकार,गजानन रामचंद्र शेट:(जल्म:२५ ऑगस्ट १९५७,सांखळी).

सुटकेझुजारी,ताणें प्राथमिक शिक्षण मराठी आनी पुर्तुगेजींतल्यान घेतलें.तो नॅशनल काँग्रेस गोवा हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.१९४६ वर्सा ताणें सांखळी ते दिवचल वाठारांत जाल्ले मिरवणुकींत वांटो घेतलो.तेन्ना सावन तो पुर्तुगेजांआड वावरांनी वांटो घेवंक लागलो.शिवाजी देसाय ह्या सुटकेझुजा-याच्या फुडारपणाखाला तो वावर करतालो.२२ ऑगस्ट १९५५ ह्या दिसा पुर्तुगेज पोलिसांनी ताका धरलो.धा म्हयन्यांखातीर बंदखणींत दवरलो.भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटके झुजांतल्या ताच्या वावराचो भोवमान केलो.


वेरेंकार,दिविदास रत्ने:(जल्म:२५ फेब्रुवारी १९३५,सावय वेरें-फोंडें, मरण:९ नोव्हेंबर १९८१).

सुटकेझुजारी.ताणें मराठींतल्यान प्राथमिक शिक्षण घेतलें.तो राश्ट्रीय सेवा दल संघटनेचो वावुरपी आशिल्लो.सुटके चळवळीखातीर ताणें जायतो वावर केल्लो.२१ जुलय १९५५ ह्या दिसा पोलिसांनी ताका धरून आग्वाद बंदखणींत दवरलो.फुडें ८ जानेवारी १९५७ ह्या चदिसा बंदखणींतल्यान ताची सुटका जाली.१५ ऑगस्ट १९७२ ह्या दिसा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटके झुजांतल्या ताच्या वावराचो भोवमान केलो.


वेर्णेकार,बाबला फोंडू:(जल्म:१९२१,शिवोलौ-बारदेस).

सुटकेझुजारी.ताणें प्राथमिक शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें.तो आझाद गोमंतक दल आनी इंडियन नॅशनल काँग्रेस ह्या संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.तरी ताणें १९५३ सावन सुटके चळवळी खातीर वावर करूंक सुरवात केली.तिरंगी बावटे लावप,पत्रकां वांटप असलीं कामां तो करतालो.मोहन रानडे हाच्या फुटारपणाखाला बाणस्तारी पोलिस ठाण्याचेर तेचपरी अस्नोडा आनी पत्रादेवी पोलिस ठाण्यार हल्लो करपांत ताणें वांटो घेतिल्लो.उपरांत तो भारतीय शीमेर आझाद गोमंतक दल संघटनेच्या कँम्पाखातीर वावर करूंक लागलो.चांदेल पोलिस ठाण्यार तशेंच हणखणें,दमण,कोलें रेल्वेठाण्यार भुंयगत हल्ले करपांत ताणें वांटो घेतिल्लो.१९५९ वर्सा पर्रा-बारदेस हांगा जाल्ले पुर्तुगेज सैनिकांकडचे चकमकींत बाबलाक रामनाथ दिवकर आनी महादेव अगरवाडेकर हाचेवांगडा अटक जालि.फुडें ताका प्रादेशिक लश्करी न्यायालया मुखार उबो करून २४ वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली.बंदखणीमत ताका पोलिसांनी सुमाराभायर त्रास दिले.गोंय सुटके उपरांत बंदखणीतल्यान ताची सुटका जाली.भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटके झुजांतल्या ताच्या वावराचो भोवमान केलो.

वेर्लेकार,गोविंदराव:(जल्म:७ जून १९०८ म्हापशें).

एक गायक आनी नट.मुळावें शिकप मराठीतल्यान तर माध्यमिक शिक्षण पोर्तुगेजींतल्यान जालें.

पिरायेच्या धाव्या वर्सासावन ताका गायनकलेंत रस आशिल्लो.सुरवेक तो भजना गावंक लागलो.उपरांत संगीत नाटकांनी ताणें काम केलें.ताणें संगिताचें खाशेलें अशें कायंच शिक्षण घेतलें ना.पूण हेर कलाकार गायकांचें गाणें आयकून आनी तांच्या गायनाचें निरिक्षण आनी अभ्यास करून तो आपसूक गावपाक शिकलो.सराफिचो दायजासावन चलत आयिल्लो धंदो सांबाळून ताणें कलेची जोपासना केली.तो गंधर्वगायकीचो वारस आशिल्लो.तो लय,ताल,स्वरांचो खांपो गायक कलाकार.गोंयची गायन परंपरा सांबाळपी कलाकार म्हणून ताची नामना आसा.सखाराम बर्वे,राजाराम जाधव,बालगंधर्व,दिनानाथ मंगेशकर,रघुवीर सावकार,मनोहर शिरगांवकार,मलबाराव सरदेसाय,अनंत पार्सेकार,श्रीपाद नेवरेकार,सुरेश हळदणकार,गोहरबाई,विक्ष्णुपंत पागनीस ह्या नांवाजत्या कलाकारावांगडा रंगमाचयेरय ताणें कामां केळ्यांत.तशेंच भौसिक आनी खाजगी संगिताच्यो मैफिली गाजयल्यात.दिनानाथ मंगेशकराचे नाटक कंपनींत कलाकार म्हणून तो वावुरलो.तशेंच गंधर्व मंडळीचो निमाणो हिरो म्हणूनय नामना मेळयली.मानामपान,स्वयंवर,सौभद्र,एकच