हॅल्वेटीक प्रजासत्ताकाची स्थापणूक करुन सगळीं राज्यां केंद्र सरकारच्या शासनाखाल हाडली.ह्या व्हड राजकीय बदलाक लागून स्वित्झर्लंडात तंग वातावरण निर्माण जालें.हाचेर नियंत्रण दवरपा खातीर 1803 त नॅपोलियनान आदल्या तेरा राज्यांची परतून रचणूक करुन,तांच्या प्रदेशासावन आनीक स नवीं राज्यां निर्माण केलीं.ताणें राज्यांची स्वायत्तता परतून दिली.नॅलोलियनाचे हारी उपरांत विन्ना काँग्रेसान स्वित्झर्लंडाक फ्रेंचांच्या शेकातळा आशिल्लीं नवीं राज्यां जोडलीं.ते काँग्रेसीन स्वित्झर्लंड हें अल्पिततायेच्या धोरणाचो पुरस्कार करपी राश्ट्र म्हूण घोशीत केलें.
एकुणिसाव्या शेंकडयाचे सुरवेकसावन स्वित्झ लोकांनी राजकीय सुदारणा जावची म्हूण मागणी केल्ली.उपरांत स्वातंत्र्यचीय मागणी जाली.हे खातीर कांय राज्यांनी शांतीपुर्व निदर्शनां काडून सरकार उडोवपाच्यो हालचाली जाताल्यो,जाल्यार कांय राज्यांनी बंड वा दंगे जावन सरकार उमथिताले.कांय राज्या हांचे आड आशिल्ल्यान उपरांत 1847त तांच्यांत यादवी झूज पटेले.1848त स्वित्झर्लंडान नवें संविधान आपणायलें.ह्या संविधाना प्रमाण देशांत दोन घरांनी विभागिल्लें विधीमंडळ आसून थंय संघीय लोकशाय पद्दत आशिल्ली.ह्या संविधानान धर्म स्वातंत्र्य आनी मनीस हक्कांची हमी दिल्ली.1874त ह्या संविधानांत कांय सुदारणा घडोवन हाडल्यो.1863त जीन हेन्री डुनांट ह्या स्वित्झ सावकारान जिनिवामत तांबडया खुरसाची (Red Cross) स्थापणूक केली.ह्याच खुरसावयल्यान स्वित्झर्लंडान आपल्या राश्ट्रीय बावटयाचें चिन्न आपणायलां.
1914त पयलें म्हाझूज सुरु जालें तेन्ना स्वित्झर्लंडान आपलें अलिप्ततायेचें धोरण रोकडेच जाहिर केलें.झुजांत देंविल्ल्या दोनय पंगडांच्या राश्ट्रांनी तांचे अलिप्ततायेक मान दिलो.झूज काबार जाल्या उपरांत 1920 त स्वत्झिर्लंडाच्या जिनिवा शारांत लीग ऑफ नॅशन हे जागतीक संस्थेचें मुखेल कार्यालय उबारलें.1939 त दुसरें म्हाझूज सुरु जालें तेन्नाय स्वित्झर्लंडांना झुजांत वांटो घेतलो ना.दोनय विरोधी पंगडां कडेन ताणें बरे संबंद दवरले.झुजावेळार साबार युरोपी देशांतल्या लाखांनी निर्वासीत लोकांनी स्वित्झर्लंडांत आलाशिरो घेतिल्लो.तांणी आपलें अलिप्ततायेचें धोरण राखून दवरपा खातीर झूज काबार जाल्या उपरांत 1914त स्थापीत जाल्ल्या संयुक्त राश्ट्राचोय तो वांगडी जालो ना.पूण युरोपी देशांनी जिनिवा हें आपलें मुखेल कार्यालय केलें.स्वित्झर्लंड संयुक्त कांय खाशेल्या फांटयांचो वांगडी जालो.
1986त संयुक्त राश्ट्रांचो वांगडी जावचो कांय ना म्हूण घेतिल्ल्या जनमतान थंयच्या लोकांनी भायरच रावपाचें मान्य केलें.पूण स्वित्झर्लंड साबार युरोपी वेवसायीक संस्थांचो वांगडी आसा.1971त बायलांक मतदान करपाचे हक्क दिल्यात .1981त बायलांकय समान हक्ज आसचे म्हूण संविधानान मान्य केलां. 1979त स्वित्झर्लंडान आपल्य राज्यांची संख्या 22 वयल्यान 23 केल्या.ज्युरा हें तेविसावें फ्रेंच राज्य उलोवपी रोमी कॅथलीकां खातीर निर्माण केला.
देशाचो राज्य कारभार 1848त आपणायल्ल्या संविधाना प्रमाण चलता.हातूंत 1874त खूब सुदारणा जालीं.ह्या संविधाना प्रमाण स्वित्झर्लंड हें संघीय प्रजासत्ताक आसून,राजकीय हक्क क्रेंद सरकार आनी राज्यां भितर वांटून दिल्ले आसात.हाका लागून तें एक बरें लोकशाय राश्ट्र.विधिमंडळान केल्ल्या कांयद्याक जाप विचारपा खातीर थंयच्या नागरिकांक कांय खाशेले हक्क दिल्यात.स्विझर्लंडांत ल्हान-व्हड अशे खूब राजकीय पक्ष आसात.पूण देशांतल्या मुखेल पक्षांच्या मुळाव्या तत्त्वांभितर व्हडलोसो फरक ना.हाका लागून पक्षांभितर सहजायतेन एकमत जावपाक शकता.क्रिस्टीयनन डॅमोक्रेटीक पार्टी,रिपब्लीक डॅमोक्रेटीक पार्टी आनी सोशल डॅमोक्रेटीक पार्टी हे देशांतले तीम मुखेल राजकीय पक्ष.देशांत उक्तें मतदान,म्हळ्यार हात वयर काडून आपलें मत जाहीर करपाची चाल आसा.
अर्थवेवस्थाः स्वित्झर्लंडाचो संवसारांतल्या गिरेस्त राश्ट्रां भितर आस्पाव जाता.स्वित्झ लोकांचो राहाणीमानचो दर्जो ऊंच आसा.स्वित्झर्लंड हें एक विकसीत उद्देगीक राश्ट्र.देशांतले लोकसंखेच्या माना रोजगारी चड आशिल्ल्यान परकी कामगारांचो आंकडो थंय खूब आसा.
देशाची चडशी भूंय उंच आनी खडबडीत आशिल्ल्यान शेतवडीखातीर तिचो व्हडलोसो उपेग जायना.शेतकी इत्पादान फक्त 3/5 लोकांची गरज भागपा इतलें आसा.चडशा अन्नाची आयात करची पडटा.गोरवां पोसप हो थंयचो मुखेल शेतकी वेवसाय.ताचे सावन देशांतले वट्ट शेतकी उत्पादनांतलो सुमार 75%वांटो मेळटा.गिमाच्या दिसांनी गोरवां चरोवपाखातीर ऊंच सुवातेर व्हरतात.जाल्यार शिंयाच्या दिसांनी तांकां देगणांनी सोडटात.दूध वेवसाय नेटान चलता.चडशा दुदाची चीज करुन ताची निर्यात करतात.पशुधनांत दुकर,कड्डण,बटाट आनी फळफळावळ हीं हांगाची मुखेल पिकां.वट्ट भूंयेंतली फक्त 10% भूंय शेतवडीखाला आसा.40% वयर भूंय चरोव मळांखाल आसा.जाल्यार भुंयेचो चवथो वांटो रानांखाला आसा.पूण देशांतल्या वाडटया प्रदूशणा खातीर रानां काबार जायत आसात.
स्वित्झर्लंडांत उद्देगीक मळावयली उदरगत दोळे दिपकावपी आसा.आयात केल्ल्या मालाचेर प्रक्रिया करुन उच्च दज्र्याचो माल तयार करप आनी ताची निर्यात करप हो देशांतलो मुखेल उद्देशएल्हान पूण चड मोलाच्या वस्तू तयार करप हो थंयचे अर्थवेवस्थेचें मुखेल धोरण.घडयाळी तयार करप हो थंयचो एक म्हत्वाचो उद्देग तयार केल्ल्या घडयाळी तयार करप हो थंयचो एक म्हत्वाचो उद्देश तयार केल्ल्या घडयाळांची स,95% वयर निर्यात जाता .हेर उद्देगांत
