करिनात.
हे लोक मेल्ल्यांक पुरतात. रिफॉर्म्ड पंथाभायर हेर पंथांत मेल्ल्याचो दर एक सोयरो मड्याक वस्त्र हाडटा. मडें थडग्यांत दवरचे पयलीं ताच्या कानांत , दोळ्यांत आनी नाकांत पवित्र तेल घालतात. पुलीकुली नांवाचो शुध्दविधी जायमेरेन मेल्ल्याचे लोक सुतक पाळटात. हो विधी 11 व्या, 15 व्या 21 व्या जांव केन्नाय 41 व्या दिसा करतात. मागीर शेजारी आनी गरीब लोकांक जेवण घालतात. 40 व्या दिसा परत जेवण दितात. त्या वेळार सुतकांतलें लोक पयलीं मांस खातात. मेल्ल्या म्हयन्याळ्या श्राध्दा दिसा लागिंच्यांक जेवण घालतात. आदल्या तेंपार हे लोक स्थानिक राजांच्या सैन्यांत नोकरी करताले. पूण आता जायते लोक सरकारी नोकरी करतात. वृत्तीन धाडशी आशिल्ल्याकारणान वेपार, कारखानदारी, शेत बी सगळे तरेचे वेवसाय करतात.
आतांचे सीरियन किरिस्तांव आपणाक उच्चवर्णीय हिंदुंचे वंशज मानतात आनी तांच्यो कांय चालीरीती पाळटात. तातुंतल्यो कांय अशो-
जायते किरिस्तांव लोक इगर्जे इतलेंच देवळांकय पुज्य मानतात. तशेंच हिंदुंच्या फलज्योतिशाचेर तांचो विश्वास आसून आपल्या भुरग्यांच्यो कुंडल्योय ते शास्त्रप्रमाण तयार करून घेतात. हिंदुंतल्या चालीप्रमाण सीरियन किरिस्तांव न्हवरो लग्नाच्या वेळार व्हंकलेच्या गळ्यांत ताळी बांदता. घोव मेले उपरांत बायल ही ताळी काडून उडयता. एकाद्र्या मनशाच्या मरणा उपरांत ताचीं भुरगीं आनी सागिंचे लोक धा पंदरा दीस सुतक पाळटात. सुतकाच्या जिसांनी मांस खावपाक जायना मेल्ल्याचें वर्सुकी श्राध्द इगर्जेंत मागणें करून आनी घरांत लागिंच्या लोकांक जेवण घालून करतात. खेडेंगांवांतले सीरियन किरिस्तांव लोक हिंदुचो ओणम हो सण आनी विषू हो नव्या वर्साचो दीस व्हडा उमेदीन मनयता. हिंदुभाशेन भुरगें स म्हयन्याचें जाल्याउपरांत ताचो आवय- बापूय ताचो अन्नप्राशन संस्कार करातत. तशेंच वेगवेगळ्या पंथांच्या किरिस्तांवांची आपसांत लग्ना जायनात. आधुनिक काळांत समाच्या चाली रितींनी जायते बदल घडूंक लागल्यात.
सुंदरदासः(जल्मः इ.स. 1596, दौसा जाव द्यौसा- जयपूर राजस्थान ; मरणः 1689 सांगानेर, जयपूर). एक व्हड हिंदी संत कवी. ताचो जल्म खंडेलवाल, महाजन जातींत जालो. ताच्या बापायचें नांव परमानंद आनी आवयचें नांव सती.
सुंदरदासाचें खरें नांव खबर ना. तो वर्साचो आसतना नामनेचो हिंदी संत दादू दयाळ ताच्या गांवांत आयलो. सुंदरदासाच्या रुपाचेर भाळून ताणें सुंदरदासाक सुंदर दिसता अशें म्हळें. दादून ताका उद्देशून वापरिल्लें सुंदर हेंच विशेशण फुडें ताचे विशेश नाम थारलें. दादून पयलेंच नदरेंत सुंदरदासाक प्रभावित केलो आनी ताका मंत्रदिक्षाय दिली. ताच्या बापायच्या परवानगेन ताणें ताका आपल्या वांगडा व्हेलो. कांय दिसा सुंदरदासान दादूचो सत्संग अणभवलो. पूण रोकडोच दादून देहत्याग केलो. मागीर सुंदरदास जगजीवन नांवाच्या साधूवांगडा द्यौसा हांगा आपल्या घरा परत आयलो.
द्यौसाक तो सुमार तीन वर्सां रावलो, मागीर ताच्या मनांत पंडित जावपाचो ध्यास धरलो आनी शिक्षणाखातीर तो जगजीवनावांगडा इ.स. 1603 त काशीक वचून रावलो. थंय तो बाव्वीस वर्सां रोवलो. ह्या काळांत ताणें वेदाध्ययन केलें. तशें स शास्त्रां आनी अठरा पुराणांचो अभ्यास केलो. संस्कृत भाशेचेर ताणें वर्चस्व मेळयलें.
इ.स. 1625त तो काशीच्यान बायर सरलो. काशींत आसतना ताका जायत्या साधु- संतांचो संघ घडलो. ताका लागून ताची आध्यात्मिक प्रगती बेगीन जाली. काशी सोडटना ताचे वांगडा फतहपूरचो एक साधु आशिल्लो. सुंदरदासान आनी ताणें उ. बारत, पंजाब, सौराष्ट्र, राजस्थान सारकिल्ल्या प्रदेशांनी धर्म आनी तत्वज्ञान हांच्या प्रचाराखातीर भोवंडी केली. ह्याच काळांत तांणी जायत्यो तीर्थ यात्रा केल्यो.
तीर्थाटणा उपरांत सुंदरदास फतहपुराक रावलो. थंय ताणें जायत्या मोलादीक अध्यात्मपर ग्रंथांची रचणूक केली. बेगिनच ताका परामर्थाचें परमरहस्य सांपडले. मागीर तो तेंच धुंदीत रावपाक लागलो. शेवटाक ताणें वखद जांव उदक कांयच घेवंक ना आनी तातुंतच तो सोंपलो. सांगानेर हांगा ज्या जाग्याचेर ताचेर निमणे संस्कार जाल्ले थंय ताची समाधी बांदिल्ली पूण आतां ती थंय ना.
सुंदरदास निर्गुणोपासक संतकवी आशिल्लो. ताणें ल्हान- व्हड अशे सुमार 36- 37 ग्रंथ बरयले. ज्ञानसमुद्र, सर्वांगयोग पंचेंद्रियचरित, सुखसमाधी, स्वप्नप्रबोध, वेदविचार, सहाजानंद सुंदरविलास अशीं तांचीं नांवां आसात. हांच्यांतले ज्ञानसमुद्र आनी सुंदरविलास हे दोन ग्रंथ चड लोकप्रिय थारले. सुंदरदासाची भास दृश्टान्तसमृध्द, सोंपी आनी सरळ आसा. तशेंच भक्तिप्रेमांचे रहस्य विस्कटायतना तो वेगवेगळ्या तरांचे परिचयाचो दृश्टान्त दिता. दयालदास, श्यामदास, दामोरदास, निर्मलदास आनी नारायणदास हे ताचे मुखेल पांच शिश्य. ताच्या शिश्यांनी सुंदारदासाची कांय हातबरपां आनी हेर वस्तू फतहपूराक जपून दवरिल्ल्यो आसात.
सुखटणकर, दत्ताराम कृष्णः (जल्मः 11 डिसेंबर 1924, माशेल- गोंय).
