गूण आसात. हीं व्रतां आनी गूण मेळून तांची संख्या 28 जाता. तीर्थकरांची तुस्त करप, तप वाडोवप, कर्म ना जावपाखातीर कामां करीत रावप, भिकेचेर जगप, उब्या उब्यांनीच जेवप, दिसांतल्यान एकेच खेपे जेवप, जमनीर न्हिदप, नागडे रावप, केंसांनी भूंय झाडप आदी गजालाय श्रमणधर्मांत सामक्यो गरजेच्यो म्हूण सांगल्यात. ह्या सगळ्यांत पंचमहाव्रतां हो श्रमण धर्माचो गाभो जावन आसा.
अंग आनी मूलसूत्र सोडून उरिल्ले जैन आगमनांतले ग्रंथ दुसऱ्या गटांत पडटात. ह्या ग्रंथांतल्यान श्रमणजीणेचीं कितलीं तरी तासां दिसून येतात. श्रमणसंघाची खाशेली न्याय पद्दत आशिल्ली. खंयचे ख्यास्तीखातीर खंयचें प्रायश्चित दिवंचें, तें दिवपाचो अधिकार कोणाचो, गुन्यांवकाराकडेन कशें वागचें, ख्यास्तींत सूट कोणें आनी केन्ना दिवंची आदी न्यायासंबंदातल्या तपशिलाची मांडावळ छेदसुत्रांत सांगिल्ली आसा.
जैन श्रमणांनी व्यक्तिगत आनी रासवळ जीणेंत बरे आदर्श उबे केले. त्या वेळावयले समाज जिणेंत आचार आनी विचार हांची फारकत जाल्ली. ही अवस्था ना करून जैन श्रमणांनी आचार आनी विचार हांचो मेळ घालून, तसो आदर्श लोकांमुखार दवरलो. सुरवेच्या जैन श्रमणांनी ब्रम्हचर्य, अपरिग्रह आनी चारित्र्य हाचेर नेटाचो भर दिलो, तेखातीर कडक नेमांची बांधिलकाय तांणी आपणायली. अहिंसातत्त्वाक पाळो दितना तांणी साद्या अहिंसे वांगडा वाचिक आनी मानसिक अहिंसेचोय पुरस्कार केलो. मनांत हिंसेचे विचार येवपाकच दिवप ना आनी आयलेच तर ते खातीर प्रायश्चित घेवप, आपल्या उतरांनी कोणाक दुखोवप ना, अशे तरेचे आदर्श जैन श्रमणांनी लोकांक प्रत्यक्षांत आचरून दाखयले. ताका लागून समाजांत चारित्र्याविशीं आस्था तयार जावपाक मदत जाली. श्रमणांनी सामान्यरितीन भारतीय समाजाचें खाणजेवण-रावप हातुंतय बदल घडोवन हाडपाक मदत केली. जैन धर्माकडे संबंद आयिल्ले कांय प्रदेशांतले लोक चड करून शिवराक जाले. श्रमणांनी जातीवेवस्था न्हयकारली. कर्मकांड पयसावलें आनी मोक्षाचें दार सगळ्यां खातीर उक्तें केलें. राजाश्रय आनी लोकाश्रय हांच्या बळग्यार जैन श्रमणांनी व्हड मोलादीक ग्रंथसंपदा निर्मिली, वाङ्मयाचे कितले तरी फांटे-उपफांटे सजयल्ल्या विद्वज्जनांच्यो परंपरा निर्माण केल्यो. खूब कडेन ग्रंथभांडारां उबीं केलीं.
-कों.वि.सं.मं.
पूरक नोंद-जैन धर्म
श्रवण-(1): अठ्ठावीस नक्षत्र माळेंतलें बाविसावें नक्षत्र. ह्या नक्षत्राचें वैदिक नांव श्रोणा आसून, विष्णु ही देवता आसा. ताका त्रिकांड वा विष्णुचो त्रिविक्रम अशें म्हणटात. मळबांत विषुववृत्ताचे उत्तरेक गरूडपुंजा लागसार ह्या नक्षत्राच्यो तीन ठसठशीत तारको वळीन दिसतात. ह्या तीन तारकांच्या रुपान विष्णुन, द्युलोक, अंतरिक्ष आनी पृथिवी अशीं तीन पावलां घातलीं अशें तैत्तिरीय संहितेंत म्हळां. थंयच एक कथा सांगल्या ती अशी-एकदां विष्णुक आपली पुण्यकीर्त आयकुंची आनी अपकीर्तीची बादा लेगीत जावंची न्हय अशी इत्सा जाली. ते खातीर ताणें तीन कपालांचेर तयार केल्ल्या पुरोडाशाचो याग केलो. तशें केल्यार्न ताणें पुण्यकीर्त आयकली आनी अपकीर्तीची ताका केन्नाच बाधा जालीना. तेखातीर जो यजमाना अशे तरेन याग करता, तो पुण्यकीर्त आयकता आनी अपकीर्त ताच्या म्हऱ्यांत येना.
श्रवण नक्षत्राचो स्वामी विष्णु. हें नक्षत्र मकर राशींत येता. तें शुभ , चर, ऊर्ध्वमुख, सुलोचन, वानरयोनीचें, देवगणाचें आनी अंत्यनाडीचें आसा, अशें बृहज्जोतिषसारांत सांगलां. ह्या नक्षत्राचेर जल्मुपी मनीस असो आसता-
शास्त्रानुरक्तो बहुपुत्रमित्रः सत्पुत्रभक्तिर्विजितारिवर्गः ।
चेज्जन्मकाले श्रवणा हि यस्य प्रेमा पुराणश्रवणे प्रवीणः ।।
(कोष्ठीप्रदीप)
अर्थ-श्रवण नक्षत्राचेर जल्माक येवपी मनीस, शास्त्रप्रेमी, पूत आनी इश्ट आशिल्लो, दुस्मानाचेर जैत जोडपी, मायेस्त आनी पुराणश्रवणांत प्रवीण असो आसता.
-कों.वि.सं.मं.
श्रवण-(2): एक भक्ति प्रकार. श्रीमद्भागवतांत भक्तीचे णव प्रकार सांगल्यात-श्रवण, कीर्तन, स्मरण, पादसेवन, अर्चन, वंदन, दास्य, सख्य आनी आत्मनिवेदन, देवाचे गूण आनी ताचें माहात्म्य श्रवण केलें म्हळ्यार श्रध्देन आयकलें कर ईश्र्वराची वळख जाता. हे वळखींतल्यान ईश्र्वराविशीं प्रेम आनी आदर निर्माण जाता. स्वता केल्लें ईश्र्वराचें गूणगायन आनी दुसऱ्या कडल्यान जाल्यार् ईश्र्वराच्या गूणगायनाचें श्रवण ह्या दोनूय भक्तिमार्गांतल्यान ईश्र्वरसिध्दी प्राप्त जाता असो श्रवणभक्तिचो महिमा आसा. ज्या काळांत ग्रंथलिखाण वा ग्रंथप्रसार फावो तसो नाशिल्लो तेन्ना दुसऱ्याकडल्यान आयकून ते वरवीं मनोमन ईश्र्वराची प्रार्थना करप अशें घडटालें, हेच खातीर श्रवण भक्ती ही मार्गांतली आद्य अवस्था थारता.
समर्थ रामदास स्वामीन आपल्या दासबोधांत श्रवणभक्तीचो महिमा सांगला तो असो-
आता श्रवण केलियाचे फळ। क्रिया पालटे तत्काळ।
तुटे संशयाचे मूळ। येकसरां।।
मार्ग सापडे सुगम। न लगे साधन दुर्गम।
सायोज्यमुक्तीचे वर्म। ठांई पडे।
नासे अज्ञान भ्रांती। शीघ्राची येथे ज्ञानप्राप्ती।
ऐसी आहे फलश्रुती। इये ग्रंथी।।
योगियांचे परम भाग्य। आंगी बाणे ते वैराग्य।
