टैमिंग ऑफ द थ्रू. कॉमेडी ऑफ अॅरर्स आनी द टू जंटलमेन ऑफ व्हॅरोना. ताच्या इतिहासिक नाटकांच्या साखळेंतलीं किंग जॉन, हेनरीद सिक्स्थ भाग, 1,2, आनी 3, तशेंच रिचर्ड द थर्ड हीं ह्याच काळावयली. हीं इंग्लंडाच्या इतिहासाचेर आदारल्यांत आनी हे खातीर शेक्सपियरान हॉल आनी हॉलिनशॅड ह्या इतिहासकारांच्या काळ टिपणां (Chronicler) चो बेसबरो उपेग केला. खासा करून हेनरी द् सिक्स्थची नाटकस्त्रयी आनी रिचर्ड द थर्ड हीं नाटकां, यॉर्क आनी लेंकॅस्टर ह्या सरदार घराब्यांमदल्या सत्ता-संघर्शाक लागून गाजिल्ल्या वॉर्स ऑफ रोजिस (गुलाबझुजां) ह्या युध्दांच्या फाटभूंयेचेर बरयिल्लीं आसात. टायटस् अँड्रोनिकस ही सूडनाट्य जावन आशिल्ली त्रासदीय ह्याच काळार बरयिल्ली. ह्या सुरवेच्या नाटकांनी जांव कामदी, त्रासदी वा इतिहासिका-कांय समानतायो दिसून येतात. तंत्राची अमुरपिकी वाड, रचनेची सदळसाण, अदीक घडणुको पूण उणीं पात्रां, मूळ कृताचो यांत्रिक उपेग आनी चड नटवी भास हे गूण सगळ्या सुरवेच्या नाटकांनी चड उण्या प्रमाणांत समानतायेन दिसून येतात. तशेंच, फुडाराक शेक्सपियराचीं पेटंट तंत्रां थारिल्लीं तांची सूलूसय ह्याच तेंपावयल्या नाटकांनी मेळटा. तीं म्हळ्यार, रुपांतर वा भेसांतरचो उपेग, रम्य अशा रानावनांचो उपेग आनी गितांचो प्रयोग हीं आसात. हे वरवीं ताणें नाटकांत नवलाय, संघर्श, संदर्भ बदल, कथानक-कलाटणी आशयघनता आनी घुस्पट हाडून भोव परिणामकारक प्रयोग केल्यात.
ह्याच काळार शेक्सपियराची काव्य प्रतिभाय फुलोराक आयली. हाका लंडनांतली प्लेगाची साथय कारणीभूत थारली म्हळ्यार चूक जायना. 1592-94 त प्लेगाक लागून नाटकघरां बंद उरलीं. नाटकांची मागणी थंडावली. 1594 त रिचर्ड फील्ड ह्या लंडनच्या संपादकान (जो स्ट्रॅटफर्डाक शेक्सपियराचो शेजारीय आसलो) व्हिनस अँड एडोनिस हें दीर्घ काव्य छापलें. तें अर्ल सदम्पृन ह्या सरदाराक (शेन्रीऱ्हिओत्सली) ओंपिल्लें. उपरांत रेप ऑफ ल्युक्रेस ही दुसरी दीर्घ कविता उजवाडा आयली. ह्या कवितेच्या अर्पण पत्रिकेंत आदले कवितेखातीर अली कडल्यान बक्षिस लाबिल्ल्याचो उल्लेख मेळटा. ह्यो दोनूय कविता भरपूर नामना जोडून साबार आवृत्त्यांनी प्रसिद्द जाल्यो. ‘एलिझाबेथन’ इंग्लंडांत कवितेक नाटकापरस अदीक श्रेष्ठ प्रतिश्ठा लाबताली. तरीकय शेक्सपियरान नाटकां बरोवपाचें सोडलें ना वा नाटकाचो धंदोय सोडलो ना.
पुरायेन नाटकाचेरच जियेवपी (उपजिविका करपी) शेक्सपियर हो आपल्या युगांतलो पयलो नाटककार. 1594-1608 मेरेन तर तो पुरायेन नाटकाच्या विश्र्वांतच आस्पाविल्लो अशें म्हणूंक जाय.समकालीनां मदीं सगळ्यांत अदीक लोकप्रिय जावनय ताची असामान्य प्रतिभा मात लोकांनी वळखुपाची आसली. अशे वळखिची पयली पावती ताका (पालदिश लामियाःविटस् ट्रेज्यरी हे कृतींत) मेरिश ह्या बरोवप्यान प्लोटस आनी सिनेका ह्या लॅटीन लेखकां वांगडा तुल्यबल थारावन दिल्या. मेरिशान ताका त्रासदी आनी कामदी बरोवपी श्रेश्ठ इंग्लीश लेखक म्हळां.
दुसरें पर्व (1595-1600): ह्या काळार ताची नाट्यकला पुनवेच्या चंद्रावरी वाडत गेली. एक जिनशी संरचना, प्रभावी पात्रनिर्मणी, नेमके संवाद आनी आकांताचो प्रभाव घालपी भास हांचें मेळावळ ह्या काळावयल्या कामदी, त्रासदी आनी इतिहासिकांनी नदरेंत भरता. अ मिडसमर्स् नायट, लव्हस लेबर लॉस्ट, मर्चंट ऑफ व्हॅनिस, अॅज यू लायक इट, मच अ डू अबाव्ट नथिंग, व्हेल्थ नायट आनी मेरी वाजव्हज ऑफ विंडसोर ह्यो एका परस एक सरस कामदी ह्याच तेंपावयल्यो. पात्रांचें जिवें चित्रण आनी इतिहासीक तटस्थतायेक लागून सदाबहार थारिल्ल्यो रिचर्ड द् सेकंड, हेनरी द् फोर्थ आनी हेनरी द फिफ्थ ह्यो इतिहासिका ह्या काळारच माचयेर आयल्यो. ज्युलियस सिजर ही मनोविश्र्लेशण आनी ‘आदर्श-विश्र्लेशणा’ खातीर प्रसिद्द इतिहासीक त्रासदी लेगीत ह्याच काळार बरयिल्ली. ह्या नाटकाक नॉर्थ हाचे इतिहासीक बरपावळीचो आदार लाभला. ग्रीक-रोमन अभिजनांच्या जिवितांचेर उजवाड घालपी ही कृती प्लुटाकीच्या मूळ लॅटीन बरपाच्या अेमियो ह्या फ्रेंच लेखकान केल्ल्या अणकाराचेर नॉर्थान आदारल्या. देखून हे बरपावळीक चडशे लोक नॉर्थस् ‘प्लुटार्क’ ह्या नांवान वळखतात.
शेक्सपियराच्या ग्रीक- लॅटीन इतिहास पुरसांच्या जिवितावयलीं नाटकां नॉर्थस प्लुटार्काच्या बुन्यादी म्हायती (कांय वेळां चरित्र चित्रणां) चेर उबीं जाल्यांत मात अशा नाटकांनी खाशेली जिवसाण आनी वेगळेंपण हाडपी भास-तंत्र-आराखडो-दिश्टावो पुरायेन शेक्सपियराचोच आसा हातूंत जाणकारांक दुबाव ना. 1595-1600 हो काळ शेक्सपियरा खातीर व्यक्तीक तेचपरी कलात्मक नदरेन अत्त्युच्च उदरगतीचो थारला. भोव मोलादीक अशी अर्थीक सुबत्ता, वेवसायीक प्रतिश्ठा,दुर्मिळ असो राजप्रतिसाद असादारण लोकप्रियता आनी प्रस्थापित लेखक म्हूण दर्जो हें सगळें शेक्सपियराक ह्याच काळार फाव जालें. फकत दोन सुनितां आनी लव्हस लेबर लॉस्ट ह्या नाटकांतलीं तीन गितां इतल्या म्हालवजाचेर द पेशनेट पिलग्रिम हो वीस कवितांचो झेलो मुखुपृश्ठाचेर शेक्सपियराचें नांव मिरयत उजवाडा आयलो. 1596 त ताणें स्ट्रेटफर्डाक(दोन व्हडल्या आलीशान घरां मदलें) एक घर, ‘द न्यू प्लेस’ विकतें घेतलें. 1599 त ताणें आपाल्या सांगात्यांच्या भागीदारेन ‘द लोब’ हें 3000 बसका आशिल्लें विशाल नाट्यघर सावथवर्क ह्या लंडनाच्या उपनगरी वाठारांत विकतें घेतलें. मात ह्या काळार एक खर त्रासदीय ताच्या व्यक्तीगत जिवितांत घडली. 1596 त ताचो हेम्नेट हो चलो 11 वर्सांचेरच भायर पडलो. घडये ह्या पुत्रशोकाक लागून जायत वा मध्यानीच्या कडाक तेंकिल्ल्या वेवसायीक वा निजी जिणेच्या हेर हुलपाक लागून जायत
