सुदैवान संवसारांतल्या नामनेच्या विश्वकोशकारांनी केल्ल्या वावराक लागून आमगेली वाट सोंपी जाल्या. इंग्लीश Chambers’ Encyclopaedia Encyclope’die हांचे संपादक, मराठी ज्ञानकोशकार डॉ. श्री. व्यं. केतकर हांकां आयिल्ल्यो आडखळी आमचे मुखार ना. तांकां जशें मुळावें संसोधन करचे पडलें, तशें तें आमकां तितल्या प्रमाणांत करचें पडूंक ना.
विसाव्या शतमानांतल्यो भारतांतल्यो आनी भारताभायल्या विश्वकोशाचें आमी सदळ हातान रीण घेतलां. तातूंत म्हत्वाचे कांय विश्वकोश हे: मराठी विश्वकोश, हिन्दी विश्वकोश, कन्नड विश्वकोश, भारतीय संस्कृतिकोश, मराठी ज्ञानकोश आनी हेर युरोपी विश्वकोश. Grande Ecyclope’dia Portuguesa e Brasileira; VERBO, Encyclope’dia, Luso-Brasileira de Cultura; Larousse du xxe sie’cle; Petit Larousse illustre’; Encyclopaedia Britannica; Columbia Encyclopedia.
ह्या सामान्य विश्वकोशाभायर आमी खासेल्या विशयांक ओपिल्ल्या कोशांचोय आदार घेतला. तातूंतले कांय हे: भारतीय संस्कृतिकोश, भारतीय समाज विज्ञानकोश, New Encyclopaedia of Sports, Hutchinson Pocket Encyclopaedia, Stateman’s Book of the Year, Encyclopaedia of Social Sciences, Encyclopaedia of Nations.
पूण आमी कुड्डें अनुकरण करूंकना. त्या विश्वकोशांत उरिल्ल्यो चुको पारखून आमी त्यो निवळायल्या.
हे येवजणेचें घट मुळावण घालपाक आनी विश्वकोश रचणुकेचें तंत्र आनी मंत्र शिकपाक आमकां वाईच्या महाराष्ट्र राज्य साहित्य संस्कृती मंडळाच्या मराठी विश्वकोशाच्या जाळवणदारांनी तशेंच संपादकांनी मोलादीक मार्गदर्शन केलां. मुखेल संपादक तर्कतीर्थ श्री. लक्ष्मण शास्त्री जोशी हांणी तर कोंकणी विश्वकोशाच्या कार्यालयाक भेट दिवन आमकां बुद्द आनी उर्बा दिली. मानीत तितले थोडे. तशेंच म्हैसूर विद्यापीठांतल्या कन्नड विश्वकोशाच्या जाळवणदारांनी आमकां जायतो पालव दिला. तांचे उपकार मानलेबगर आमच्यांनी रावं नज. वाई आनी म्हैसूर हांगा मेळिल्ल्या मार्गदर्शनाक लागून आमची वाट सोपी जाली हें सांगपाची गरज ना.
विश्वकोशाचो वावर हो एकल्या दुसल्याचो न्हय. तो एका वांगडाचो वावार. हो विश्वकोश रचपाक आनी छापपाक जायत्या जाणांची बुद्द खर्च जाल्या, हातांचो आदार मेळ्ळा. त्या सगळ्यांचे संपादक मंडळ उपकारी आसा. तशेंच कोंकणी विश्वकोशाच्या सल्लागार मंडळान केल्ल्या सुचोवण्यां पासतूय आमी वांगड्यांचे उपकारी आसात. विश्वकोश संपादक मंडळाच्या वांगड्यांनी जो हातभार लायला तांचेय आमी रीणकारी.
कोंकणी भाशेंतलो हो पयलोच प्रयोग आसल्याकारणान आनी संपादक मंडळाचोय विश्वकोश संबंदी पयलोच वावर आसल्या कारणान चुको चुकून उरपाचो संभव आसा, हें आमकां खबर आसा. वाचप्यांनी असल्यो चुको मुजरत आमचे नदरेक हाडून दिवच्यो. पयलो खंड करपाच्या वावरांतल्यान जो कांय अणभव मेळ्ळा, ताचो, मुखावेलो खंड करपाक आमकां उपेग जातलो.
‘Knowledge is divine’ (गिन्यान दैवी) हें गोवा विद्यापीठाचें बोधवाक्य. सर्गांतल्या गिन्यानाची गंगा हाडपी भगीरथ थोडेच. पूण, तें गंगेचें पवित्र उदक कावडींतल्यान घराघरांत पावोवपाचो वावर होय म्हत्वाचो. हो वावर कोंकणी विश्वकोशाच्या हातसून जातलो अशी आमी आस्त बाळगितात.
मनोहरराय सरदोसाय
मुखेल संपादक
४ एप्रिल १९९२
संवसार पाडवो
चैत्र शुद्ध प्रतिपदा, १९१४
