लोकांनी कोलंबसाच्या सांगात्यांक जिवेशीं मारून कोट मोडून उडयलो उपरांत कोलंबसान जुंव्याच्या उदेंत भागांत भांगर सोद लायलो हाक लागून हेर स्पॅनिश भोंवडेकार थंय येवन रावले खणींतल्यान भांगर काडपाक आनी गरजू पिकां काडपाखातीर स्पॅनिश लोक थळाव्या इंडियन लोकांक राबोवपाक लागले ते लिक इंडियन लोकांकडेन सामके क्रूरतायेन वागताले हाचो परिणाम म्हळ्यार १५३० मेरेन इंडियन लोकांनी संख्या खूब उणी जाली हाका लागून स्पेनिश वसणूककारांनी आफ्रिकेंतल्यान निग्रो गुलामांक हाडले
सोळाव्या शेंकड्याचे निमाणेकडेन पेरू आनी मेक्सिको प्रदेशांतल्यो वसणुको भरभराटीक येवपाक लागल्यो तशे हिस्पानिओला जुंव्यावयले स्पेनिश लोक थंय वचपाक लागले हाचो परिणाम म्ह्ळ्यार १६०६ मेरेन हिस्पानिओला जुंव्याचेर कांय मोजकेच स्पेनिश लोक उरले हाका लागून स्पेनाच्या राजान स्पेनिश वसणूककारांक थंय परतून वचपाचें फर्मान काडलें फुडें इंग्लीश फ्रेंच आनी डच चाच्यांनी हिस्पानिओला जुंव्याचो उत्तर आनी अस्तंतेकडचो बरोच व्हडलो प्रदेश हातासलो टोर्टूगा जुंव्याचो ते डावपेखातीर उपेग करताले हांगच्यानच ते भांगर आनी रूपें घेवन येवपी स्पेनिश तारवां लुट्टाले स्पेनिशांनी चाच्यांक धांवडावन घालपाचे खूब यत्न केले पूण तांकां यश मेळ्ळेंना १६९७त फ्रेंचांनी हिस्पानिओलाचो अस्तंत भाग,म्हळ्यार सद्याचो हायती देश हातासलो तांणी त्या भागाक सेंट दुमिंग अशें नांव दवरलें फ्रेंच वसणूककारांपरस खांप्री लोक आठ पटींनी चड आशिल्ले ह्या तेंपर फ्रेंचांच्या हेर वसणुकांपरस सेंट दुमिंग वसणूक चड भरभराटीक आयिल्ली
१७९१ त फ्रेंच क्रांती वेळार हांगाच्या खांप्री लोकांनी फ्रेंच वसणुककारांआड बंड उबारून तांचे व्हड मळे आनी शारांचो विध्वंस केलो टोसेंट ले ओवरटर ह्या खांप-यान सत्ता आपल्या हातांत घेवन थंय शांतता प्रस्थापित केली पूण १७९९त फ्रांसांत नेपोलियन सत्तेर आयल्या उपरांत ताणें कॅरिबियेनांत व्हड सैन्य धाडून टोसेंटाक बंदखणींत उडयलो पूण हांगाच्या हवामानाचो फ्रेंच सैन्याचेर दुश्परीणाम जावन खूब सैनीक दुयेंत पडले जल्यार कआंय जाणांक मरण आयलें हे परिस्थितीचो फायदो घेवन खांप्री बंडखोरांनी १८०३त फ्रेंच सैन्याचो पराभव केलो १ जानेवारी १८०४ दिसा खांप-यांचो मुखेली जनरल जीन जॅकी डेसलायन हाणें सेंट दुमिंग वसणूक स्वतंत्र जाल्ल्याची घोशणा करून तिका हायती नांव दिलें
डेसलायन हो हायतीचो पयलो राश्ट्राध्यक्ष जालो पूण १८०६ त ताची हत्त्या जाली, तेन्ना अलॅक्झांडर पेशन आनी हेन्री क्रिस्तोफर ह्या दोन जनरलांभितर सत्तेखातीर सर्त सुरू जाली अलॅक्झांडरान हायतीचो दक्षिण भाग जाल्यार हेन्रीन उत्तर भाग हातासलो १८१८त जी पॅरी बॉयर हाणें अलॅक्झांडराची सुवात घेतली १८२०त क्रिस्तोफर हाणें आत्महत्त्या केल्या उपरांत बॉयरान दोनय प्रदेश परतून एकठांय हाडले १८२१त बॉयरान हिस्पानियोलाच्या उदेंत भागार घुरी घालून स्पेनिश वसणूक आपल्या शेकातळा हाडली १८४४त वसणूककारांनी ती वसणूक परतून हातासली मुखावयल्या ७० वर्सांभितर वेगवेगळ्या ३२ हुकूमशाहांनी हायतीचेर आपली जुलमी राजवट चलयली ह्या तेंपार देशांतली राजकीय तशेंच भौशीक स्थितीय तंग आशिल्ली
राजकीय आनी भौशिक अस्थिरतायेचो हेर देश फायदो घेत म्हूण १९१५त अमेरिकेचो अध्यक्ष वुड्रोविल्सन हाणें थंय व्हड सैन्य धाडलें हायती लोकांनी ताका क्खूब विरोध केल्लो पूण अमेरिकन सैन्याक थंय स्थिरताय हाडपाक यश आयलें तांणी थळाव्या सरकारच्या तेंक्यान हायतींत रस्ते शाळा आनी हॉस्पिटलां बांदलीं तशेंच नितळसाणेचेर चड भर दिल्लो तांणी परकी रिणां फारीक करपांतूय हात भार लायिल्लो अमेरिकी सैन्य थंय १९३४ मेरेन आशिल्लें अमेरिकेन आपलें सैन्य काडून घेतल्या उपरांत मुखवयल्या दोन राश्ट्राध्यक्षांनी देशानी अर्थीक स्थिती सुदारपाचे यत्न केले ते खातीर तांणी परकी गुंतवणुकेक उत्तेजन दिलें पूण हाचो लाव फकत उच्च वर्गीय लोकांकच जालो १९४६ उपरांत देशांत परतून अस्थिरताय आयली १९५०त सैनीक अधिकारी पाउल मॅगलोयर राश्ट्राध्यक्ष म्हूण वेंचून आयलो ताणें १९५६त आपल्या पदाक सोडचीट दिली पूण १९५७ मेरेन देश सैनिक अधिकारंच्याच शेकातळा उरलो उपरांत फ्रान्सिस्को डुवॅलियर हो राश्ट्राध्यक्ष म्हूण वेंचून आयलो ताणें १९७१ मेरेन मरसर हुकूमशाही राजवट चलयली उपरांत ताचो चलो जीन हो रश्ट्राध्यक्ष जालो ताणेंय देशाचेर हुकूमशाय चलयली तांणी देशाचें सैन्य आनी गुपीत पोलीस खातें आपल्या नियंत्रणाखाल दवरिल्लें तांच्या आदारानच तांणी आपली हुकूमशाय गाजयल्ली सैन्य आनी पोलिसांच्या छळांक, तशेंच इबाडिल्ले अर्थीक स्थितीक लागून १९७० मेरेन साबार हायती लोक देश सोडून गेल्ले मार्च १९८७त हायती लोकांनी जीन सरकाराआड उठाव करून ताका धांवडावन घालो उपरांत जनरल हेन्रीनॅम्फी हाणें राजकीय सुत्रां आपल्या हातांत घेतलीं मार्च १९८७त हायतीन नवें संविधान आपणायलें ह्या संविधानान लोकशाय पद्दत आपणायली जानेवारी १९८८ त लेसली मॅनिगॅट हो राश्ट्राध्यक्ष म्हूण वेंचून आयलो पुण जून १९८८त जनरल नॅम्फीन ताका सत्तेभायरो करून देशाची सत्ता आपल्या हातांत घेतली सप्टेंबर १९८८ त जनरल एवरील हाणें सत्ता काबीज केली मार्च १९९० त ताच्या कॅबिनेट वांगड्यांनी वांगड्यांनी ताका विरोध केल्ल्यान ताका आपलें पद सोडचें पडलें डिसेंबर १९९०त जाल्ले वेंचणुकेंत लोकांनी जीन ऍरिस्डायड ह्या रोमन कॅथलीक पाद्रीक राश्ट्राध्यक्ष म्हूण वेंचून काडलो पूण १९९१ त सैनिकी उठाव जावन ताका
