आसा. साधनेच्या नांवाखाला चलपी वामाचारी लोकांची वायट वागणूक ही शक्तीसाधनेची एक विकृती जावन आसा.
-कों.वि.सं.मं.
शाक्य: एक पुर्विल्लो गण. ह्या गणाचें राज्य प्रजातंत्र आसून ताची राजधानी कपिलवस्तू आशिल्ली. शाक्य हे इक्ष्वाकुकुलोत्पन्न क्षत्रिय आशिल्ले. मनून तांकां व्रात्य क्षत्रिय म्हळां. शाक्यांची उत्पत्ती कशी जाली आनी तांकां शाक्य नांव कशें मेळ्ळें तें विशींची कथा अशी आसा-अंबटठ नांवाचो राजा वाराणसींत राज्य करतालो.ताचे पयले राणयेक चार पुत आनी पांच धुवो आशिल्ल्यो.उपरांत त्या राजान दुसरें लग्न केलें. ते राणयेक पूत जाल्या उपरांत त्या पुताखातीर तिणें राज्य मागलें. पूण राजान तिची इत्सा मान्य केली ना. पूण आपल्या पयलींच्या भुरग्यांक नवे राणये पसून कांयच त्रास जांव नये म्हूण तांकां ताणें वनवासाक धाडलीं आनी आपूण मेल्या उपरांत येवन राज्याचो ताबो घेवंक सांगलें. तीं णवूय भुरगीं वनवासाक वचपाक भायर सरलीं आनी कपिल ऋषीच्या आश्रमाकडे पावलीं. ऋषीच्या सांगण्यावयल्यान तांणी थंयच्या शाक (साल) रुखांचें रान कापून थंय नगर वसयलें. शाक रुखांवयल्यान त्या राजपुत्रांक शाक्य हें नांव पडलें. त्या रानांत तांकां फाव अशो चलयो मेळूंक नाशिल्ल्यान त्या राजपुत्रांनी आपल्या चार भयणींकडे लग्नां केलीं. व्हडली धूव पिया ही सगळ्यांची आवय जाली. त्या भुरग्यांपसून जो वंश निर्माण जालो तो शाक्य वंस अशी ह्या वंशाची आख्यायिका आसा.गौतम बुध्द ह्याच वंशांत जल्माक आयलो.
ह्या शाक्यांनी व्हडलें राज्य निर्माण केलें. बिहारांतल्या बस्ती जिल्ह्याचो उदेंत भाग, गोरखपूरचो अस्तंत भाग आनी बिहाराक तेंकून आशिल्ल्या नेपाळाचो कांय भाग शाक्याच्या राज्याचो विस्तार आसलो.
शाक्य लोक एकपत्नी आसताले.ते आपल्यो चलयो हेर गणांत दिनाशिल्ले. त्या काळांत हेर गणांतल्या बायलां परस शाक्य बायलाक चड स्वातंत्र्य आसतालें.त्यो अध्ययन करून शास्त्र चर्चेंत भाग घेताल्यो. शाक्यांनी कपिलवस्तूंत शस्त्र आनी शास्त्र हांचीं विद्यालयां स्थापन केल्लीं. तांच्यांतले जाण्टे मनीस एका संथागारांत बसून भौवमतान कायदे करताले आनी राज्य चलयताले. गांवचे लोक ग्राममुखेल्याची नेमणूक करताले. शाक्य लोक धार्मिक, अतिथ्यशील आनी अहिंसावादी आशिल्ले अशें युआन च्वांग म्हणटा.
-कों.विं.सं.मं.
शानभाग, माधव मंजुनाथ: नामनेचो कोंकणी लेखक.ताचें एम्.ए.;एल्एल्.बी.मेरेन शिकप जाल्लें आनी कारवारचो नामनेचो वकील म्हणून लोक ताका वळखताले. ज्या काळार शणै गोंयबाब आपले लिखणेच्या बळार कोंकणी समाजाक जाग हाडपाखातीर वावुरतालो, त्याच काळार माधव मंजुनाथ शानभाग कोंकणी मायेचो उलो कोंकणी मनशाच्या काळजांत रिगोवंक वावुरलो. कोंकणी समाजाक आपले मायभाशेची जाणविकाय जावची आनी तिचे उदरगती खातीर तांणी पावलां मारचीं,ह्या ध्यासान तो कर्नाटकाच्या उत्तर-दक्षिण जिल्ह्यांनी खूब भोंवलो. कोंकणी परिशदेचो संस्थापक म्हणून ताका मान फाव जाला. कारवारांत 1939 वर्सा जाल्ले पयले परिशदेचो तो कार्यवाह आशिल्लो. कोंकणी चळवळी संबंदांत इतिहासीक म्हत्व आशिल्ली ही पयली परिशद घडोवन हाडपाक ताचें व्हडलें योगदान आसा.
ताच्या वावरांतल्यान स्फूर्त घेवन फुडली पिळगी कोंकणीच्या वावरांत कार्यरत जाली. शणै गोंयबाबान आपलें’आल्बुकेर्कान गोंय कशें जिखलें?’हें पुस्तक सर्गेस्त शानभागाक ओंपलां. हाचे वयल्यान ताच्या वावराचें मोल दिसून येता. 1981त काणकोणां जाल्ल्या 6व्या अखिल भारतीय कोंकणी लेखक संमेलनाचे सुवातेक ताचें नांव दिल्लें.
-कमलाकर द. म्हाळशी
शाप: एकाद्रया मनशाचो नाश जांवचो वा ताका ख्यास्त मेळची हे भावनेन उच्चरिल्लीं वायट उतरां. एका मनशाक दुसऱ्या मनशाचें वायट केलें वा त्रास दिलो जाल्यार ताका शाप दिवप जाता. शाप दिवपाची पद्दत जगांत सगळ्याक आसा.शाप दितना केन्ना केन्नाय हातांत उदक,उजो,जेवण आदी कितेंय तरी वस्त घेवन शाप दिताले.
शाप दिवपाची चाल-चलणूक वेद काळासावन भारतांत दिसून येता. ह्या शापाचो दुसऱ्याचेर वायट परिणाम जाता, तशेंच ताचो जीव लेगीत वचूं येता. देखून वैदिक आर्यांनी शापाचो निशेध केला. ’आमकां कांय कारणा वयल्यान वा कारण नासतना शाप दिवपी मनीस वीज पडिल्ल्या रुखा भशेन जळून वचूं’ अशें अथर्ववेदांत म्हळां.
शाप जसो व्यक्तीचो घात करता तसो राखणय करता. दमयंतीन आपली राखण जावंची म्हूण शाप दिवन व्याधाक जळोवन उडयलो म्हणपाचीय एक देख आसा.
शाप भोगपी मनशाच्या वंशजाचेर लेगीत शापाचो परिणाम जाता. आपणे केल्ली आज्ञा भुरग्यांनी मानली ना म्हूण विश्र्वामित्रान तांकां ’तुमची संतती नीच जाती परस हलकी मानतले’ असो शाप दिलो.
शाप पाळामुळांनी नाजजाल्यार मंत्रांनी ना करूं येता अशी वैदिक ऋषींची धारणा आसा. देखून’शाप दिवपी लोकांचो शाप तांकांच लागूं आनी आमच्या दुस्मानांचो नाश जांव. तशेंच दुस्मानाच्या शापा पसून आमचे भाव सुखी जांव’ अशी प्रार्थना अथर्ववेदांत सांपडटा. मनीस आपले जिणेंत जायते शाप दिता नी घेता. पूण
