तांणी ह्या प्रदेशा बदला ब्रिटीशांक साद्याचें न्यूयॉर्क राज्य दिलें.
अठराव्या शेंकड्यांत गुलामांच्या उठावांक आनी डचांच्या बेजापसालदारकीपणाक लागून सुरिनामाची अर्थवेवस्था साप्प इबाडली. अशा तंग वातावरणाक लागून एकुणिसाव्या शेंकड्याचे सुरवेक ब्रिटीशांनी हो प्रदेश साबार खेप आपल्या ताब्यांत घेतलो. पूण 1815 त तांणी आपले सुरिनामावयलो हक्क सदांखातीर सोडून तो डचांचे सुवादीन केलो. 1863 त डचांनी थंयची गुलामगिरी नश्ट केसा. उपरांत तांणी मळ्यांनी वावूरपाखतीर भार त आनी इंडोनशीयेंतल्या साबार कामगारांक थंय व्हेलो. पूण विसाव्या शेंकड्याचे सुरवेक सावन ह्या मळ्यांक देंवती कळा लागिल्ल्यान खूब कामगार शारांनी वचून काम करपाक लागलो.
1954 त ह्या डच प्रांताक स्वयत्तताय मेळ्ळी. 1970त क्रियोल लोकांनी पुराय स्वातंत्र्याची मागणी केली. डचसरकारान ताका तेको उक्तायलो. पूण थंयच्या हिंदूस्थान लोकांनी हे चळवळीक विरोध केल्ल्यान सुरिनाम समाजांत पयले खेप वंशिक मतभेद सुरू जालो. उपरांत 25 नोव्हेंबर 1975 दिसा सरिनीमीक पुराय स्वातंत्र्य मेळ्ळें. सुरिनीमीन लोकशाय पद्दत आपणायली. पूण स्वातंत्र्य मेळ्ळ्या उपरांत रोकडेंच सुरिनामांच्या साबार लोकांचें नेदलँड्सांत स्थलांतर जाले. हाचो परिणाम म्हळ्यार देशांतल्या कुशळ कामगारांची संख्या खूब उणी जावन देशाचो अर्थीक स्थितीचेर वायट परिणाम जालो.1980 चे सुरवेक कांय सैनिक मुखेल्यांनी सत्ता काबीज करून संसद बंद केली. उपरांत सुरिनामांतल्यान लोकांभीतर आनी सैनिक हांच्यांत कबलात जावन , दोगय मेळून सरकार चलयताले अशें थरलें. पूण संसद मात परतून अस्तितवांत हाडली ना. 1987 त सैनिक मुखेंल्यांनी वेंचणूक घेवपाक मान्यताय दिली. लोकांक वेंचून येवपी संसदेक मान्यताय दिवपी नव्या संविधानाची मागणी केल्लीं. पूण सैनिक आनी नागरीक हांचो आस्पाव आशिल्ल्या काउंन्सिलाक संसदेन पास केल्ले कायदे जायजाल्यार भायरावपाचे खाशेले दिल्यात. 1988 त नॅशनल अॅसेंम्बलीन राश्ट्रध्यक्ष आनी उपराश्ट्रध्यक्षाक वेंचू काडलो. 1990त सैनिक मुखेल्यांनी उछाव करून नागरिकी सरकार बरखास्त केलें. 1991त नवी संसद आनी अध्यक्ष वेंचून काडलो.
भैवशिक मतदानान नॅसनल अॅसेंम्बलीखातीर 51 वांगडी पांच वर्सा खातीर वेंचून काडटात. नॅसनल अॅसेंम्बलीक देशांतले सगळे कायदे करपाचें हक्क तशेंच राश्ट्रध्यक्ष वेंचून काडपाचो हक्क आसात. राश्ट्ध्यक्ष काउंन्सिलच्या वांगड्यांची नेमणूक करता. उपरास्ट्रध्यक्ष काउंन्सिलच्या वागंड्यांचे फुडारपण करता. तशेंच तो प्रधानमंत्री म्हणूनय वावूरता. नॅसनल अॅसेंम्बलीन केल्लो कायदो जाय जाल्यार भायरावपाचे खाशेले हक्क अॅसेंम्बलाक दिल्यात.
अर्थवेवस्थाः देशाची अर्थवेवस्था मुखेलपणान खनीज उद्देग आनी धातू प्रक्रियेचेर आारल्या. बॉक्सायड उत्पादन करपांत सुरिनाम मुखार आसा. कच्चें बॉक्सायट आनी ऑल्युमिनीयम हांचो वट्ट निर्यातींत 75%वांटो आसता. शेतवड होय देशांतलो म्हत्वाचो वेवसाय. भात हें देशांतलें मुखेल पीक. तांदळांची व्हड प्रमाणांत निर्यात जाता. केळीं, नाल्ल आनी उंस हे देशांत जावपी हेर म्हत्वाचीं पिकां. रानासावन मेळपी येणावळ म्हत्वाची आसा.
सुरिनामांत उदका येरादारी चड म्हत्वाची. उदक येलादारी फावशो खूब न्हंयो देशांत आसात. रस्तें आनी रेल्वेमार्ग मर्यादीत आसता. झान्देरजी शारालागसार आंतरराश्ट्कीय विमानतळ आसा. देशांत दोन मुखेलखबरांपत्रां उजवाडाक येवन टि. व्ही. आनी रेडिओ वेवस्थाय बरी आसा.
लोक आनी समाजजीणः देशांत साबार वंशीक गटांतले लोक आस्पावल्यात. वट्ट लोकसंख्येंतल सुमार तिसऱ्या वांट्यावयर लोक हिदुस्तानी आसता. क्रियोल हे युरोपी आनी आप्रिकी हांची भरसण जावन तयार जाल्ले लोक. उरिल्ल्या लोकांक इंडोनेशीयी, खांप्री, अमेरिकी इंडियन, चिनी आनी युरोपी लोकांचो आस्पाव जाता. दर एका वांशीक गटान आपली संस्कृती, धर्म आनी भास राखून दवरल्या. डच ही सुरिनामाची राशट्रीय भास पूण देशांतलें चडशे लोक -ताकी हे भाशेचो चड वापर करतात. ताकी- ताकी ही डच इंग्लिश आनी हेर आफ्रिकी भाशांची भरसण जावन तयार जाल्ली भास. सुरिनामांत खांप्री लोकांक ' बूश निग्रो ' अशें म्हणटात. देशांतले सुमार अर्द्यावयर लोक पारामारिबो शारांत रावतात.
सुर्लकार, धर्मा कुश्टाः (जल्मः मे1932, शिरोडा- फोंडें गोंय).
गोंयचो सुटकेझुजारी. ताणें मराठी आनी पुर्तुगेजींतल्यान मुळावें तशेंच हिंदी कोवीद मेरेन शिक्षण पुराय केलें. तो ' नॅशनल कॉग्रेस गोवा ' हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. सुटकेझुजाच्या काळांत तो बसकानी वांटो घेवप, पत्रकां वांटप, तिरंगी बावटे लावप, हातीपत्रका वांटप असली कामां करतालो. 17 फेब्रुवारी 1955 ह्या दिसा हेर वावूरप्यांवांगडा ताणें सत्याग्रह आयोजित केल्लो, पूण ताचे पयलींच तांकां सगळ्यांक अटक जाली. पोलिसांनी ताका खूब मार दिलो आनी प्रादेशिक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून आठ वर्सां खर बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. दोन वर्सांखातीर ताका दंड भरुंक लायले. तशेंच 20 वर्सींखातीर ताचें राजकिय हक्क काडून घेतले.
