त, थ, द, ध, न
प, फ, ब, भ, म
य, र, ल, व, श
स, ह, ळ, क्ष, ज्ञ
कोंकणीत लांबाडो अं, उक्तो ऑ हे उच्चार आसात, पूण तांकां वेगळ्यो कुरवो वापरूंक नात. कोंकणी मनीस संदर्भाप्रमाण फाव तो उच्चार करतलो अशें आमी धरून चलतात. देखीक: हो वावर कर
कदेल खंय आसा ? (सादो)
तो बोरीर चडटा (धांपिल्लो)
म्हाका एक पेर दी (सादो)
मुंबयच्यान बोट आयली (धांपिल्लो)
ताचें बोट सुजलां (उक्तो)
पूण परभाशांतल्या अक्षरांचे उक्ते उच्चार ‘ॅ’ हे कुरवेन दाखयल्या. देखीक: ॲंग्लो-इंडियन, ॲंडोरा, ॲगमार्क, ॲटलास.
खंयच्याच उतराचे स्पश्टीकरण करपाखातीर कंसाचो उपेग केला.
एकेच नोंदीक दोन उतरां आसल्यार एक नोंद रिती सोडून दुसरें नोंदीचें उतर पळोवचें अशें सुचयलां. देखीक: अमास (पळयात उमास), एके नोंदींत आयिल्ल्या उतराचेर दुसरी नोंद आसल्यार ताचे फुडें (*) अशी कुरू केल्या.
मनशांविशींच्यो नोंदी:
मनशांच्या नांवाच्या नोंदींत आडनांव पयलीं घेतलां. देखीक: कारे, दामोदर अच्युत.
पुण जेन्ना एका मनशाक ताच्या मूळ नांवापरस ताच्या दुसऱ्या नांवान चड वळखतात तेन्ना दुसऱ्या नांवाचीच नोंद घेतल्या. जशें: बालगंधर्व.
एकेच व्यक्तीचों उल्लेख करताना सर्वनाम वापरलां तें आमी तृतीय पुरुष एकवचनी वापरलां. सन्मानार्थी अनेकवचन वापरूंक ना. कोंकणीचे व्याकरण प्रकृतीक हें धरून आसा अशें दिसता. देखीक: ‘बिस्मिल्लाखाँ’ हाका ‘हो’, ‘तो’, असो संबोधला. ‘हे’, ‘ते’, असो न्हय. तशेंच ‘ॲंनी बेझट’ हिका ‘ही’, ‘ती’ अशी संबोधल्या. ‘ह्यो' अशी न्हय. एकवचन वापरलें म्हणून ते व्यक्तीक मान उणो दिला अशें मानचें न्हय. युरोपी भाशांत लेगीत तृतीय पुरुष एकवचन वापरतात देखीक: he = तो, she = ती, it = तो, elle = ती, er = तो, sie = ती. इंग्लीश, फ्रेंच आनी जर्मन भाशांत एकवचनीच रुपां वापरतात.
शक्य आसा थंय ते ते भाशेंतलें उच्चार आमी आसात तसे दिवपाचो यत्न केला. देखीक: स्पेन आनी पोर्तुगाल हाच्या संबंदीत नोंदींतलीं उतरां आनी स्पेनिश आनी पोर्तुगेज उच्चाराप्रमाण दिल्यांत. पूण इंग्लीशीच्या प्रभावाक लागून तशेंच सदांच करप शक्य जावंक ना. ज्या उतरांचे इंग्लीशीकरण रुढ जालां तेन्ना आमी हो इंग्लीश रुढ उच्चारूच दिला. देखीक, नामनेच्या फ्रेंच बरोवप्याचें नांव 'व्हिक्तॉर युगो' पुण ताचें भारतांत रुढ जाल्लें, 'व्हिक्तॉर ह्युगो' हेंच रुप आमी घेतलां. हाका लागून वाचप्याच्या मनांत थोडो भोव गोंदळ जावपाची शक्यता आसा, पूण तो गोंदळ पुराय ना करप आमच्या हातांत ना.
हो विश्वकोश घडयतना आमचे मुखार एक व्हड प्रस्न आसलो तो पारिभाशीक उतरावळीचो. अस्तंती देशांतल्यो भासो, आपलीं शास्त्रविशयक उतरां, ग्रीक आनी लॅटीन भाशांतल्या उतरांवेल्यान घडयतात. आर्विल्ल्यो भारतीय भासो असल्या उतरां खातीर संस्कृताच्या गिरेस्त भांडाराकडेन धांव घेता. अशी शास्त्रविशयक उतरां आमी संस्कृत भाशेंतल्यान घेतल्यांत, पूण शक्य जालां थंय थंय आमी थळावी कोंकणी उतरां वापरल्यांत. देखीक: क्षितीज / चार, कूप / बांय, श्वासनलिका / सकनळी, वल्कल / साल.
संपादक मंडळाचें काम चड जोखमीचें. जाणकारांनी बरोवन धाडिल्ली नोंद विश्वकोशाच्या फास्केंत दिस्त बसता काय ना हें पळोवचें पडटा. केन्ना थोडें जोडचें पडटा तर थोडें काडचें पडता: दर एक गजाल, दर एक उतर खरें काय तें पळोवन नोंद सारकी करची पडटा. व्याकरणाच्यो, तशेंच भाशेच्यो चुको सुदारच्यो पडटात आनी निमाणे छापपाच्यो चुको दोळ्यांत तेल घालून पारखून सुदारच्यों पडटात. हो एक विश्वकोश. हातूंत उतरांची व्याख्या मेळची ना. हाचे खातीर वाचप्यान शब्दकोशाचो आदार घेवचो. पूण जंय जंय व्याख्येची गरज भासल्या, थंय थंय आमी व्याख्या दिल्या. तरी उतरांच्या अर्थाखातीर वाचप्याक बऱ्या शब्दकोशालागींच धांव घेवची पडटली.
ह्या विश्वकोशाच्यो नोंदी बरोवपापासत आमी हेर विश्वकोशांनी थारायिल्ली पद्धत आपणायल्या. जंय जंय आमकां ल्हानशे बदल करचेशे दिसल्यात ते ते आमी केल्यात. एकाच विशयांतल्या नोंदी भितर एकसुत्रताय राखपाचो यत्न केला. गरज लागता तेन्ना छायाचित्रां, आकृतायो आनी नकाशे हांचो उपेग करून उतरांक चित्रांचो आदार दिला. कांय चित्रां नकाशे आमकां आयते मेळ्ळ्यात, तरी खूबशीं चित्रां वा नकाशे आमी चित्रकारांकडल्यान मुजरत काडून घेतल्यात.
