रेशांची जय संगम जाता, ताका मर्म म्हणटात.
श्रीचक्राचे अश्टदलांत आनी षोडशदलांत केलर काडपाचें नासता, काडल्यार भैरव आपले योनिनीसकट कार्याचो नाश करता.(भूर्त-भैरव तंत्र).
श्रीचक्राचे सगळे 18 प्रस्तार जातात. तातूंत फकत णव त्रिकोनांच्यो रेशा कमी-जास्त, लांब-रूंद जातात. तांचो भायलो आकार कायम उरता. तंत्रलोक आनी तंत्रसार ह्या ग्रंथांत श्रीचक्राचें खोलायेन वर्णन केलां.
प्रासंगिक पुजेखातीर दुदांत केशर घोळोवन ताणें भूंयचेर श्रीचक्र रेखचें. सासणाचें वा नित्याचे पुजेखातीर धातुच्या कुडक्यार तें कोरातचें. भांगराच्या पत्र्यावयले श्रीचक्र जीणभर काम दिता. रुप्यावयलें 32 वर्सां, तांब्यावयलें 12 वर्सां आनी भूर्जपत्र्यावयलें 6 वर्सां फळादायी जाती. श्रीचक्र लोहत्रयाच्या पत्र्याचेरय कोरांतून घेतात. धा वांटे भांगर, सोळा वांटे रुपें, आनी बारा वांटे तांबें मेळून लोहत्रलय जाता.पोवळें, पद्मराग, इंद्रनीळ, वैदूर्य, स्फटिक आनी मरकत ह्या रत्नांचेरय श्रीचक्र कोरांततात. तें अश्टसिध्दीप्रद थरता. श्रीचक्राची पुजा करचेंपयलीं ताची प्राणप्ररिक्षा करची. पुजा भायल्यान भितर ह्या प्रमाणे करची. चक्रपूजेत उपचार समर्पणाचे णव मंत्र आसात. विंगड विंगड फळां खातीर विंगड विंगड मंत्रांचो उपेग करपाचो आसता. तातुंतलो पयलो मंत्र असो-
ऐ ऱ्ही श्री त्रैलोक्यमोहन चक्राधिष्ठत्र्यै प्रकट योगिनी सहितायै श्री त्रिपुरचक्रेश्र्वर्ये नमः । पूजयामि ।।
त्रिपुरसुंदरीची पुजा मर्तेर न करता श्रीचक्राचेरच करपाची रीत आसा.’श्रीचक्रं शिवयोर्वपुः’ श्रीचक्र हे शिवशक्तींची कूडच आसा अशें म्हळां. श्री चक्राचे पुजे इतलेंच ताच्या दर्शनाचेंय फळ आसा-
सम्यक् शतऋतून् कृत्वा यत्फलं समवाप्नुयात् ।
तत्फलं लभते भक्त्या कृत्वा श्रीचक्रदर्शनम् ।।
(तंत्रकार)
अर्थ-बरे तरेन शंबर यज्ञ करून जें फळ मेळटा, तें फळ भक्तीन श्राचक्राचें दर्शन घेतल्यारय प्राप्त जाता.
भारतांत फातरावयली वा धातुवयली श्रीचक्रां जायत्या देवळांनी दिसतात. कोल्हापूरच्या जगदंबेच्या देवळांत शिळेवयलें श्रीचक्र आसा. आद्य शंकराचार्याच्या मठांतय श्रीचक्राची स्थापणूक केल्ली आसता.आद्य शंकराचार्य हो त्रिपुरसुंदरीचो उपासक आशिल्लो.
श्रीचक्राचेर उदकान भरिल्ले कलश आनी तातूंत विंगड विंगड रत्नां आनी द्रव्यां घालून दवरिल्लीं आसतात. तातूंत देवतेचें प्रकटीकरम जाता, अशी ताचे फाटली कल्पना आसा. श्रीचक्राची सकाम आनी निश्काम अशी दोनय तरांनी पुजा करतात. श्रीचक्र हुलपलें, लासलें, जळ्ळें, ताचेवयल्यो रेशा पुसल्यो वा ताचो कपचो गेलो तर तें गंगेंत विसर्जीत करचें. त्या वेळार श्रीविद्यामंत्राचो एक लाख जप, होम, तर्पण, गुरूपुजा आनी ब्राम्हणाक जेवण दिवप ह्यो गजाली करच्यो आनी मागीर परत नवें श्रीचक्र तयार करून घेवचें अशें शास्त्रांत सांगलां.
श्रीचक्र आनी श्रीविद्या ह्यो एकरूपच आसात. श्रीचक्र हो संवसाराचो नकासो आसा आनी श्रीविद्या ही तातूंतली गतीमान अशी चैतन्यशक्त आसा. अणूपरमाणू पसून अनंत विश्र्व हातूंतल्यो घडामोडी हेच चैतन्यशक्तीन चलतात. हेच चैतन्यशक्ती पसून अणूक गती मेळटा आनी हीच शक्त अनंत विश्र्वांत गतीच्या रुपांत भरून राविल्ली आसता.
-कों.वि.सं.मं.
श्रीधरस्वामीः (जल्मः इ.स. 1908 चिंचोळी, गाणगापूर; मरणः इ.स. 1973).
रामदासी संप्रदायांतलो एक सिध्द पुरूस. ताच्या बापायचें नांव नारायण राव देगलूरकर पतकी आनी आवयचें नांव कमलाबाई.श्रीधरस्वामीच्या जल्माविशीं एक आख्यायिका आसा ती असी- देगलूरकरांच्या घराण्यांत कोणें तरी, घराण्याचो राखणदार आशिल्ल्या नागसर्पाक फारान मारलो तेन्ना ताणें ब्राम्हभेसांत सपनांत येवन त्या मनशाक सांगलें, आयजसावन तुमचें घराणें तिगचेंना, ताचो निर्वंश जातलो. तेन्ना त्या मनशान ब्राम्हणाक खूब विनवणी केली. तेन्ना त्या ब्राम्हणान सांगलें की ह्या कुळाचो उध्दार करपी बाल ब्रम्हचारी निर्माण जातलो. तो तुमच्या कुळाचो आनी जगाचो उध्दार करतलो पूण तुमचो वंश मात फुडें चलचोना. ह्या शापाचें परिमार्जन करपाखातीर नारायणराव आनी कमलाबाई हें दांपत्य गाणगापूराक दत्तात्रेयाचे सेवेखातीर वचून रावलें.थेंय खर अनुश्ठान करतकच, साक्षात दत्तात्रेयान प्रसन्न जावन, तांकां श्रीफळाचो प्रसाद दिवन सांगलें, हें श्रीफळ खातकच तुमची इत्सा पुराय जातली. अशे तरेन दत्तात्रेयाच्या कृपाप्रसादान, दत्तजयंती दिसा श्रीधरस्वामीचो जल्म जालो. तो तीन वर्सांचो आसतनाच ताच्या बापायक मरण आयलें आनी पिरायेच्या बारा-तेरा वर्सांचो आसतना आवयक मरण आयलें. ल्हानपणा सावन ताका कथा-कीर्तनां आयकुपाची गोडी. रामनामान हुकमी यश मेळटा असोय ताका अणभव आयलो. शाळेचो अभ्यास, देवपुजा, कथा-कीर्तनां आयकप, व्यायाम आनी खेळ हातूंत बालपण चलिल्लें आसतना मदींच आवयच्या मरणान हातूंत खंड पडलो. उपरांत हैदराबाद आनी गुलबर्गा हांगा सोयऱ्यांकडे रावन ताणें आपलें मुळावें शिकप पुराय केलें आनी माध्यमिक शिक्षणा खातीर तो पुण्याक गेलो. पूण इंग्लीश शिक्षणांत ताका अजिबात गोडी नाशिल्ली. श्रुतिस्मृतिपुराणांच्या चातुर्वण्याधिष्ठित समाजाचे उभारणेनच भारताक पयलींचें वैभव प्राप्त जातलें असो ताचो भावार्थ आशिल्लो. तेखातीर सनातन आर्य धर्माच्या प्रसारा खातीर आपलें जिवीत ओंपचें अशें ताणें
