म्हयने मेरेन हिमान भरिल्ली आसतात.ह्या भागांत दाट रानां आसात.ह्या रानांक लागून ऊंच दोंगरांवयलो हीम सकयल देंवना.ऱ्हायन आनी ऱ्होन न्हंयांच्या देगणांनी स्विस आल्पसाचे उत्तर आनी दक्षिण अशे दोन वांटे केल्यात,बर्निस.लेपोंटायन,पॅनिंने आनी रायटेन ह्यो ह्या प्रदेशांतल्यो म्हत्वाच्यो वळी.ऊंच पर्वतांचेर आशिल्ल्या साबार झऱ्यांचें धबधब्यांत रुपांतर जाल्लें आसा.आल्पस् प्रदेशांतली हिमान भरिल्लीं ऊंच तेमकां,धारदार सुळक्यो त्या भागांत सोबीत देखावे तयार करतात.ऱ्हायन आनी ऱ्होन न्हंय म्हत्वाच्यो न्हंयो ऱ्हायन न्हंय उत्तर दर्याक,जाल्यार ऱ्होन न्हंय भूंयमध्य दर्याक मेळळया.इन्न आनी टिसिनो ह्योय न्हंयो देशांतल्यान व्हांवतात.
हवामानः
स्वित्झर्लंडाचे हवामान उंचाये प्रमाण जाग्याजाग्यांनी बदलता.सादारणपणान 300 मी.वयर वता तशें थंयचे तापमान 2 सॅ देंवत वता.देशांतल्या चडशा प्रदेशांनी पावस आनी हिम पडटा.सड्या प्रदेशांनी दाट धुकें पडटा.केन्ना केन्नाय तें वर्दांतले 120 दीस मेरेन पातळता.जानेवारी म्हयन्यांत मध्य सडयाचेर आनी पर्वतीय देगणांनी तापमान-2 सॅ ते 1 सॅ इतलें आसता.गिमाच्या दिसांनी सडयावयलें हवामान उबदार आसता.ह्य दिसांनी थंय वादळ जावपाची शक्यताय उरता.जुलय म्हयन्यांत सडयावयलें तालमान 18 सॅ ते 21 सॅ हांचे भितर आसता.पूण गिमाच्या दिसांनी लेगीत चड ऊंच भागांतलें तापमान शितळच उरता.मध्य सडयाचेर पावस आनी हिमाच्या रुपान 100 ते सेंमी परस चड आसता.1800 मी वयल्या भागांनी वर्सांतले स म्हयने मेरेन हिम उरता. इतिहास आनी राज्यवेवस्थाः
स्वित्झर्लंडाच्या आदीम इतिहासाची स्पश्टपणान म्हायती मेळना.इ.स.पयली आपल्याक हेल्विशीयन म्हणपी सेल्टीक लोक थंय रावताले.इ.स.पयलीं 58त सिजरच्या फुडारपणाखाल रोमी सैन्यान तांचेर घुरी घालून तांकां आपल्या शेकतळा दवरले.अशे रितीन हेल्वेशिया हो प्रांत रोमी साम्राज्याचो एक प्रांत जालो.उपरांत इ.स 400 त आल्मेनियन आनी बर्गांडियन हे दोन जर्मन पंगड थंय स्थानीक जाले.इ.स.500 त जर्मनाच्या फ्रँक ह्या पंगडान आल्मेनियम आनी बर्गांडियनांक हारावन थंय आपलो शेक बसयलो.चार्लमाग्नेचे राजवटीत फ्रँकीश सत्तेचो खूब विस्तार जालो.पूण णवव्या शेंकडयांत ती विभागून गेली.962 त सद्या अस्तित्वांत आशिल्लो स्वित्झर्लंड देश होली रोमन साम्राज्याचो भाग जालो,जाल्यार उरिल्लो प्रदेश बर्गंडी राज्याच्या शेकतळा गेलो.हो भाग 1033त रोमी साम्राज्याक जोडलो.त्या वेळार रोमी साम्राज्याच्या आधिपत्याखाल थंय ल्हान ल्हान अशे साबार राजा राज्या करताले.तेराव्या शेंकडयाच्या ताबो मेळयलो.1973त रुडोल्फ पयलो हो होली रोमी साम्राज्याचो सम्राट जावपी पयलो हॅबस्बर्ग रुडोल्फाचो शेक दिसानदीस वाडटा तें पळोवन उरी आनी स्किवीझ राज्यांनी शेजारच्या राज्यांक एकठांय हाडून परपेटूल कबलात घडोवन हाडली.ते कबलातीवरवी तांणी आपलें स्वांत्र्य जाहीर केलें.तशेंच परकी घुरयांसावन एकामेकांक आदार करपाचें थरयलें.स्विझ राज्यांक एकठांय हाडपी ही पयली कबलात.ह्याच एकठांय आयिल्ल्या राज्यांक उपरांत स्वित्झर्लंड हे नांव पडलें.स्विवीझ राज्यावयल्यान हें नांव घेतलां.
हॅबस्बर्ग घराण्याचो ऑस्ट्रीयेचेरय शेक आशिल्लो.स्वित्झ लोक आपल्याक स्वातंत्र्य मेळचें म्हूण ऑस्ट्रियेआड ते साबार खेप झगडले.1315त मॉर्गांटन गांवांत स्वित्झ शेतकामत्यांनी ऑस्ट्रियेच्या व्हड सैन्याचो पराभव केलो.1332 ते 1353 ह्या काळांत आनीक पांच राज्या स्वित्झर्लंडाक मेळळीं.1383 आनी 1388 त स्वित्झ लोकांनी ऑस्ट्रयेच्या परतून पराभव केलो.1400त स्वित्झर्लंडाक व्हड सैन्य उबारुन एक बळिश्ट राज्या जालें.ताणें भोंवतणच्या राज्यांचेर घुरयो घालून आपल्या राज्याचो विस्तार वाडयलो.स्विझ लोकांनी 1476 आनी 1477त बर्गंडीच्या डयुकाचेर जाल्यार 1499 त मॅक्सिमिलन पयलो हया हॅबस्बर्ग घराण्यांतल्या रोमी सम्राटाचेर हार घाली.स्वित्झर्लंडाक पुराय स्वातंत्र्य मेळिल्लें.पूण कायदेशीर मान्याताय ताका 1648त मेळळी.सोळाव्या शेंकडयाच्या दुसऱ्या दसकांत स्वित्झांनी उत्तर इटलींतल्या फ्रेंच लोकांक धांवडावन घाले.हे नवे प्रांत तांणी आपल्या राज्याक जोडून उपरांत ते सुमार 300 वर्सां मेरेन तांच्या शेकातळा उरले.1515 त फ्रेंचांनी स्वित्झांचो पराभव केलो.त्या झुजांत स्वित्झांक व्हड लुकसाण जालें.तेन्नाच्यान तांणी अलिप्तातायेचें धोरण आपणायलां तें आजमेरेन पाळळां.
स्वित्झ कॉन्फीडरेशन बळिश्ट जायत रावले उपरांत 1481 ते 1513 मेरेन आनीक पांच राज्यां ताका येवन मेळळीं.अशे रितीन स्वित्झ कॉन्फीडरेशनांत वट्ट तेरा राज्यांचो आस्पाव जालो.दर एका राज्याचें आपलेम स्वतंत्र सरलार सलें.कांय राज्यांनी शेतकामत्यांची लोकशाय जाल्यार कांय राज्यांत कारगिऱ्यांचें सरकार आसलें.दर एका राज्यांतल्या वांगडयाची असेंब्ली भरता.ही अस्बेंली कॉन्फीडरेशनाच्या एकाचार खातीर वावुरता.पूण राज्यांच्या कारभारांत हस्तक्षेप करपाचे कसलेच अधिकार ते असेंब्लीक ना.
सोळाव्या शेंकडयाचे सुरवेकसावन स्वित्झर्लंडांत समाज सुदारणा चळवळ सुरु जाली.हलड्रीच झ्विग्ली आनी जॉन कॅल्वीन हे देशांतले त्या तेंपावयले श्रेष्ठ प्रॉटेस्टंट मुखेली.कॅल्वीनान जिनिवा शार हें प्रॉटेस्टनांचें आंतरराश्ट्रीय केंद्र केलें.स्वित्झ समाज प्रॉटेस्टंट आनी रोमन कॅथलीक हांच्यांत विभागलो.उपरांत ह्या दोनय पंगडा भितर 1529,1532,1656 आनी 1712त यादवी झुजां पेटलीं.
फ्रेंच क्रांतीक नेट आयिल्लो तेन्ना 1798त फ्रेंच सैन्यान स्वित्झर्लंडाचेर घुरी घालून आपलो शेक बसयलो.फ्रेंचांनी थंय
