तेभायर मदल्या वाठारांत विषुववृत्तीय हवामान आसा. उत्तर वाठारांनी जेन्ना शिंयाचो ऋतू आसता तेन्ना दक्षिण वाठारांनी गीम आसता.
सहारा-कलाहारी वाळवंटांतलो वाठार, झांबेझी न्हंयचो वाठार, विषुववृत्ताकडलो वाठार आनी दक्षिण दिकेंतले वाठार ह्या सगळ्या वाठारांनी हवामानांत सामके फरक आसात. दक्षिण वाठारांतल्या दर्यादेगांवेल्यान येवपी आनी उदेंत अस्तंतेकडल्या वाऱ्याक लागून दर्यावेळांवेल्या वाठारांनी पावस बरो पडटा. उत्तर दिकेक आशिल्ल्या भूंय मध्यसागरावेल्यान व्हांवपी वारें उत्तरेच्या वाठारांनी पावस हाडटा. वाळवंटांच्या वाठारांनी बदलपी हवामानाक लागून धुल्लाचीं वादळां जातात.
खण संपत्तीः जगांतले खण संपत्तींत आफ्रिकेचो वांटो बरोच चड आसा. हागाचीं चडशीं खनिजां निर्यात जातात. जड खनिजांचें हांगा उत्पादन जाता. कोळसो संवसारीक उत्पादनाच्या 2% परस उणो, 1960 ते 1970 मेरेन पेट्रोलियम 1% परस उणें, मीठ 1.5%, बॉक्साइट 1.5% आनी लोखणाचे धातू 2% इतलेंच उत्पादन हांगा जातालें. पूण जगांतल्या कांय मोलाच्या खनिजांमदीं आफ्रिका सगळ्यांपरस फुडें आसा. जगांत मेळपी हिऱ्यांमदीं 98% हिरे हांगा मेळटात. झाइरे सारक्या देशांतले 85% हिरे उद्येगधंद्यात वापरतात जाल्यार फकत 15% रत्नां म्हूण वापरतात. हांगा जगांतली पयली म्हत्वाची युरेनियमची खण आशिल्ली आनी कितलोसोच तेंप मेरेन रेडियम मेळपाचें तें एकूच ठिकाण आशिल्लें. जगांतल्या भांगराभितर अर्द्यापरस चड भांगर आफ्रिकेंत मेळटा. भांगराचें चडशें उत्पादन दक्षिण आफ्रिका संघराज्यांत जाता. कोबाल्टच्या संवसारीक उत्पादनांपैकीं 70% झाइरे आनी झांबीयांतल्यान येता. क्रोम 40% दक्षिण आफ्रिका संघराज्य आनी झिंबाब्वे, मँगनीज 30% घाना आनी झाइरे हांगासरल्यान येता. दुसऱ्या म्हाझुजाउपरांत सहारा सारक्या वाळवंटांनी सैमीक तेल आनी वायूचो सोद लागलो.
वनस्पतः आफ्रिकेंतली सैमीक वनस्पत म्हळ्यार रानां, तण आनी वाळवंटांत वाडपी वनस्पत. दाट रानां आनी वालींच्यो जाळयो हांणी ह्या खंडाचो 10% परस मात्सो उणो वांटो भरला. तेभायर सॅव्हानाचो लांबरुंद तणाचो वाठार हांगा आसा, उत्तरेची आनी दक्षिणेची दर्यादेगेवेली वनस्पत एकामेकांपरस वेगळी आसा. उत्तरेवटेंतल्या दर्यादेगेवेल्या वाठारांनी युरोपीय वनस्पत बरीच दिसता. अॅटलास दोंगराचेर खाशेली आफ्रिकन वनस्पत सांपडटा. मोरोक्को, ट्युनीशिया आनी आल्जेरिया हांगा ऑलिव्ह, द्राक्षां हांच्याभायर बूचाचो ओक आनी अॅटलास, सीडार ह्या रुखांची रानां आसात. ह्या देशांनी आनी लिबियांत माकी ही सदां पाचवीचार आसपी वनस्पत आसा. अॅटलास दोंगराच्या उंचेल्या वाठारांनी आनी अस्तंतेकडल्या वाळवंटी वाठारांनी बऱ्याच जाग्यांचेर स्टेप तण आसा. ईजिप्तचे नायल न्हंयेलागसारचीं शेतां न्हंयेच्या उदकाक लागून सदांकाळ पाचवीं उरतात. कांय वाठार म्हळ्यार वनस्पत आनी उदक नाशिल्लीं सुकीं वाळवंटां. सहाराच्या दोंगरी वाठारांनी आनी कांय हेर वाळवंटांनी युरोपीय वनस्पत सांपडटा. वाळवंटांनी खाशेली वनस्पत म्हळ्यार खाजराचे रुख. तेभायर ताड आनी निवलांच्यो तरेकवार जातीय दिश्टी पडटात. युफोर्बिया नांवाचे झुंबराच्या आकाराच्या निवलांचें रान इथिओपियांत सांपडटा. नायल न्हंयेच्या वयल्या वाठारांत पॅपीरसची झाडां आसात. ह्या झाडांचो पूर्विल्ल्या काळार बरोवपाखातीर तकटे करपाक उपेग जातालो.
सकयल्या वाठारांतलीं ऊंच झाडां 60-65 मी. मेरेन वाडटात. तातूंतल्या बऱ्याच झाडांचीं मुळां खोल आनी पयस मेरेन पातळिल्लीं आसात. हांगाच्या बऱ्याच रुखांचें लांकूड मोलाचें आसता. आफ्रिकन महॉगनी, इरोको, म्व्हूल, ओबेची, आफ्रिकन रोजवूड, आफ्रिकन ट्यूलिप, आफ्रिकन एबनी, रेड आयर्नवूड, अफ्रारा, यॅलो सॅटिनवुड, अॅलिग्ना, आफ्रिका ओक हांच्या लांकडाचें मोल बरेंच आसा. हांचो उपेग रेल्वे स्लीपर, फर्निचर, आदाराचे खांबे सारक्या कितल्याशाच गजालींखातीर जाता. काँग्रो झेब्रावूड नांवाचे निर्यात जावपी लांकूडय हांगा मेळटा. कांय रुखांच्या सालींतल्यान टॅनीन मेळटा तर कांय रुखांच्यो साली न्हेसण म्हूण वापराक येतात. बऱ्याच रुखांच्या सालींचे दोर तयार करतात. जाग्यांप्रमाण आनी ऋतूंप्रमाण आंबो, चिंच, वड, नीम, अर्जून, कोंडे, बेतां आनी तरांतरांची उपेगी झाडां बरींच वाडटात. हीं झाडां चडशीं तणाचे प्रदेश आनी पावसाळी प्रदेश हांच्यामदीं वाडटात. शिया झाडाच्या फळांपसून लोणयासारके पदार्थ तयार करतात. जाल्यार मुसुंगा ह्या झाडांपसून तयार केल्लें सरबत लोकप्रिय आसा. बेनल्ली, बॅगोनिया बऱ्याच जाग्यांचेर जातात. व्हड रुखांपोंदा, ल्हान व्हड झोपां वाडिल्लीं दिसतात. रबर, कोको, कोला, रोबस्टाकॉफी हांची पिकावळ रानांच्या वाठारांनी जातात. तेल दिवपी ताड आनी मोव कापूस दिवपी कापोक (सांवर) हे रुखय रानांनी सांपडटात. तरातरांची वखदी आनी वासाची वनस्पत आफ्रिकेंत वाडटा.
विषुववृत्तीय रानांभोंवतणी सगळेवटेन सॅव्हानाचो वाठार पातळ्ळा. एलेफंट तण हें हांगाचें खाशेलें तण. हांगा तरातरांचीं तणां आसात. तातूंत मदींमदीं रुंद पानांच्या रुखांचीं रानां आसात. उदेंत आफ्रिकेंत तांकां मायोंबो अशें म्हणटात. ह्या वाठारांत एक ते अडेज मी. ऊंच आनी झोपांसारको वाडपी तणाचो एक प्रकार सांपडटा. ह्या तणाच्या वाठारांत 6 ते 20 मी. उंचायेचीं गांठी सारकीं दिसपी फांदयांची झाडां मदींमदीं दिसतात. शेताक फाव सारक्या वाठारांनी अदींमदीं शीनट, लोकस्टबीन, चिच सारकेय रुख दिसतात. थंड वाठारांनी उदकाचे देगेर पाचवींचार रानां दिश्टी पडटात. सुक्या वाठारांनीं ल्हान पानांचीं कांट्यारीं झाडां आसात. तातूंत बाभळीचींय झाडां आसात. पयसुल्ल्या वाठारांनी सत्रेच्या आकाराचीं झाडां आसात. हांगा तणय उणें आसता आनी आसता तें उणे ऊंचायेचें. झांबीयांत आनी ताच्या लागींच्या वाठारांनी पानां झडपी रुख आसात. तांतलो ऱ्होडेशियन साग म्हत्वाचो. मनशांची वाडपी संख्या आनी उजो हाका लागून रुख उणे जावन सॅव्हाना हें तण वाडीक लागलां. तण गोरवांक चरपाक आनी घरांनी पाखीं तयार करपाक उपकारता. ऊंच वाठारांतल्या स्वीट व्हेल्ड हांगाचें तण सुकल्या उपरांत जनावरांक खावंक बरें पडटा. झांबेझी आनी लिंपोपो वाठारांनी मोपेनची रानां आसात. थंय काँगोकोपल नांवाच्या बऱ्याच उपेगी पडपी झाडांची दाटी आसा. कालाहारीचो वाठार आनी सेनेगल सावन उदेंत आफ्रिकेवटेन वचपी पटो कांट्यांच्या झोपांनी भरला. थंड वाठारांनी बाभळी सारकीं दीक दिवपी आनी धुपासारके बऱ्या वासाचे पदार्थ दिवपी झाडां आसात. वखदी झाडांचेंय प्रमाण बरेंच आसा. हांगाचें तण ल्हान आनी वाळवंटाकडल्या स्टेप प्रकारचें आसा. उदेंतेच्या वाठारांत सेल सारकीं ऊंच वाडपी झाडां आसात. ह्या झाडांक बरेच कांटे आसतात. न्हंयचे लागीं उदकाक तेकून चिखलांत वाडपी झाडांचे रान आसा (Mangrove forest). उदेंतेच्या वाठारांत चिखलांत वाडपी झाडां आशिया खंडांतल्या झाडांकडेन बरींच लागीं आसात. ही वनस्पत तांबडो दर्या ते दरबानवटेन दक्षिणेकडेन मेरेन सांपडटा. आंगोलांतल्या लोंगा न्हंयचे देगेर आनी सेनेगल न्हंयचे देगेर ही चिखलांतलीं झाडां चड दिश्टी पडटात. वाल्व्हिसबे ते मॉकमेडीस मेरेनच्या वाठारांत वेल चिटसचिया नांवाचें फकत आफ्रिकेंत वाडपी एक खोशेले तरेचें झोंप वाडटा. हाचो मुळ्याभशेन सुमार 30 सेंमी. दाट कुडको भुंयेखाला आसता आनी वयर फकत दोनूच पानां येतात.
दोंगरी वनस्पतीमदीं सदांच पाचवीं आसपी रानां, रुंद पानांचीं आनी पांनां झडपी झाडां, तण, कोंडे मेळटात. उंचायेवेल्या रानांत वाडपी रुखांचेर शेळो आनी बेनल्लांची रास आसता. ज्यूनिपर, हॅगेनिया, निडीया सारकीं झाडांय हांगा मेळटात. दोंगराच्या वाठारांनी व्हायोलॅट, डॉक, क्रेन्सब्रिल, वुडसॅनिकल, बटरकप, स्कॅबियस सारके युरोपीय जातीचे रुख मदींमदीं दिश्टी पडटात. गोरखचिंच (Baobab) सारकें झाड हांगा बऱ्याच प्रमाणांत आसा.
उदेंतेकडेन आशिल्ल्या तणांच्या वाठारांक ‘ हायव्हेल्ड ’ म्हणटात. मादागास्कार जुंव्याचे उदेंतेक पावसाचीं रानां आसात. अस्तंतेक पानां झडपी झाडांची रानां, आनी मदल्या वाठारांत रुख नाशिल्लो तणांचो
