मुर्तीवयल्यान तेंचपरी तातूंतल्या चित्रावयल्यान त्या त्या काळांतल्या वस्त्रांच्यो आनी अलंकारांच्यो पद्दती समजून येतात. ताकाच लागून शिल्पसौंदर्याचे इतिहासिक नदरेन ह्या व्होंवरीची बार तीय संस्कृतींत खाशेली सुवात आसा.
पूरक नोंद: विहार
शंकर: (पळेयात शिव)
शंकर भट्ट- (1): (इ.स.चो. 17 वो शेंकडो)
एक मीमांसक. आपणाक तो मीमांसद्वैतसाम्राज्यनातिज्ञ अशें म्हणून घेतालो. काशीक रावपी नामनेचो धरेमशास्त्रज्ञ आनी महामीमांसक नारायणभट्टाचो हो दूसरो पूत. भगवद्भास्कर ह्या बृहत्तग्रंथाचो बरोवपी निलकंठ हो ताचो चलो आनी सिध्दान्तकौमुदिचो कर्तो भट्टोजी दीक्षित हो ताचो शिश्य.
शंकरान जायते ग्रंथ रचले. पार्थसारथी मिश्राच्या शास्त्रदिपीका ग्रंथाच्या दुसऱ्या खंडाचेर हाची प्रकाश नांवाची टिका आसा. द्वौत्यनिर्णयहो ताचो नामनेचो ग्रंथ. ह्या गा्रंथान कृष्णजल्मश्टमीव्रत, नवरात्रव्रत, संनिपाताशौच सारकिल्ल्या विशयांचेर जीं मता मतांतरां आसात तांचो विचार करून मीमांशास्त्राच्या आदार हाणें कांय निर्णय सांगिल्लें आसात. धश्रिणात्य ग्रंथकाऱांच्यामातंचेर आदारून आपणें हे निर्णय दिल्यात अशें ताणें म्हळां. मीमांसाबालप्रकाश हो ताचो ग्रंथ म्हणजे पूर्मीमांसासुत्रांत सागिल्ल्या सिध्दांताचें बालसुभोध विवेचन. मीमांसासंग्रह हो ताचो पद्य ग्रंथ तातूंत ह्या शास्त्रांतल्या प्रधानतत्वांची भासाभास आसा. हो ग्रंथ म्हणचे ताचे काव्याशक्तीचो अक आगळो वेगळो नमूनो, हाचभायर निर्णयचंद्रीका, व्रतमयूख, विधीरसायन, श्राध्दकल्पसार, ईश्वरस्तूती हें ग्रंथ ताणे बरयल्यात विधीरसायनांत उप्पय दिक्षीताच्या विधीरसायन ग्रंथाचें खंडन आसा. गाधिवंशानुचरित असोय ताचो अक ग्रंथ आसा.
शंकर भट्ट- (2): (इ.स..चो 17 वो शेंकडो).
एक धर्मशास्त्रकार आनी मीमांसक. ताच्या बापायचें नांव नीलकंठ. बापायच्या संस्कारमयूरव नांवाच्या ग्रंथसंकलनांत शंकरान खूब आदार केलो आनी आपणेय ग्रंथ रचले. ताणें रचिल्ल्या ग्रंथाचीं नांवा अशी- कुंडभास्कर, व्रतार्क, कुंडार्क, कर्मविपार्क, सदाचार संग्रह आनी एकादशीनिर्णय. कुंडभास्कर ही ताच्या बापायच्या कुंडोद्योतावयली टिका. ह्या ग्रंथाक कुंडोद्योतद्रशन म्हणूय वळखतात. हाची भट्टभास्कर नांवाची जैमिनीसुत्रावयली टीका उजवाडावंक ना. व्रतकौमुदी नांवाचो एक ग्रंथ शंकरभट्टाच्या नांवाचेर मेळटा. पूण तो कोण शक्कर भट्ट ते कळना.
शंकराचार्य: (इ.स.चो. 7-8 वो शेंकडो)
एक महान यती, ग्रंथकार, अद्वैत मताचो प्रचार, स्तोत्रकार आनी धर्मसाम्राज्याचो संस्थापक.
केरळांतल्या कालटी नांवाच्या गावांत शिवगुरू आनी विशिश्टा नांवाच्या एका तपोनिश्ठ नंपूतिरी ब्राह्मणागेर तो जल्माक आयलो. हे दांपत्य शिवभक्त तशेंच धर्मपरायण आशिल्लें.
ताणें गांवातल्या एका गुरू कडल्यान संस्कृत शिक्षणा वांगडाच हेरसगळ्यो विद्या आत्मसात केल्यो. गुरू कडल्यान तो आपल्या घरा आयलो आनी विद्यार्थ्यांक शिकोवंक लागलो.
उपरांत आवयकडल्यान परवांनगी घेवन तो दिक्षा घेवपाखातीर नर्मदेचे देगेर आशिल्ल्या गोविंदयतीच्या आश्रमांत गेलो. ताची अलौकिक बुध्दीमत्ता, पारखर वैराग्य पळोवन गोविंदयतीन शंकाराचार्य शिश्य म्हूण आपणायलो आनी सन्यासदिक्षा दिवन शंकराचार्य नांव दवरलें.
गुरूकडल्यान ताणें अद्वैतपर आनी संप्रदायिक अशीं ब्रह्मसुत्रां आनी उपनिषदां शिकून घेतली.
गुरूचे आज्ञेवयल्यान शंकराचार्य काशिक गेलो आनी विश्वनाथाचें दर्शन घेवन ताच्या वांगडा आशिल्ल्या शिश्याक मर्णिकर्णिका घाटाचेर वेदान्ताचो पाठ दिलो.
ताणें ब्रह्मसूत्रां, गीता आनी उपनिषदां हांचेर भाश्यां बरल्यांत. तेभायर ताणें आपल्या अद्वैत सिध्दांताचेर प्रस्थापनेखातीर कितलेशेच ग्रंथ रचल्यात. ताच्या नांवार दोनश्यापरस चड ग्रंथांची नोंद आसा. पूण इतले ग्रंथ एका आचार्यान निर्माण केल्ले नात. आचार्याउपरांत शांकरपिठाचेर अधिश्ठित जाल्ल्या विद्वानांनी ग्रंथ रचना केल्ली आसून ती आद्य शंकाराचार्याच्या सिध्दांताक धरूनआसा. हे सगळे आचार्य स्वताक शंकराचार्य म्हूण आचार्याच्या नांवार जमा जाल्या.. ताकालागून आचार्यचे ग्रंथ खंयचे आनी खंयचे आनी हेरांचे खयचे हे थारावप कठीण जाला.
वैदिक धर्माच्या प्रचाराखातीर शंकाराचार्यान शिश्य तयार केले. सुरेश्वर, पद्यपाद, हस्तामलक आनी तोटक हे ताचे चार मुखेल शिश्य, विद्वान, आचार्यशिल आनी सन्यासी आसले.
प्रचलित ग्रंथाच्या आदारान पंरंपरा दिसता ती अशी- विष्णू- शिव ब्रह्मा- वसिश्ठ- शक्ति- पराशर- शुक- गौडपाद- गोंविद आनी शंकर. हे परंपरे प्रमाण आचार्य हो गौडपादांचो प्रशिश्य आनी गोविंदाचो शिश्य आसलो.
भारतवर्षाची धार्मीक वेवस्था चासू दवरपाखातीर भारताच्या चारय दिकांनी चार मठांची स्थापना केली. द्वारका, पुरी, बदरी आनी श्रुगेरी हांगा णठस्थापना करून आपल्या मुखेल शिश्यांक थंय
